Bir Barış Süreci De Sosyal Güvenlik Ve İşsizlikte Lazım! / Cem Kılıç

 Bugün sigortalıların toplam nüfusa oranında Türkiye ortalaması yüzde 22. Doğu ve Güneydoğu'da ise bu oran yüzde 11'i geçmiyor.

 

Bugün sigortalıların toplam nüfusa oranında Türkiye ortalaması yüzde 22. Doğu ve Güneydoğu'da ise bu oran yüzde 11'i geçmiyor. Bu bölgelerde işsizlik oranları da Türkiye ortalamasının üç katına ulaşmış durumda

Türkiye'de sosyal güvenlik kapsamında olanlara ilişkin detaylı rakamlar geçtiğimiz hafta içerisinde netleşti. Son rakamlara göre, ülkemizde 18 milyon 353 bin kişi sosyal güvenlik kapsamında. Bu sayı içerisinde yer alanların 12 milyon 527 bini 4-a yani SSK kapsamında, esnaf ve bağımız olarak sosyal güvenlik kapsamında olanlar ise 3 milyon 163 bin kişi, geriye kalan 2 milyon 663 bin kişi de devlet memuru olarak sosyal güvenlik sisteminin içerisinde yer alıyor. En çok sigortalı sayısı doğal olarak Ankara ve İstanbul'da ortaya çıkıyor. Her iki ilimizde de sigortalıların toplam il nüfusuna oranı yüzde 33'ler seviyesinde. Diğer yandan Kocaeli, Tekirdağ ve Denizli'de de sigortalı olarak aktif çalışanların il nüfusuna oranı yüzde 32'ler seviyesinde. Kayıtlı çalışan sayılarının yani sigortası olanların bu illerimizde yüksek bulunmasının temel sebebi doğal olarak sanayi ve hizmetler sektörleri yatırımlarının bu bölgelerde yoğunlaşmış olması. Bu durumu destekler bir diğer veri, bu illerin işsizlik oranlarının düşük olması. İşsizlikte Tekirdağ yüzde 9,6 ile 47. sırada, Denizli yüzde 11,2 ile 34. 

BAŞIMIZI 'AĞRI'TIR
En düşük sigortalı oranı ise Ağrı'da. Ağrı'da yaşayanların sadece yüzde 8,9'u sigortalı bir işte çalışıyor. Muş'ta da bu oran yüzde 9,8 gibi oldukça düşük bir seviyede. Şanlıurfa, Diyarbakır, Van, Hakkâri, Bingöl, Bitlis'te sigortalıların nüfusa oranı yüzde 11'i geçmiyor. İllerin işgücüne katılımına bakıldığında Ağrı, Muş, Şanlıurfa, Diyarbakır gibi doğu illerinin tamamında yüzde 50'nin altında oranlarla karşılaşılıyor. Bu durum bu illerimizde istihdam imkânı yaratılamadığını açıkça ortaya koyuyor.

Kayıtdışını prim indirimi çözer
AĞRI, Hakkâri, Kars, Muş, Van, Ardahan ve Iğdır'da kayıt dışı istihdam oranı yüzde 75. Bu illerimizi yüzde 72 ile Diyarbakır ve Şanlıurfa takip ediyor. Yeni dönemde kayıtdışıyla mücadele edilirken iller arasındaki sosyo-ekonomik farklılıklar dikkate alınacak. Bu bağlamda en son istihdam teşvikiyle gelişmişlik seviyesi düşük olan illerimizde işverenin sigorta prim indiriminin yüzde 11'e yükseltilmesi önemli bir avantaj.

Doğu-Batı arasında uçurum var
BÜTÜN bu rakamlar gösteriyor ki; ülkemizde sosyal güvenlik sisteminden faydalananların sayısı Doğusu ve Batısıyla çok farklı. Doğu ve Güneydoğu illerimizde zaten düşük olan istihdam bir de kayıtdışılıkla ortaya çıkıyor. İşgücü piyasası bu bölgelerimizde alarm veriyor. Türkiye ortalamalarının neredeyse üç katı kadar bir işsizlik bu illerimizde ekonomik hayatı olumsuz olarak etkilediği gibi, sosyo - kültürel yapıyı da tahrip eder hale geliyor. Tam da açılım ve demokratikleşme konuşulurken aslında esas üzerinde durulması gereken konular bunlar.

Yeşil kart sayısında şampiyon Şanlıurfa
YATIRIM seviyesi ile istihdam arasında da özellikle bazı illerimiz açısından bir paralellik olmadığı görülüyor. Nitekim GAP'ın başkenti olarak nitelendirdiğimiz Şanlıurfa'da yapılan bütün yatırımlara rağmen, aktif olarak çalışan sigortalıların il nüfusuna oranı sadece yüzde 11'lerde. Türkiye ortalamasının yüzde 22 olduğunu düşünürsek, Şanlıurfa'da bu oranın yarısına karşılık gelen aktif sigortalı olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Son olarak, en son rakamlara göre yine Şanlıurfa ve Diyarbakır'ın İstanbul'dan sonra en fazla yeşil kartlıya sahip il olduğunu belirtmekte fayda var.

6 soru 6 cevap
Serbest zaman kullanabilir miyim?
- SORU: 1) İşyerimizde fazla çalışma yapılıyor, işveren de ücretini ödüyor. Ancak benim merak ettiğim, fazla çalışmada zamlı ücret yerine serbest zaman kullanabilir miyim?
- CEVAP: Fazla sürelerle çalışma yapan işçi kendisinin kabul etmesi durumunda, yaptığı bu çalışmalar için zamlı ücret almak yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İş Mevzuatına göre, işçi hak ettiği serbest zamanı altı ay içerisinde, çalışma süreleri dahilinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

Hangi tarihler ulusal bayram?
- SORU: 2) Çalışma yasalarına göre, hangi günler ulusal bayram ve genel tatil günleridir?
- CEVAP: Bir yıl içerisinde toplam 14,5 gün ulusal bayram ve genel tatil günü bulunmaktadır. Ulusal bayram günü 29 Ekim'dir. Ulusal bayram günü 28 Ekim saat 13.00'de başlar ve 1,5 gün sonra biter.
Genel tatil günleri; 1 Ocak, 23 Nisan, 1 Mayıs, 19 Mayıs, 30 Ağustos, 3,5 gün Ramazan Bayramı ve 4,5 gün Kurban Bayramı olmak üzere 13 gün dür.

İsteğe bağlı sigorta nasıl iptal edilir?
- SORU: 3) Yurtdışında sigortasız çalışıyorum. Türkiye'de isteğe bağlı sigortalıyım. Bir sorun çıkar mı? 
- CEVAP: İsteğe bağlı sigortalılıkta Türkiye'de ikamet etme şartı aranıyor. Bu nedenle SGK sizin durumunuzun farkına varırsa isteğe bağlı sigortalılığınız iptal edilir. Ödediğiniz primler yasal faiziyle beraber size geri ödenir.

Ne zaman emekli olabilirim?
- SORU: 4) 08.05.1967 doğumluyum. 01.12.1982 de 15,5 yaşımda fabrikada işçi olarak SSK'lı oldum. 5350 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim. Yanıtınız için şimdiden teşekkür ederim.  
- CEVAP: 25 yıl sigortalılık / 47 yaş ve 5150 prim günü ödeme şartlarınız bulunmakta. Hem sigortalılık hem de prim gününüzü tamamlamışsınız. dolayısıyla yaşa takılmışsınız ve emekli olmak için 47 yaşınızı dolduracağınız 08 mayıs 2014 tarihini bekleyeceksiniz.

Eşim SGK'dan faydalanır mı?
- SORU: 5) Kendim isteğe bağlı Bağ-Kur primi ödüyorum. Eşim yabancı ülke vatandaşı. SGK' dan eşimin faydalanamayacağını söylediler. Eşim SGK' dan nasıl faydalanabilir? Nasıl bir yol izlemem gerekiyor? 
- CEVAP: Eşiniz eğer yurt dışında herhangi bir ülkede ya da vatandaşı olduğu ülkede sigortalı ise veya herhangi bir sosyal güvenlik sistemine dâhil ise Türkiye'de sizden dolayı sigorta haklarından faydalanamaz. Eğer yurt dışında herhangi bir sigortalılığı yoksa Türkiye'de eşinden dolayı sigorta haklarından yararlanabilir. Yabancı olması faydalanmasına engel değil.

Eşim babasından maaşını alabilir mi?
-  SORU: 6) Kız kardeşim SSK emeklisi. SSK emeklisi eşi vefat etti. Eşinden maaş alacak. Ayrıca, vefat etmiş Emekli Sandığı emeklisi babasından da maaş alabilir mi? 
-  Cevap: Kız kardeşiniz,  babası Emekli Sandığı mensubu olduğu için şanslı. Çünkü Emekli Sandığı, sandığa tabi olarak çalışmama ve sandıktan aylık almama şartıyla, kız çocuklarına diğer sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık alsa da, yetim aylığı bağlar. Kardeşiniz Emekli Sandığı'ndan babasından dolayı yetim aylığı alabilir.

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 04.04.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.