Emeklilik Hakkı ve ‘İncelikleri’ / Yahya Arıkan

 Çalışma hayatında farklı sosyal güvenlik statüsü olan, örneğin, memuriyet, SSK çalışması veya Bağ-Kur sigortalılığı olması gibi sigortalıların emekliliklerinin ne şekilde hesaplanacağı da önemli bir sorun. 

Birden fazla Sosyal Güvenlik Kurumu’na tabi çalışması olan sigortalılarda bu süreler birbirleri ile çakışmamak koşuluyla birleştirilmekte. 
Uygulamada 2829 sayılı kanun, madde 4’e göre prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık başlangıcı tespit edilmekte. Burada dikkat edilecek en önemli husus ise aylığı bağlayacak kurumun tespiti. 
2829 sayılı kanunun 8. maddesine göre son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu şartlardan aylık bağlanır. Son yedi yıl hesabında sigortalının emeklilik başvurusundan geriye doğru yedi yıla değil fiilen primi ödenen son yedi yıla bakılır.
4/A kapsamındaki sigortalıların yaşlılık aylığı başvuruları sigortalının en son çalıştığı işyerinin bağlı olduğu sosyal güvenlik merkezine yapılır. İşyerinin bağlı olduğu sosyal güvenlik merkezinde emeklilik tahsis servisi yoksa başvuru SGK tarafından belirlenen sosyal güvenlik merkezine yapılır. 
4/A kapsamındaki sigortalıların emeklilik başvurusunda bulunmadan önce işyerindeki çalışmasına mutlaka son vermesi gerekir. İşyerindeki çalışmaya son verme fiili anlamda çalışmaya son verme olarak algılanmamalı. Burada istenen sigortalının emekliliğe başvurduğu tarih itibarıyla tüm sigorta kollarına tabi sigortalılığının sonlandırılması, sigortalı adına işveren tarafından işten çıkış bildirgesi verilmesi, 01 Belge türlü aylık prim ve hizmet belgesine de sigortalının isten çıkış tarihinin yazılmış olmasıdır. 
Kişi isterse isten çıktığı günden sonraki gün ya da daha sonraki günlerde Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek çalışmasını sürdürebilir. 
SGK tarafından sigortalıya birden çok sicil numarası verilmişse sigortalıların emeklilik müracaatı öncesi son çalışmasının geçtiği sosyal güvenlik merkezine sicil birleştirme talebinde bulunması gerekir.
Sigortalının başka illerde çalışması varsa, farklı sosyal güvenlik kurumlarına tabi prim ödemesi bulunuyorsa, emekliliğe başvurulacak tarihten 6 ay önce Unkapanı SGK Merkezi’ne hizmet birleştirme dilekçesi verilmesi aylık bağlama süresini kısaltır. Hizmet birleştirme dilekçesi kişiye yaşlılık aylığı bağlanacak Sosyal Güvenlik Merkezi’ne değil Unkapanı Sosyal Güvenlik Merkezi’ne yapılmalı.

Cenazeye ‘yetersiz’ destek

SGK, sigortalılarının ölümünde cenaze yardımı veriyor. 2013 yılında yardım parası 386 lira olarak uygulanacak. Rakamın düşüklüğünden olsa gerek birçok kişinin bundan haberi yok ve başvuran sayısı da oldukça az. İşin prosedürü ise biraz ‘detaylı’. 
Uygulamada sigortalılara cenaze ödeneği hakkı için yasa şöyle diyor: 
a) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu,
b) Sürekli iş göremezlik geliri, malullük/yaşlılık aylığı almakta iken,
c) Kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş iken, ölen sigortalının ailesine verilir. 
Yasaya göre kendisi için en az 360 gün prim bildirilmiş iken ölen sigortalıya verilecek cenaze ödeneğinde ölüm tarihinde sigortalı olma şartı aranmıyor.
Cenaze ödeneği sigortalının sırasıyla eşi, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenazenin bu kişiler dışında gerçek veya tüzelkişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, masraflar gerçek veya tüzelkişilere ödenir.
Cenaze ödeneği için hak sahiplerince ölüm tarihini belirten bir dilekçe ile kuruma başvurulması şart. Sigortalının ölüm tarihi nüfus kütüğüne kaydedilmemişse, dilekçeyle birlikte sigortalının ölüm tarihini belirten ilgili makamlarca usulüne göre düzenlenen bir belgenin kuruma verilmesi gerekir.

DESTEK PRİMİ İKİ KEZ ÖDENMEZ

Emekliyim, 2002’den beri Sosyal Güvenlik Destek Pirimi ödeyerek sigortalı çalışıyorum. 2004 yılında işyeri açtım. SGK beş bin lira borç çıkarmış ve emekli maaşımdan kesiyor. Bordromdan SGDP kesildiğini bildirdim, dikkate alınmadı, ne yapmalıyım? Seyhan Özdemir
Emekliden, SSK sigortalısı olarak çalışırken ve destek primi öderken ayrıca sahibi olduğu işyerinden dolayı ikinci bir Bağ-Kur destek primi alınamaz. SGK müdürlüğüne yazılı itiraz edin. 

(Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi | 21.03.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.