Raporlu İşçinin SGK'ya Bildirimi / Celal Kaplan

 Sosyal güvenlik hukukunda kısa vadeli sigorta kolları işkazası ve meslek hastalığı, analık (doğum) ve hastalık halinde işine devam edemeyen; bu nedenle de ücretini alamadığı için gelir kaybına uğrayan çalışanların bu gelir kayıplarını telafi etmeyi amaçlar. Kanunda işçiye sosyal sigorta kurumunca yapılacak ödeme geçici işgöremezlik ödeneği olarak adlandırılır. Halk dilinde ise bu ödemenin adı rapor parasıdır. Çünkü söz konusu yardımdan yararlanabilmek için hastalanan sigortalının SGK'ca yetkilendirilmiş bir hekime muayene olması ve istirahat ihtiyacının hekim tarafından resmi raporla doğrulanması zorunludur. Yoksa örneğin grip olan bir işçinin işvereni ile konuşup evinde birkaç gün dinlenmesi halinde SGK'dan rapor parası alması mümkün değildir. Böyle bir durumda sadece iş hukukuna göre ücretli ya da ücretsiz izin hükümleri geçerli olur.

İşyeri hekimleri
Yine raporu veren hekimin SGK'ca yetkilendirilmiş olması; başka bir anlatımla kurumla sözleşmeli bir resmi ya da özel sağlık kuruluşununda görev yapması gerekir. Kurumla sözleşmesi olmayan sağlık kuruluşlarının hekim veya sağlık kurullarının vermiş olduğu raporlar ise ancak sonradan sözleşmeli resmi ya da özel sağlık kuruluşlarının hekim ve sağlık kurullarınca onaylanmaları halinde geçerli olabilir.
Bu noktada işyeri hekimlerinin verdiği raporlar farklı bir durum arz eder. Çünkü işyeri hekimleri çalışanlara bir defada en fazla iki güne kadar rapor verebilirler. İş kazası ve meslek hastalığı halinde istirahat ödeneği ilk günden başlamakla birlikte normal hastalık olaylarında ödenek istirahatin üçüncü gününden başlanarak ödenmektedir. Bu nedenle işyeri hekimlerinin verdiği normal hastalık raporlarında SGK tarafından rapor parası ödemesi yapılmaz.
İstirahat parası almanın bir başka ve can alıcı noktası da işçinin doktor tarafından rapor verilen dönemde kendi ya da bir başka işyerinde fiilen çalışmamasıdır. Uygulamada bu kural sıkça ihlal edilir. Raporlu işçi bazen devamlı çalıştığı işyerinde işvereninin de bilgi ve rızasıyla bazen de başka bir işyerinde işvereninin haberi bile olmaksızın çalışmaktadır. Tabii SGK bunların çok azını tespit edebilmektedir. Çünkü bu durum ancak raporlu iken çalışan işçinin iyileşememesi hatta durumunun kötüleşmesi halinde hekim tarafından saptanabilmektedir. Raporlu iken çalışmaya devam eden işçi rapor süresinin uzaması ya da tedavi giderlerinin artması dolayısıyla SGK'yı zarara uğratmaktadır.

SGK'nın zararı
SGK'nın bu zararından kim sorumlu olacaktır. Bu durum işçinin raporlu iken hangi işyerinde çalıştığı ve işverenlerin onun raporlu olduğunu bilip bilmeme durumuna göre değişiklik gösterir. Birçok işveren işyerinden muayene olmak üzere ayrılan hatta o gün işe hiç gelmeyen işçisine hekim tarafından rapor verilip verilmediğinden zamanında haberdar olmadığından yakınmaktadır. Fakat burada durum farklı. Eğer işçi raporlu iken kendi işyerinde çalışmaya devam ediyorsa işvereninin onun raporlu olduğunu bilmiyor olması imkansızdır.
Yine de işverenlere iş hukuki işlemlere döküldüğünde işverenlerin çoğu işçinin raporlu olduğunu bilmedikleri iddiasında bulunabilmektedir. İşte yargılama aşamasında işverenlerin bu iddiasını ortadan kaldırıp SGK'nın elini güçlendirebilmek için bazı yasal düzenlemelere gidildi. Sigortalıya geçici işgöremezlik ödeneği ödenebilmesi için işverenince elektronik ortamda bazı bilgilerin SGK'ya bildirilmesi gerekir. Bu bilgiler istirahat başlangıcında prim ödeme halinin devam edip etmediği, kazanç hesaplaması yapılan dönemdeki ücret, prim ve ikramiyelerin tutarları ile istirahat süresince sigortalının işyerinde çalışıp çalışmadığı hususudur. Böylece işveren rapor süresinde işçiyi işyerinde çalıştırmayacağını taahhüt etmiş olur. Aksine bir durumda işverenin SGK'nun zararını tazmin etmekten kurtulması çok zorlaşır.
İşverenler rapor alan işçilerinin rapor süresince işyerinde çalışmadıklarına dair bildirimi ne zaman ve ne şekilde yapacaklardır? Bunun için öncelikle www.sgk.gov.tr internet adresinde "işveren" ana menüsünde "Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi" alt menüsüne kullanıcı adı ve şifreleriyle girip gerekli bilgileri kaydedeceklerdir. Bildirimin yapılma süresi sigortalıların hak ettikleri istirahat süresinin bitim tarihinin içinde bulunduğu aya ait prim ve hizmet belgesinin verileceği son gün mesai bitimine kadardır. Bu konuda işverenlere bir de kolaylık getirildi. Eğer aylık prim ve hizmet belgesinde raporlu olduğu için eksik günlü çalışan işçiye ait eksik gün nedeni 01 kodu kullanılarak "istirahat" olarak bildirilmişse bu bildirim aynı zamanda raporlu işçinin çalışmadığına dair bildirim yerine de geçmiş olacaktır. Böylece işverenler ayrıca çalışılmadığına dair bildirim yapmaktan kurtuldukları gibi bu bildirimin yapılmamasından dolayı sigortalı başına asgari ücretin yarısı ve geç yapılması halinde de onda biri tutarındaki idari para cezası yükümlülüğünden de kurtulmuş olacaklardır.

(Kaynak: Yeni Asır | 19.03.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.