Yıllık Gelir Vergisi Beyanı ve Faiz Gelirleri / Akif Akarca, Dr.Mehmet Şafak

 Bilindiği gibi, basit usule tabi ticari kazanç elde eden ticari kazanç erbabı dışında gerçek kişiler elde ettikleri vergiye tabi gelirlerini, kanunda belirtilenler dışında, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile izleyen yılın mart ayının 1-25'inci günleri arasında bağlı bulundukları vergi dairesine bildirirler. Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde edilen kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratların (menkul sermaye iradı)vergilendirilmesi ise beyan açısından karma bir yapıya sahiptir. Bu gün yazımızda menkul sermaye iradları içinde önemli yer tutan tam mükellef gerçek kişilerin faiz gelirlerini ele alacağız.

 

Faiz gelirleri ve faizsiz kredi verenlerde kar payları
Gelir Vergisi Kanunu'nun 75'inci maddesine göre, faiz gelirleri ve faizsiz kredi verenlere ödenen kar payları aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır:
- Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri (Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler dahil olmak üzere),
- Her çeşit alacak faizleri,
- Mevduat faizleri,
- Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,
- Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları ve özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları (menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kâr payları dahil), Repo gelirleri.
- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından çeşitli adlarla yapılan ödemeler,
- Yukarıda sayılanlar dışında Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre ihraç edilen her türlü sermaye piyasası aracından elde edilen faiz, kira vb. gelirler.
Faiz gelirleri ve faizsiz kredi kar payları Gelir Vergisi Kanunu'ndaki düzenlemelere göre yıllık beyanname ile beyan edilir veya kaynakta kesilen vergiler nihai vergi kabul edilir ve beyan edilmez.

Beyan edilmeyecek faiz gelirleri
Aşağıda belirtilen faiz gelirleri ve kar payları tutarı ne olursa olsun beyan edilmez. Diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez.
Gelir Vergisi Kanunu'nun Geçici 67'inci maddesi kapsamında vergi
kesintisine tabi tutulmuş olan;
- Mevduat faizleri,
- Özel finans kurumlarınca (katılım bankaları) kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları,
- Repo Kazançları,
- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemeler,
- 01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilen devlet tahvili ve Hazine bonolarının, aynı tarih itibariyle, yurt içinde ihraç edilen özel sektör tahvillerinin faizleri(yurt içinde ihraç edilen kira sertifikaları dahil).

Bin 290 TL'yi aşması halinde beyan edilecek faizler
- Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri,
- Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,
- Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, v.b.)
- Her çeşit alacak faizleri.
Türkiye'de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan yukarıda belirtilen menkul sermaye iratları bin 290 TL'lik tutarı aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edileceklerdir.
Burada belirtilen bin 290 TL'lik tutar bir istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak bir haddir. Buna göre, elde edilen faiz geliri bin 290 TL'yi aşıyorsa, elde edilen gelirin tamamı beyan edilecektir. Bu had faiz ve diğer menkul kıymet gelirlerinin her biri için ayrı ayrı uygulanmayacak olup, bu gelirler ile vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul sermaye iratlarının toplam tutarı dikkate alınarak hesaplanacaktır.

25 bin TL'yi aşması halinde beyan edilecek faiz gelirleri

01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan TL cinsinden her çeşit tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen (2012 yılı için enflasyondan arındırmak üzere, belirlenen % 84.4 oranında indirim uygulandıktan sonra 25 bin TL'yi aşan) gelirler. Ancak, dövize, altına v.b. endeksli tahvil ve bonolara ise indirim uygulanmaz.
Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler.
Elde edilen gelirin 25 bin TL'yi aşması halinde bu gelirlerin tamamı yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Menkul sermaye iratları toplamının 25 bin TL'yi aşıp aşmadığının tespitinde, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının dikkate alınması gerekmektedir.
Beyanname verme sınırı olan 25 bin TL'nin hesabında, indirim oranı uygulanabilecek menkul sermaye iradı tutarı, indirim oranı uygulandıktan sonra kalan kısım itibariyle dikkate alınacaktır. Bu durumda, başkaca beyanı gereken gelirlerin bulunmaması halinde, indirim oranı uygulamasından yararlanabilecek faiz ve benzeri menkul sermaye iradından, gayri safi tutarları toplamı l60 bin 256 lira 41 kuruşu aşmayan tutarlar için yıllık beyanname verilmeyecektir.

Eurobond faiz gelirleri
Eurobond, dış borçlanma kapsamında çıkarılan menkul kıymet olup, yabancı para cinsinden ihraç edilen uzun vadeli borçlanma aracıdır.
Vergi uygulaması bakımından da devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendirilmekle birlikte Eurobondlar geçici 67'nci madde kapsamında değildir. Dolayısıyla, 2012 yılında elde edilen ve 25 bin TL'yi aşması halinde Eurobond faiz gelirleri beyan edilecektir.

Kesilen vergilerin mahsubu Ve indirimler
Faiz ve kar payları üzerinden kesilen vergilerden yıllık beyannameye dahil edilen gelire isabet eden kısım, beyan edilen toplam gelir üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.
Beyannamede gösterilen toplam gelirden Gelir Vergisi Kanunu'nun 89'uncu Maddesinde belirtilen, şahıs sigorta primi, bireysel emeklilik primi, sağlık ve eğitim harcamaları ve diğer bazı harcamalar anılan madde hükümleri çerçevesinde indirilebilir. Beyan edilen gelirden bu indirimler düşüldükten sonra vergi hesaplanır. Kesinti yoluyla ödenen vergiler hesaplanan bu tutardan düşülür. Kalan vergi mart ve temmuz aylarında iki taksit halinde ödenir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 07.03.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.