Prof. Dr. Nurettin BİLİCİ - 5588 sayılı kanunla vergi kanunlarında yapılan değişik

TBMM'de 1 Mart 2007 tarihinde "5588 sayılı Gelir Vergisi ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" kabul edilmiştir. Toplam 34 esas 3 geçici maddeden oluşan kanunun önemli kısmı vergilerle ilgilidir ve getirilen yeniliklerin çoğunun, 1.1.2007 tarihinden itibaren veya kanunun Resmi Gazete'de yayımlanacağı tarihte yürürlüğe girmesi planlanmıştır.

Kanunun önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması ve ardından Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

Bu çalışma ile yeni düzenlemelerin açıklanması ve anlaşılmasına yardımcı olunması amaçlanmaktadır.

Yapılan düzenlemeler; vergi adaletini sağlama amaçlı, vergi kaçakçılığı ile mücadele amaçlı ve diğer düzenlemeler olmak üzere üç başlık altında açıklanacaktır.

A) Vergi adaletini sağlama amaçlı düzenleme: Asgari geçim indirimi uygulaması

GVK'nın 32. maddesine, ücretlilere yönelik "asgari geçim indirimi" uygulaması dahil edilmiştir. Buna göre, ücretlinin maaşının asgari ücretin yüzde 50'si tutarındaki kısmı vergi matrahından düşülecektir. Bu tutara evli olan ücretlilerde, çalışmayan eş için yüzde 10 oranında ilave indirim yapılacaktır. Çocuklu mükelleflere ise çocuklar için ayrıca ilave indirim yapma imkanı verilmektedir. İndirim oranı 1. ve 2. çocuk için yüzde 7,5'ar izleyen çocuklar için de yüzde 5'er oranında öngörülmüştür. Bu şekilde eşi çalışmayan 7 çocuklu, asgari ücretle çalışan ücretli bir vergi mükellefinin maaşının tamamı vergi dışında kalmış olmaktadır.

Uygulama 1.1.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

Ücretliler "asgari geçim indirimi" hakkına kavuşurken, sahip oldukları "vergi iadesi" hakkını kaybetmişlerdir. Kanunun 32. maddesi ile GVK'nın "ücretlilerde vergi indirimi" başlıklı mük. 121. maddesi 1.1.2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.

B) Vergi kaçakçılığı ile mücadele amaçlı düzenlemeler

GVK'nın "gider kabul edilmeyen ödemeler" başlıklı 41. maddesinin birinci fıkrasına (4) numaralı bentten sonra gelmek üzere 5. bent eklenmiştir. Bu bende göre;

"Bu fıkranın 1 ilâ 4 numaralı bentlerinde yazılı olan işlemler hariç olmak üzere, teşebbüs sahibinin, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunması halinde, emsallere uygun bedel veya fiyatlar ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel veya fiyat arasındaki işletme aleyhine oluşan farklar işletmeden çekilmiş sayılır."

İlave edilen bendin ilerleyen cümlelerinde "ilişkili kişi" kavramı ile kimlerin kastedildiği açıklanmakta ve bir yanda gider kabul edilmeyen ödemelerin karşı tarafta (ilişkili kişi tarafından) beyan edilmesi durumunda, ilişkili kişinin vergilendirme işlemlerinin buna göre düzeltileceğine hükmedilmektedir.

Bu düzenleme, Haziran 2006'da çıkarılan yeni Kurumlar Vergisi Kanunu içinde yer alan hükmün (m. 13) benzeridir ve geçmişe dönük olarak 1.1.2007 tarihinden itibaren uygulanması planlanmıştır.

"İlişkili kişiye yapılan ödemeler" düzenlemesine benzer, yine 5520 KVK içinde yer almış olan "kontrol edilen yurtdışı iştirak" düzenlemesi de GVK içine dahil edilmiştir:

- GVK'nın 75'inci maddesinin ikinci fıkrasının (2) numaralı bendine ilave edilen KVK m. 7 benzeri düzenlemeye göre, "Türkiye'de yerleşik gerçek kişilerin doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte, sermayesinin... en az yüzde 50'sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurtdışı iştiraklerinin kazançları, dağıtılsın veya dağıtılmasın, iştirakin hesap döneminin kapandığı ayı içeren yıl itibarıyla dağıtılan kâr payı sayılır..."

- GVK'nın 94'üncü maddesine eklenen fıkraya göre: "Vergilendirme rejiminin, Türk vergi sisteminin sahip olduğu vergilendirme kapasitesi ile en az aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişiminde bulunup bulunmadığı hususu da göz önünde bulundurulmak suretiyle, Bakanlar Kurulu'nca ilan edilecek ülkelerde yerleşik veya faaliyette bulunanlara... nakden veya hesaben yapılan... her türlü ödemeler üzerinden... yüzde 30 oranında vergi kesintisi yapılır..."

Bu düzenlemelere karşılık, çifte vergilendirmeyi önleme düşüncesiyle GVK'nın 121 ve 123. maddelerine ilaveler yapılmıştır:

- GVK m. 121'e eklenen fıkra ile "Kontrol edilen yabancı kurumlara yapılan ödemeler üzerinden 94. m. uyarınca kesilen vergilerin, Türkiye'de yıllık beyannameyle bildirilen kontrol edilen yabancı kurum kârı üzerinden hesaplanacak gelir vergisinden mahsubuna" imkan verilmektedir.

- GVK 123. maddesine eklenen fıkra ile de "Kontrol edilen yabancı kurumlara ilişkin hükümlerin uygulandığı durumlarda, yurtdışı iştirakin toplam vergi yükünün hesabında esas alınan vergiler, ödenmiş olmaları şartıyla, Türkiye'de vergilendirilecek kontrol edilen yabancı kurum kârları üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilir" düzenlemesine yer verilmiştir.

Vergi kaçakçılığına karşı mücadele amaçlı getirilen bu uygulamaların geriye dönük olarak, 1.1.2007 tarihinden itibaren, uygulanması planlanmıştır.

C) Diğer düzenlemeler

İdareye ve mükellefe kolaylık sağlama düşüncesiyle gelir vergisi beyan süreleri değiştirilmiştir:

- Yıllık gelir vergisi beyannamesi "Mart ayının 15. günü akşamına kadar" yerine "Mart ayının 25. günü akşamına kadar" (Basit usulde "Şubat ayının 15. günü akşamına kadar" yerine "Şubat ayının 25. günü akşamına kadar") verileceği,

- Gelir vergisi muhtasar beyannamesinin verilme tarihi "ertesi ayın 20. günü akşamına kadar" yerine "ertesi ayın 23. günü akşamına kadar" şeklinde değiştirilmiş,

- Geçici beyanname verme süresi de, "3 aylık dönemi izleyen 2. ayın 10. günü" yerine "3 aylık dönemi izleyen 2. ayın 14. günü" şeklinde değiştirilerek uzatılmıştır.

Beyanname verme tarihleri ile ilgili değişikliklerin, kanunun Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmesi planlanmıştır.

Beyan süresi dışında kalan diğer önemli değişiklikler de aşağıda açıklanmaktadır:

- GVK m. 9'da düzenlenen esnaf muaflığından yararlananların kapsamı genişletilmiştir. Kapsama; pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri ve tarhana, erişte, mantı gibi ürün imalatı gibi başka konular da ilave edilmiştir.

- Mal ve hakların elden çıkarılması durumunda ortaya çıkan değer artış kazançlarının vergilendirilmesi ile ilgili GVK mük. 80/6'da yer alan 4 yıllık süre 5 yıla çıkarılmıştır. 1/1/2007 tarihinden önce iktisap edilmiş olan mal ... ve haklar açısından 4 yıllık sürenin geçerli olacağı öngörülmüştür.

-Vadeli işlem ve opsiyon borsası işlemlerinden elde edilen gelirlere uygulanan yüzde 0 stopaj oranı 31/12/2008 tarihine kadar uzatılmıştır.

-Özel okul ve üniversitelerde kapasitelerinin yüzde 10'una kadar uygulanan KDV istisnası, özel okullar için aynen korunurken üniversite ve yüksekokullarda yüzde 50'ye çıkarılmıştır.

- Belediyelerin ve il özel idarelerinin sattığı arsa ve diğer gayrimenkullerden alınan yüzde 18 oranındaki KDV kaldırılmıştır.

- ÖTVK'nın 2 sayılı listesine, vergi oranı yüzde 10 olmak üzere "Motor silindir hacmi 3200 cm¸'ü geçmeyen sürücü dahil 9 kişilik oturma yeri olanlar" ibaresi eklenmiştir.

- İkinci el araç satış sözleşmelerinin damga vergisi binde 1,5'a düşürülmüştür.

- 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Kanunu kapsamında, 49 ilde yapılacak yeni yatırımlara sağlanan; enerji, SSK primi ve vergi teşviklerinden yararlanma koşulu, 30 işçiden 10 işçiye indirilmiştir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 16.03.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.