Tarımsal Ürün Satışından Sigorta Primi Kesintisi Uygulamasında Yeni Sistem Ne Getiriyor? / Şevket Tezel

 Tarım Bağ-Kur’luların bir başka deyişe bağımsız tarımsal çalışmaları nedeniyle 4/b sigortalısı olanların prim borçlarını ödemede normal tahsilât yolları dışında bir de sattıkları tarımsal ürün bedellerinden borç tutarını geçmemek şartıyla % 1 ilâ % 5 oranları arasında olmak üzere kesinti yapılmak suretiyle tahsil etmeye SGK 5510 sayılı Kanunla yetkili kılınmıştı. SSİY’ye göre de bu kesintinin yapılmasına ilişkin Tebliğ çıkarılacağı 2010 yılında duyurulmuştu.

1 Mart 2013 tarihli RG’de yeni “Tarımsal Faaliyette Bulunanların Prim Borçlarının Sattıkları Tarımsal Ürün Bedellerinden Kesinti Yapılmak Suretiyle Tahsil Edilmesine Dair Tebliğ” yayımlanmış bulunuyor. Anılan Tebliğ 19 yıl aradan sonra ama tıpkı yürürlükten kaldırdığı “2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu 4 Seri Nolu Uygulama Tebliği” gibi yine 1 Nisan (2013) gününde yürürlüğe girecek.

Söz konusu eski Tebliğ yüz binlerce çiftçinin sonradan emekli olmasını sağlamıştı. Zira ilk başta güvensizlikle ve tepkiyle karşılansa ve kaynağından kesilme sayesinde uygulanma fırsatı bulsa da bu tevkifatlar sonradan çiftçilerin hararetle peşinden koştuğu araştırdığı cankurtaran simitleri haline gelmişti. Söz konusu eski Tebliğ yeni Tebliğ ile yürürlükten kaldırılsa da 01.10.2008’den önceki kesintilerin sigortalılığa dönüşümünde bakımından eski Tebliğ hükümleri kapsamında işlem yapılmaya devam edilecek.

Kesinti oranı artıyor
Yeni Tebliğ bitki, hayvan, orman ve su ürünlerinin bizzat üreticilerince satışından kesinti oranını yüzde 1’den yüzde 2’ye çıkarıyor. Ancak bu oranla ortaya çıkan kesinti tutarı sigortalının prim borcunu geçemeyecek.

Kesintilerin SGK’ya bildirim ve aktarımı
Kesintilerin SGK’ya ulaştırılmasında önceki uygulamaya göre 10 gün daha opsiyon tanınıyor. Buna göre Kesinti Bildirim Listeleri ve primlerin SGK’ya ulaştırılması takip eden ayın sonuna kadar gerçekleştirilebilecek.

SGK tarafından alt yapısı hazırlandıktan sonra bu bildirimler elektronik ortamda yapılacak.

Kesinti yapmak zorunda olduğu halde kesinti yapmayan veya yaptıkları kesinti tutarlarını süresi içerisinde ve tam olarak SGK hesaplarına intikal ettirmeyen ya da Kesinti Bildirim Listesini süresi içerisinde göndermeyen gerçek ve tüzel kişilere Kabahatler Kanununa göre 2013 yılı için 182 TL ceza uygulanacak.

Borçların Mahsubu
Kesinti Bildirim Listesinin SGK’ya verilmiş olması şartıyla kesinti tarihi itibariyle sigortalı hesaplarına aktarılacak ve sigortalının prim borçlarına mahsup edilecek. Borçlara mahsup işleminden sonra kalan tutarlar, sigortalının iade talebinde bulunmaması halinde bilahare tahakkuk edecek Tarımsal 4/b sigortalılığı kapsamındaki prim borçlarına mahsup edilecek.

Kesintilerin İadesi
Tarımsal 4/b sigortalısı olmayanlardan zirai ürün satışlarından kesinti suretiyle tahsil edilmiş tutarlar SGK hesaplarına aktarılmış olması koşuluyla ve kesinti yapıldığı tarihten başlayarak on yıl geçmemiş ise sigortalılara veya hak sahiplerine yasal faizi ile beraber geri verilecek. Yasal faiz, kesinti tutarının SGK hesaplarına yatırıldığı tarihi izleyen aybaşından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanacak. 
Yersiz olarak alındığı anlaşılan kesinti tutarları ilgilinin dilekçe ile sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezlerine başvurması halinde iade edilecek. Ancak iade edilecek tutarda ihtilaf olması halinde iade talebinde bulunandan kesintiye esas tutara ilişkin belgeler de istenebilecek. SGK hesaplarına intikalinden itibaren on yıl içinde iadesi talep edilmeyen kesintiler irat kaydedilecek.

Hangi çiftçiler kesintiden muaf olacak? 
Tarımsal faaliyette bulunanlardan;
• 5510 sayılı Kanuna göre gelir ve aylık alanlara (sürekli iş göremezlik geliri, ölüm geliri/aylığı alanlar hariç),
• Ticari faaliyetlerinden dolayı 4/b sigortalısı olanlara
• Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalaması, Kanunda tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olanlara,
• Tarımsal faaliyette bulundukları halde 65 yaşını dolduranlardan sigortalı olmak istemedikleri doğrultusunda talepte bulunanlara,
• 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesine göre kurulan sandıklardan aylık alanlara,
bu durumları devam ettiği sürece geçerli olacak Kesinti Muafiyet Belgesi verilebilecek.

Bu muafiyet belgesinin numarası özel olsun kamu olsun tüm alıcılarca bildirim listelerine kaydedilecek.

Son tahlilde belirtmek gerekiyor ki Tarımsal 4/b sigortalısı olmamasına rağmen zirai ürün satışı gerçekleştiren sigortalı yahut emeklilerin sonradan kesinti peşine düşmemesi amacıyla satış aşamasından önce  SGK’dan “Muafiyet Belgesi” almasında yarar bulunuyor.

Soru: 1995-1996 arasında 18 ay askerlik yaptıktan sonra 10.09.1997’de işe başladım o günden beri düzenli çalışıyorum. 18.06.1969 doğumluyum. Ne zaman emekli olabilirim? Askerlik borçlanması yapsam faydası olur mu? M.ATEŞ

Cevap: Askerliğinizi borçlanırsanız 24.11.1995-23.05.1997 tarihleri arasına çekilecek sigorta başlangıcınızla SSK’lılıktan emeklilik bakımından 56 yaş ve 5 bin 825 güne tabi olur ve 18.06.2025’te emekli olabilirsiniz. Borçlanmazsanız 57 yaşına tabi olacağınızdan emekliliğiniz bir yıl gecikir. 

(Kaynak: Alitezel.com | 04.03.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.