Mustafa UYSAL - Bir başarı öyküsü: e-beyanname

"Defterleri kapatırken" başlıklı yazımızda "Ne gibi haklarımız vardı ve kullandık? Ne gibi risklerimiz vardı ve dikkate aldık? Bir kez daha sorgulayalım!" demiştik, geçen haftaki yazımızda.

Bugün bu sürecin devamı olan, internet ortamında beyanname konusunu irdelemek istiyoruz.

Gelir idaresinde "e-beyanname" uygulaması 1 Ekim 2004 tarihinde devreye alındı. Bugün 29 farklı beyanname ve eklerinin elektronik ortamda kabulü, kontrolü ve arşivlenmesi mümkün. Henüz 3 yılı dolmamış olmasına rağmen ortalama kullanım oranının yüzde 90'lara ulaşması yönüyle dünyadaki başarılı örneklerden biri olmuştur.

e-beyanname uygulaması dünyadaki benzer uygulamalarla karşılaştırıldığında, kullanımda kolaylık, performans, esneklik, güvenlik, kriterleri göz önüne alındığında, interaktif yapısı ile öne çıkan bir uygulama olmuştur. Nitekim bu proje bilişim teknolojileri kapsamında dünyadaki sayılı yarışmalardan biri olan Comterworld Honors yarışmasında 2003 yılında "Devlet ve kâr amacı gütmeyen organizasyonlar" kategorisinde birinciliğe layık görülmüştür. Ayrıca CeBIT Eurasia Bilişim 2002 yarışmasında "Devletten bireye" kategorisinde büyük ödülü almıştır.

'e-beyannameden kimler yararlanabilir?

31.12.2005 tarihi itibariyle aktif toplamı 100.000 Yeni Türk Lirası'nı veya 2005 hesap dönemine ait ciroları toplamı 200.000 Yeni Türk Lirası'nı aşan ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükellefleri, yıllık gelir vergisi beyannamesi, kurumlar vergisi beyannamesi ve geçici vergi beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

01.02.2007 tarihinden geçerli olmak üzere, olarak kurumlar vergisi mükellefleri hiçbir hadle sınırlı olmaksızın kurumlar vergisi beyannamesini ve geçici vergi beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

Özel tüketim vergisi, özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi mükellefleri, yukarıda yer alan hadlerle sınırlı olmaksızın özel tüketim vergisi beyannamesi, özel iletişim vergisi beyannamesi ve şans oyunları vergisi beyannamesini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

Beyannamelerini elektronik ortamda verme zorunluluğu getirilen mükellefler dışında kalan ve tam otomasyonlu vergi dairelerine bağlı bulunan mükelleflerin de beyannamelerini elektronik ortamda gönderebilecekleri tabidir. Asıl önemli olan nokta, zorunlu olmayanların ilgisindeki yükseklik. Sözgelimi kurumlar vergisinde beyannamesinde zorunlu olmayanların toplam içindeki payı yaklaşık yüzde 60 oranında olup, 2006'da bu beyannalerin yüzde 92'si internet ortamında verilmiş. "2007'de hedef ve beklenti yüzde 100 olarak ortaya konuldu" diyor yetkililer.

Aylık alınan e-beyanname sayısı 3.000.000'u aşmış, Ekim 2004 tarihinden bu güne alınan e-beyanname sayısı ise 52.612.034 adede ulaşmıştır.

'Daha ne yapılabilir?

-Beyannamesi, meslek mensubu tarafından imzalanması zorunlu olmayan gerçek kişiler de kendi adlarına e-beyanname hizmetinden yararlanabilmelidir. (13.03.2007 tarih ve 26 seri nolu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile beyana tabi geliri sadece kira gelirinden oluşan mükellefler, isteğe bağlı olarak, beyannamelerini kendileri elektronik ortamda gönderebileceklerdir.)

-İnternet ortamında tahakkuku kesilen beyannamenin ödemesinin de aynı platformda internet üzerinden yapılabilme imkanı sağlanabilir.

-Paketleme programında excel'den aktarım kolaylaştırılabilir

-Giriş-çıkış işlemlerindeki kontrol zamanı azaltılabilir

-Geçici vergi beyannamelerinde tevkifat listesi bölümü açılabilir

-Süresi dolmadan onaylanan beyannamelerde düzeltme işlemine izin verilebilir

(05.03.2007 tarihinden itibaren elektronik ortmada verilen beyannamelere ilişkin düzeltme beyannameleri de elektronik ortamda alınabilmektedir. Beyanname verimesi ile tahakkuk fişinin düzenlenmesi VUK uyarınca zorunlu olması sebebiyle değişiklikler ancak düzeltme beyanı ile yapılabilmektedir.)

- Paketleme bölümünde, vergi kimlik numarası yanında unvan bilgilerine de yer verilebilir.

'Vergi sistemimizdeki önemi

e-beyannamenin mükelleflere hizmet açısından sağladığı kolaylığın, kalitenin önemi çok büyüktür. Artık mükkellefler, vergi dairesinin adresini unutur hale gelirlerse, hiç şaşmayalım. Bir meslek mensubumuz "30 mükellefim var. 4 kişi ile 3 günde verdiğim beyannameleri 15 dakikada oturduğum yerden tek başıma verebiliyorum" demişti.

Bunun Gelir İdaresi'ne sağladığı en büyük fayda ise, operasyon, kırtasiye ve bürorasi içinde boğulmuş vergi dairesi kadrolarının nefes alarak artık yüzlerini mükelleflere dönebilmeleridir.

e-beyanname bir taraftan beyanname kuyruklarında bekleyen mükellefleri bu ızdıraptan kurtarırken, diğer taraftan bırakın beyanların doğruluğunu kontrol etmeyi, beyannameleri dosyalarına yerleştirmeye yetişemeyen gelir idaresini bu bilgileri dakika dakika kullanabilen yeni bir platforma taşımıştır. Gelir İdaremiz buradan sağladığı tasarrufu, daha çok analize, denetime, eğitime ve mükellef hizmetlerine ayırabilir hale gelmiştir.

Çalışmaları halen devam eden risk analiz sistemi ile Gelir İdaresi, e-beyanname ve elektronik ortamdaki diğer verileri kullanarak, "riskli", yani incelenmesi gereken mükellefleri adeta el değmeden objektif ölçütlerle elektronik ortamda hızla seçebilecektir. "Mükellefler vergi dairesinin adresini unutacak" demiştik. Bundan böyle Maliye, mükelleflerin adreslerini hatırlayacak(!) gibi geliyorlar bana.

'Pozitif dışsallıkları

Bu sürecin vergi sistemini iyileştirmesi yanında çok çeşitli pozitif katkıları var; zaman, insan kaynağı, kağıt, enerji, depolama, çevre kirliliği, trafik gibi her alanda. Sadece kağıttan sağlanan yıllık tasarruf, altı bin tondur. Kadrolarda sağladığı tasarruf, yıllık yaklaşık 14.000 adam/ay boyutundadır. Hele de son zamanlarda adeta damarlarımızda hissettiğimiz, "küresel ısınma" tehdidine karşı, çevre için atılacak en küçük bir adımın dahi, ölçülemeyecek önemi var. Yatırım ortamının iyileştirilmesine olan etkisini de unutmamak gerekir.

Ekonomide, faiz, kur, cari açık üçgenindeki tekrarlardan zaman zaman da olsa sıyrılarak, "Ekonomide verimliliği nasıl artırırız?" sorusuna da çözümler üretmeliyiz. Büyük sorunlarla baş etmenin yolu, küçük sorunlara çözüm üretmekten geçer. e-beyanname bunun güzel bir örneğidir.

'Beklentilerimiz

Gelir idareleri her ülkede devletin en temel fonksiyonudur. Bu fonksiyon iyi çalışmaz ise diğer kamu hizmetleri de aksar. Bu başarı o nedenle çok önemlidir ve alkışlanmaya değerdir.

Ancak, Gelir İdaremiz'in, çalışanlarıyla, mükellefleri ile çözüm bekleyen önemli sorunları vardır. Bu sorunlar şüphesiz yılların birikimleridir. Ancak çözümü için gün bugündür.

e-beyanname alanında gösterilen başarı, "genelin istisnası" olarak kalmamalıdır ve kalmayacaktır. Diğer alanlarda da benzer başarıları beklemek mükellefin ve çalışanların hakkıdır.

Mükellefle idare arası ilişkiler açısından ciddi bir zihniyet değişikliğine ihtiyacımız vardır. Karşılıklı güven tam olarak tesis edilmelidir. Gelir İdaresi'nin uygulamaları açık ve net olmalıdır, ihtilaflara yol açacak uygulamalardan kaçınılmalıdır. Mükellefler idarenin müşterisidir, idare de mükellefine müşterisi gibi kaliteli hizmet vermelidir. Bu sağlanırsa, inanıyorum ki mükellef sayılarında, girişimci sayılarında ciddi artışlar olacaktır. Sadece kendi mükelleflerimizi değil, uluslararasında da mükellefleri ülkemize çekebilir hale geleceğiz.

Şuna da inanıyoruz ki, bu yolda iyi niyetli bir çaba ve inançlı kadrolar mevcuttur. Bu çabalara toplum olarak destek vermek ve arkasında durmak zorundayız. Artık ufukta bu ışığı görüyoruz, ne dersiniz?

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 16.03.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.