Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN - Kira geliri beyanında hatırlatmalar

2006 yılı gelirlerinin beyan dönemi 1 Mart 2007 tarihinde başladı. Beyanname verme süresi 15 Mart 2007 tarihinde sona erecek olmakla birlikte sürede uzama yaşanması beklentisi yine hakim.

Beyanname verme süresinin sonuna gelmeden kira gelirlerinin beyanı konusunda bizlere gelen bazı sorulara cevap vermek istiyoruz.

İstisna uygulaması

2006 yılında gayrimenkullerini konut olarak kiraya verenler tahsil ettikleri kiranın 2.200 YTL'si için vergi ödemiyor. Bu tutarı aşan kira geliri var ise aşan kısım beyan edilecek. Ancak bu istisnadan yıllık beyanname vermek zorunda olan ticari, zirai ve serbest meslek kazanç sahipleri faydalanamıyor. Ayrıca bu istisna tek mesken için uygulanır. Mesken ortak mülkiyet ise her birey bu istisnadan faydalanabilir.

Kanuni süreden sonra verilen kira beyannamelerinin durumu ise yanlış yorumlanabiliyor. Sadece kanun maddesine bağlı kalındığında kanuni süresinden sonra ek veya pişmanlıkla beyanname verildiğinde istisnadan faydalanılamayacağı düşünülüyor. Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan edilmeyen veya süresinde verilen beyannamede yer almayan mesken kirası gelirleri, kendiliğinden süresinden sonra beyanname ile beyan edilmiş ise bu istisnadan yararlanabilir. (GVK 1999/2 İç Genelge)

Gerçek gider

Kira geliri sahipleri gerçek veya götürü gider yöntemini tercih edebilirler. Gerçek gider usulü seçildiğinde istisna gelire isabet eden gerçek giderler kabul edilmeyecektir. Gerçek gider olarak hasılattan düşülebilecek giderler kanunda sayılmıştır. (GVK md. 74)

Gerçek gider sonrası beyan edilecek gelir çıkmamış ise beyanname verilmesine gerek olmadığı yönünde görüşler verilebiliyor. Hemen belirtelim ki böyle bir durum kanunen kabul edilebilir değil. İstisna tutarını (2.200 YTL) aşan konut kira geliri var ise istisnayı aşan kısım için beyanname verilir. Şayet kira geliri istisnaya ve tevkifata tabi değil ise 875 YTL'yi aşan kira gelirlerinin tamamı beyan edilir.

Bu tutarlar beyanname verme zorunluluğunu belirleyen sınırlardır. 2.200 YTL istisna tutarı olduğu için gelirin aşan kısmı, 875 YTL ise beyan sınırı olduğu için gelirin tamamı beyan edilir.

Kirada oturanların durumu

Sıklıkla karşılaşılan bir durum evini kiraya verip, kendileri kirada oturanların ne yapacağı. Bu durumda tahsil edilen kira gelirinden ödenen kira giderleri düşülebilecek. Ancak ödenen kiranın istisnaya isabet eden kısmı düşülmeyecektir. Belirtmek gerekir ki bu hesaplama için istisnadan faydalanılması şart. Aksi takdirde gerçek giderin tamamının kabulü gerekir.

Burada önemli bir nokta, tahsil edilen kira, ödenen kiradan düşükse ne olacaktır? Bu durumda beyanname vermesek olur mu sorusu sıkça gündeme geliyor.

Böyle bir durumda kira geliri için beyanname verilecektir. Ancak burada istisnaya isabet eden kira gideri kabul edilmeyecek. Şayet buna rağmen kira gideri fazla ise matrah sıfır olarak beyan edilecektir. Çünkü yasa gereği bu gider zarar olarak dikkate alınmıyor.

İktisap bedelinin yüzde 5'i

Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin yüzde 5'i gider kabul edilir. Bu giderin hasılattan düşülebilmesi için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

1) İndirim konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden sadece bir tanesi için geçerlidir.

2) Birden fazla konut kiralanmış ise sadece bir konut için bu haktan faydalanılabilir.

3) İşyeri olarak kiralama söz konusu ise bu imkandan faydalanılamaz.

4) İndirim için beş yıllık süre sınırı vardır. Gayrimenkul kiraya verilse de verilmese de bu süre işleyecektir.

5) Kiraya verenin birden fazla gayrimenkulü varsa ve indirimin uygulandığı konutun gayrisafi hasılatı yüzde 5'lik indirim tutarının altında ise, indirilemeyen kısım diğer gayrimenkullerden elde edilen hasılattan indirilemez. İndirim konusu yapılamayan bu tutar zarar olarak başka gelirlerden de düşülemez.

Sonuç olarak kira gelirlerinin beyanı ile ilgili olarak mükellefler haklarını ve yükümlülüklerini iyi bilmek durumundadır. Aksi halde fazla veya eksik vergi ödemek durumunda kalınabilir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 14.03.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.