Mustafa UYSAL - Defterleri kapatırken...

Yıl boyunca yaptığımız işlemler, "vergi hesabı" beş yıl içinde verilmek üzere bugünlerde kapatılıyor. Ne gibi haklarımız vardı ve kullandık, ne gibi risklerimiz vardı ve dikkate aldık? Bir kez daha sorgulayalım!

Her nedense, bu konularda yeterince hassas davranmıyoruz gibi geliyor bana. Kayıt dışı ekonominin mevcudiyeti, şüphesiz önemli bir etken; böylesi konuları sanki "marjinalleştiriyor." Hatırlatmakta yarar var: Ekonomi kayıt altına alındıkça, hem mükellef, hem de mali müşavirler bu konularda çok daha fazla titizlikle hareket ediyor olacak. İşte sorgulamaya çalışacağımız konular;

Mutabakat, üçüncü kişi hesaplarıyla uygunluk, sadece vergi bakımından değil, her açıdan önemli bir husus. Özellikle, yaptığımız işlemlerin banka kayıtları; havaleler, ödemeler, tahsilatlar, kredi kartı hesabınızdan tahsilatlar, vb defterlerimize bire bir işlendi mi acaba? Bir kez daha gözden geçirelim, derim. "Risk" almayalım, gelecekte karşımıza ciddi birer sorun olarak çıkmasınlar.

Sahte belgeye, aman dikkat! içeriği itibariyle yanıltıcı veya sahte belgeler, maalesef yaygın. Bunlardan biri, sizin hesaplarınıza da girmiş olabilir... Hiçbir kötü niyetiniz ve kusurunuz olmaksızın girmiş olabilir. Ama cezası ağır... Üstelik hapis de var işin ucunda. Pekiyi, ne yapmalı, nasıl önlemeli?

ùMal ve hizmet satın alınan yerlerden emin olalım.

ùÖdemeleri, banka hesaplarına yapalım.

ùTaşeron, komisyoncu vb hizmet verenlerin, bizim adımıza belge almalarını önleyelim; doğrudan, kendi faturalarını vermelerini isteyelim.

ùYöneticilerimizi ve elemanlarımızı bu yönde uyaralım.

ùYönetim kurulu kararı alarak, bu kararı yöneticilerimize ve elemanlarımıza yazılı olarak duyuralım.

ùKayıtlarınızı son kez gözden geçirip, şüphelendiğiniz belgeleri, kapanış kayıtlarınızda KDV'si ile birlikte "kanunen kabul edilmeyen gider" hesabına yazalım. Sözkonusu şüpheli belgelerin KDV hesabı için ayrıca düzeltme talebinde bulunun.

Biz bu tedbirleri alalım ki, gerisi için "kader" deme hakkımız olsun!

Senetli alacaklarınıza reeskont ayırabilirsiniz. Böylelikle, alacağımızın vade farkından doğan faiz kaybını vergi matrahının hesabından indirebilelim. Hesaplarımızda cari hesap şeklinde alacak varsa, onu da senetli hale getirelim ki, daha çok reeskont ayırabilelim. Önceden damga vergisi vardı, artık yok. Dolayısıyla, bu işlemin maliyeti de sıfır!

Şüpheli alacaklarınıza karşılık ayırabilirsiniz. Böylelikle, dava ve/veya icra safhasına gelmiş, teminatı olmayan veya teminatı yetersiz olan alacaklarımızı vergi hesabımızdan indirebiliriz. Şüpheli hale gelmiş ise zamanını geçirmeden kanuni takibe geçmeyi ihmal etmeyelim. Aksi halde karşılık ayırma hakkınız kaybolur. Önceden karşılık ayrılmış alacakların tahsil ve teminat durumlarını da takip edin, kayıtlara yansıdığından emin olun.

Gayrimenkul ve iştirak hisselerinizi yıl içinde satmış olabilirsiniz. Kurumlarda bu satışlardan elde ettiğiniz kazançların, 1 Ocak 2006'dan itibaren yüzde 75'i vergiye tabi değil. Sadece, yüzde 25'i vergiye tabi. Diğer bir ifade ile bu kazançlardaki kurumlar vergisi yükü, yüzde 20'den yüzde 5'e düşmüş oluyor. İstisna tutulan kazancın sermayeye eklenme şartı da kaldırıldı.

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satışından doğan k‰rlar, üç yıl vergilenmeden "yenileme fonu" hesabında bekletilebilir. Bilanço esasında defter tutan tüm mükellefler, bunu uygulayabilir. Bu kıymet yenilenirse, yenisinin amortismanı ile fon hesabı kapatılır; yenilenmez ise, üçüncü yıl k‰r yazılır.

Aktife yeni giren sabit kıymetlerinize hızlandırılmış amortisman (azalan bakiyeler) uygulayabilirsiniz. Bu, size, normal amortismanın iki katını uygulama imkanı verir. Dolayısıyla, ilk yıllardaki yatırım harcamalarınıza daha fazla amortisman indirimi sağlayabilirsiniz.

Yatırımlarınızı aktifleştirirken, devam eden komple yatırımlarda, tamamlanmış ve kullanıma hazır hale gelmiş bölümleri ayrıca aktifleştirebilirsiniz. Böylece amortisman ayırma imkanını daha erken kullanmış olursunuz.

Yıl içinde aktife aldığınız makine ve tesislerinizin kullanılmayan döneme ilişkin amortismanlarını üretim maliyeti ile ilişkilendirmeden doğrudan masraf yazabilirsiniz. Bu takdirde ve dönem sonunda bu üretimden kalan stoğunuz varsa, vergi matrahınız daha düşük çıkacaktır.

Değeri düşmüş stoklarınızı emsal bedelle değerleyerek, karşılık ayırabilir; değer farkını, böylece vergi hesabınızdan düşebilirsiniz. Emsal değer belirlemenin teknik şartlarını, ayrıca müşaviriniz de dikkate alacaktır. Emsal değer tespitinin bürokrasisinden kurtulmak istiyorsanız, bu stokları satarak, farkı zarar yazabilirsiniz.

Masraflarınızın kayıtlara alındığına emin olun. Her türlü harcamanın ilgili yılda belgesinin temin edildiğinden ve kayıtlara yansıtıldığından emin olmalısınız. Bazen muhataplarınız faturaları izleyen döneme kaydırmayı tercih edebilirler. Gerekli yasal koşullar sağlandığı takdirde, bu tür harcamalar için karşılık da ayırabilirsiniz.

AR-GE harcamalarınız vergi indiriminden yararlanıyor. AR-GE harcamalarının, yüzde 40'ı, kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabiliyor. Kazancınız yetersiz ise bu indirimi sonraki yıllara devredilebiliyorsunuz.

Vergi ertelemesi sağlayan menkul kıymetleri tercih edebilirsiniz. Hisse senedi, hisse fon gibi bazı menkul kıymetler, elde tutuldukları sürece değerlerinde oluşan farklar vergi ile ilişkilendirilmez. Riskini dikkate alarak değerlendirebilirsiniz.

Sosyal sorumluluklarınıza vergi indirimi yapabilirsiniz. Şöyle ki:

ùKamu idarelerine, Bakanlar Kurulu tarafından vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan derneklere, kurum kazancının yüzde 5'ine kadar yaptığınız bağışları, vergi matrahınızdan indirebilirsiniz.

ùOkul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, çocuk yuvası, huzur evi niteliğindeki tesislerin kamu kurumlarına bağışlanması halinde, harcamalarınızın tamamını vergi matrahından indirebilirsiniz.

ùKültürel amaçlı olarak yapılan harcamalarınızın tamamı da, belli şartlarda, vergi matrahından indirilebiliyor.

ùSporu desteklemek amacıyla yapacağınız sponsorluk faaliyetleri de vergi indiriminden yararlanıyor. Bu harcamalarınızın, amatör spor dallarında tamamı, profesyonel spor dallarında ise yarısını vergi matrahınızdan indirebilirsiniz.

Döviz kazandırıcı faaliyetlerde, belgesiz giderlerimize indirim imkanı var. İhracat, yurt dışında inşaat onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunuyorsanız, döviz olarak elde ettiğiniz hasılatın binde-beşini aşmamak üzere, harcamalarınızda belge aranmaksızın gider gösterebilirsiniz.

Yurt dışından elde ettiğiniz temettü gelirleri, artık vergiye tabi değil. Kurumunuz, yurtdışında bir şirkete iştirak etmiş olabilir. Bu şirketinizin elde ettiği kazançları yurdumuza transfer ettiğinizde artık mükerrer vergi ödemeyeceksiniz. Bu kazançların yurt dışında yüzde 15 vergilendirilmiş olması ve bunun yanında bazı koşulları dikkate almalısınız.

İlişkili şirketlerinize, cari hesap veya kredi şeklinde borçlanmış olabilirsiniz. Bu borçlar, önceden örtülü kazanç ilişkisi olarak sorun yaratıyordu. Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu ile tanımlar netleşti. Buna göre, ilişkili şirketlerinize özsermayenizin üç katına kadar borçlanıp, normal ölçüler içinde ödediğiniz faizleri masraf yazabilirsiniz. Özsermayenin üç katını aşan borçlanmada, aşan kısmı masraf yazamayacağınızı gözden kaçırmayın.

Sonuç itibariyle, her konu, teknik ayrıntılarına girildiğinde başlı başına bir makale konusu olabilecek genişlikte. Mali yöneticiniz ve danışmanınız, ayrıntılarla ilgili olarak, elbette yardımcı olacaktır. Burada amaç, sizlere ışık tutmaktı. Umarım yararlı olur! Hesaplarınızın sağlıkla kapatılması dileğiyle...

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 08.03.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.