Can KANTAR - Bireysel Emeklilik de ne ki?

Ülkemize gelen yaşlı turistleri gördüğümde hep aklıma, "İnsanlar bu yaşlarında dünyayı gezmek için bu enerjiyi, bu parayı nereden buluyorlar" diye düşünmüşümdür. Bu durumu onların yaşama olan bağlılıkları ya da yaşlılıklarını mutlu geçirmek istemeleri ile açıklayabiliriz. Ama tüm bu aktiviteler belirli bir ekonomik güç olmadan yapılması kolay şeyler değil.

Bu insanlar aslında bizim düşündüğümüz gibi çok zengin de değiller. Bu konuda size bir ipucu vereyim. İşte çok büyük bir geliri olmadan istedikleri yerde tatil yapabilen bu insanlar çalıştıkları sürelerde güçleri oranında bireysel emeklilik fonlarında birikim yapmış kimseler. Şimdi o birikimlerle mutlu bir hayat sürdürüyorlar.

Yabancı turistlere özenirdik

Ülkemizde ise emeklilerin hali ortada. Aldıkları emekli maaşlarıyla değil dünyayı gezmek, masraf olmasın diye evlerinden çıkamaz oldular. Seçim yatırımı olarak emeklilik yaşının bazı dönemlerde indirilmesi sosyal güvenlik sistemini iyice içinden çıkılmaz hale getirmiş durumda. Böyle bir sosyal güvenlik sistemi ile bırakın tatili, emekliler geçimlerini bile zar zor sağlıyor.

Yıllar önce Türkiye'deki sosyal güvenlik sistemine güvenmeyenler hayat sigortası yaptırdı. Bu sistem de sigortalıya doğru anlatılmadığı için sonu sosyal güvenlikten farklı olmadı. Beklentiler yerini yeni hayal kırıklıklarına bıraktı. İşte bizim bu konuda kötü bir sicilimiz varken, Türk halkı 2003 yılında tüm gelişmiş ülkelerde uygulanan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile tanıştı.

Sistem güvenli

Şimdi isterseniz 3 yıldan fazla bir süredir Türkiye'de uygulanan ama hâlâ iyi tanıtılamayan bu sistem hakkında kısa ve öz bilgiler vermek istiyoruz. Emeklilik Gözetim Merkezi'nin 19 Şubat 2007 verilerine göre bu fonda biriken tutar bugün 3 milyon YTL'yi aştı. Sisteme katılımcı sayısı ise 1 milyon 120 bin kişi. Öncelikle belirtmem gereken bu sistemin bir sigorta olmadığıdır. Çünkü riskleri içeren bir yapısı yok. Bir fon yönetimi ve uzun vadeli bir tasarruf sistemi olarak tanımlayacağım BES'te şu anda 11 şirket faaliyet gösteriyor.

Bu kapsamda ödediğiniz katkı payları sonrasında biriken fonlar profesyonel fon yönetim şirketleri tarafından değerleniyor. Bu şirketlerde biriken fonlar, Hazine, Sermaye Piyasası Kurulu, Emeklilik Gözetim Merkezi'nin kontrolünde ve katılımcı hesabına Takasbank'ta saklanıyor. Yani sistemde bir güven sorunu yok. Ve sistemin oldukça önemli bir vergi avantajı var. Getirileri de diğer yatırım araçlarının çok üzerinde. Kısaca özetlemek gerekirse sisteme en az 10 yıl katkı payı ödemeniz gerekiyor ve 56 yaşından önce de emekli olamıyorsunuz.

En iyi getiri BES'te

Bu sistemden faydalanmak ve yatırımlarınızı BES'te uzun vadeli olarak değerlendirmek istiyorsanız öncelikle bir BES şirketine başvurmanız gerekiyor. Ve orada size sunulan emeklilik planlarından birini seçiyorsunuz. Tasarruf ve birikimlerinizin yüksek olmasını istiyorsanız, risk alabilirliğiniz çerçevesinde yüksek riskli planlar seçebilir, isteğinize göre orta risk veya risksiz planları tercih edebilirsiniz. Bu planlarınızı yılda en fazla dört kez değiştirme hakkınız da bulunuyor.

Bir yılınızı doldurduktan sonra şirketinizi değiştirme hakkınız var. Şirket yöneticileri son günlerde risksiz gruptan orta riskli planları seçenlerin arttığını belirtiyor. BES'e dahil olan kişilerin yapması gereken en önemli şey sadece katkı paylarını düzenli ödemeleri...

Şirket yöneticileri hayat sigortalarındaki fonlarını BES'e aktaran bazı vatandaşların bu yıl emekli olacaklarını ve 50-350 bin YTL civarında emeklilik birikimi alacaklarını belirtiyor. Geçmiş yıllarda annelerimiz babalarımız emeklilik ikramiyeleriyle ile ev alabiliyorlardı. O günler BES ile geri gelebilir. Fakat daha önce de söylediğim gibi sistem vatandaşa iyice anlatılmalı. İşte bu konuda da adımlar atılmaya başlandı. Yakında 11 emeklilik şirketinin oluşturduğu platformla ortak tanıtımlar ve ilan kampanyaları yapılacak. Umarım bu girişim sonuç verir.

Yasa tekrar gündeme alındı

Bireysel Emeklilik Sistemi'nde geçen 3.5 yıllık süreçte katılanlar ağırlıklı olarak büyük şehirlerde yaşayanlar. Şimdi hedef Anadolu. Emeklilik şirketleri, bankalar ve finansal yatırım danışmanları Anadolu'da konuşlanıyor. Bu yıl sonunda sistemde 4.5 milyon YTL'lik bir fon birikmesi tahmin ediliyor. TBMM'de bekleyen torba yasa ile şirketlerin çalışanlarına yapacağı Bireysel Emeklilik yatırımlarına yeni düzenlemeler geliyor. Bu yasanın da önümüzdeki günlerde TBMM'de gündeme geleceği belirtiliyor.

Ayrıca faize duyarlı kesimi sisteme çekebilmek için emeklilik planlarında bulunan yüzde 30'luk Hazine kağıtlarına yatırım yapma zorunluluğunun da kaldırılacağı konuşuluyor.

BES desteklenmeli

BES'in uzun vadede çalışanlar yanında ekonomiye de olumlu katkılar sağlaması bekleniyor. Buna göre BES'te toplanan fonlar sermaye piyasalarını derinleştirecek, böylece piyasa dalgalanmalarının ve spekülasyonların önüne de geçilmiş olacak. Büyüyen ve güçlenen ekonomide enflasyonla mücadele daha kolay olurken, bunun en önemli getirisi istikrar olacak. Bu nedenle Bireysel Emeklilik Sistemi'nin kıymeti bilinmeli. Devlet tarafından da desteklenmeli. Bu sisteme yıllar önce geçilmiş olsaydı, 5-10 milyar dolar kredi için IMF kapılarını aşındırmayabilirdik.

Bildiğiniz gibi Mortgage Yasası TBMM'den çıktı. Bu sistemde kullanılacak uzun vadeli kredilerin nereden sağlanacağını bilen yok. Bütün dünyada olduğu gibi uzun vadeli kredilerin başvurduğu adres, uzun vadeli fonlar, yani BES'teki fonlar.

Diğer taraftan, sistemin en önemli katkısı bireylerin refah seviyesini artıracak olması. Bu nedenle BES'in yaygınlaşması ile bizden sonraki nesiller çok daha güzel ve refah bir emeklilik dönemi geçirebilir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 28.02.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.