Sigortasız Çalıştırılma / Celal Kaplan

 Okurumuz Halime Aydoğdu, 2010 yılı Haziran-Aralık ayları arasında altı ay süreyle bir işyerinde satış temsilcisi olarak çalışmış. Üstelik yaptığı işin bir gereği olarak araçla sürekli olarak şehir dışına seyahat etmek zorunda kalmış. Israrına rağmen işyerinden sigorta giriş ve bildirimi yapılmamış. Süre uzun olmamakla birlikte hakkını aramak istiyor. Bizden de nasıl bir yol izleyeceğini soruyor. 

İşvereni, okurumuzun bildirimi yapmayarak 5510 Sayılı Kanun'a göre suç işlemiş durumda. Fakat okurumuz da aynı kanundan kaynaklanan bir yükümlülüğünü yerine getirmemiş. Söz konusu 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 8. maddesi "Sigortalının bildirimi ve tescili" başlığını taşıyor. Bu maddede, asıl olarak işverenlerin işe aldıkları sigortalılarla ilgili, işe giriş bildirgelerini hangi süreler içerisinde vereceklerine dair hükümler yer alıyor. İstisnai haller dışında işverenler sigortalılara ait işe giriş bildirgelerini sigortalı işe başlamadan önce kuruma vermekle yükümlü. İşyerinin inşaat, balıkçılık ve tarım işletmesi olması halinde, bildirge sigortalının işe başladığı gün de verilebilir. Ya da işyerinde ilk defa sigortalı çalıştırılıyorsa bir ay içerisinde işe alınan sigortalıların bildirimleri bir aylık sürenin sonuna kadar verilebilir. 
İstisnalar var

"İşveren işçisini sigortalı yapmazsa suç işler. Ancak işçinin de yükümlülüğü vardır"

Yabancı ülkelere sefer yapan ulaşım araçlarında çalışmak üzere ve sefer esnasında işe alınanlar için de bir aylık istisna tanınmıştır. Fakat aynı maddede sigortalılar için de bir bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Sigortalılar da en geç bir ay içerisinde yeni başladıkları işyerlerini SGK'ya bildirmek zorundadır. Fakat sigortalıların bu bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemiş olmalarının cezai bir yaptırımı olmadığı gibi, bu durum aleyhlerine bir delil de teşkil etmez. Bu bir aylık süre işverenin bildirimde bulunmadığı durumlarda, sigortalıyı bir adım öne geçirmiş olur. Kurum işverenden sigortalıya ait prim belgelerini vermesini ister. İspat yükümlülüğü işverene geçer ve artık işverenin sigortalıyı çalıştırmadığını ispat etmesi gerekir. Ancak sigortalının bir ay içerisinde işe başladığını bildirmemiş olması, sonradan SGK'ya başvuramayacağı ya da çalışmalarını ispat edemeyeceği anlamına gelmemeli. Başta da söylediğimiz gibi sigortalının aleyhine bir durum söz konusu değildir. Sigortalı sonradan da SGK'ya başvurarak işverence bildirilmeyen sigortalılığının gerçekleştirilmesini isteyebilir. Fakat artık bu başvuru bir bildirim değil, bir yakınma dilekçesi olarak kabul görür.

FİİLİ DENETİM
SGK, sigortalının yakınması üzerine denetimle yetkili memurları eliyle işyerinde gerekli incelemeyi yaptırır. Bu incelemede kullanılan ilk ve en etkili yöntem SGK denetim elemanın işyerinde fiili bir denetim yapmasıdır. Denetim elemanı, yerinde gerçekleştirdiği bu denetimde denetim esnasında işyerinde çalışmakta olan sigortalıları tespit eder ve bunların kimlik bilgilerini tutanağa geçirerek imzalarını alır. Bu tutanakla çalışması saptanan sigortalılara, tutanak tarihinden geriye doğru bir yıllık süreye kadar hizmet kazandırılması mümkündür. Fakat bu denetim yöntemiyle sadece denetim elemanının işyerine geldiği anda çalışmakta olup çalışması tespit edilen sigortalılara fayda sağlanabilir. Okurumuzun durumunda olduğu gibi işten çıktıktan sonra yakınmada bulunan veya vardiya, izin günü ya da dışarıda geçici görevde olma v.b. nedenlerle denetim sırasında çalışması saptanamayanlara bu yolla hizmet kazandırılması mümkün değildir. Keza bu durumda olanlara tanık ifadesine başvurulması yoluyla da sigortalılık kazandırılamaz. Hatta denetim sırasında işyerinde bulunmayan sigortalının çalışmasının işverence kabul edilmesi bile bazı durumlarda kesin delil niteliğinde kabul edilemeyebilir. 
DEVAM EDECEK

(Kaynak: Yeni Asır | 04.12.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.