Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN - Menkul kıymet satış geliri istisnası

Beyan döneminin yaklaşmasıyla birlikte para ve sermaye piyasalarında yatırım yapan birçok yatırımcı 2006 yılı için beyanname verip vermeyeceğini değerlendirmek zorunda. Beyanname verilip verilmeyeceğini ise yatırım yapılan menkul kıymetler belirleyecek. Bu yazımızda menkul kıymetlerin elden çıkarılması halinde elde edilen değer artış kazançlarındaki 2006 yılı istisna tutarını irdeleyeceğiz.

Beyan edilecek gelirler

GVK geçici 67'nci madde ile yatırımcıların beyanname verme yükümlülüğü kalkmış olmakla birlikte, 2006 yılı için bazı hallerde beyanname verilmesi gerekiyor. 1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve Hazine bonoları ile TOKİ ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetler ile 1 Ocak 2006 tarihinden önce iktisap edilmiş olan menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından veya elde tutulma sürecinde elde edilen gelirler için geçici 67'nci madde hükümleri uygulanmayacaktır. Bu gelirlerin vergilendirilmesinde 31.12.2005 tarihi itibarıyla geçerli olan hükümler uygulanır. (GVK Geç. Md. 67/9,10)

Yani 2005 yılında İMKB'den hisse senedi satın alınmış ve 2006 yılında elden çıkarılmış ise oluşan kazanç beyana tabidir. Ancak beyan için hisse senedinin 3 aydan az süreyle elde tutulmuş olması ve kazancın istisna tutarını aşması gerekir.

Yine 1 Ocak 2006 önce ihraç edilen her türlü tahvil, Hazine bonosu satın alınmış ise bu kıymetlerden elde edilen gelirler belli şartlarla beyana tabi.

31 Aralık 2005'teki hükümler 1 Ocak 2006 tarihi itibariyle GVK'nın menkul sermaye iratları ve değer artış kazançlarının vergilendirilmesine ilişkin olarak bazı hükümleri yürürlükten kaldırıldı, bazı hükümleri ise değiştirildi. Bunlar GVK'nın 76'ncı maddesindeki indirim oranı, mükerrer 80'inci maddedeki istisna, mükerrer 81'inci maddedeki endeksleme, geçici 55 ve 59'uncu maddelerdeki istisna uygulamalarıdır.

Özellikle menkul kıymetlerin elden çıkartılmasından doğan kazançlar için istisna ve endeksleme hükümleri önemlidir. 1 Ocak 2006'dan itibaren menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkartılmasından sağlanan kazançlardaki istisna kaldırılmış, diğer kazanç ve iratlar için istisna tutarı 6.000 YTL olarak belirlenmiştir. Endeksleme uygulaması ise devam etmekte olup, endeksleme yapılabilmesi için üretici fiyat endeksinin yüzde 10'un üzerinde artış göstermesi gerekiyor.

2005 yılı sonu itibariyle ise bu hükümler geçerli değil. Menkul kıymetler elden çıkarıldığında, maliyet bedeli menkul kıymetlerin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılacaktır. Endeksleme sonrası bulunan gelir için ise 13.000 YTL'lik istisna uygulanacaktır. Yani 13.000 YTL'yi aşan gelirin, 13.000 YTL'yi aşan kısmı beyan edilecektir.

2006 istisna tutarı

Maliye Bakanlığı tarafından geçici 67'nci madde uygulaması ve eurobondlardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesine ilişkin olarak yayımlanan 258 nolu GVK Genel Tebliği'nde elden çıkarma halinde oluşan kazancın nasıl vergileneceği şöyle açıklanmıştır. "26 Temmuz 2001 tarihinden önce ihraç edilen eurobondlardan değer artış kazancı elde edilmiş olması halinde, GVK'nın geçici 59'uncu maddesinde yer alan istisna uygulanmayacak olup, maliyet bedeli endekslemesi yapıldıktan sonra bulunacak kazançtan anılan kanunun mükerrer 80'inci maddesinde yer alan istisna (2006 yılı için 14.000 YTL) düşüldükten sonra kalan tutar ne olursa olsun beyan edilecektir. Kazancın tespitinde maliyet bedeli, menkul kıymetin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumu'nca belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilecektir."

Burada dikkatimizi çeken nokta, istisna tutarının 14.000 YTL olarak parantez içinde belirlenmiş olmasıdır. Menkul kıymetlerin elden çıkartılmasındaki istisna tutarı 2005 yılı için 13.000 YTL'dir. 2006 yılında ise istisna yürürlükten kaldırılmıştır. Menkul kıymetlerin elden çıkartılmasından sağlanan gelirlerdeki istisnanın yürürlükten kaldırılmış olması, 2006 yılında 2005 yılı mevzuatına göre vergilendirilecek gelirlere istisna uygulanmasına engel değildir. Ancak bizce tutar olarak istisnanın 13.000 YTL olarak uygulanması gerekir. Genel Tebliğ'de 14.000 YTL'lik istisna tutarının nasıl belirlendiği açıklanmamıştır. GVK'nın mükerrer 123'üncü maddesinde artış yetkisi olmasına rağmen bu yetki kullanılmamıştır. Vergi istisna tutarları için ya yasal bir düzenleme ya da yasal sınırlar çerçevesinde BKK ile belirleme gerekir. Kaldı ki yürürlükten kaldırılmış bir düzenleme için bu yetki kullanılabilecek midir?

Eurobond gelirleri için belirlenen bu tutar tartışma yaratabileceği için, Genel Tebliğ'deki hesaplanma şeklinin ve eurobond haricindeki menkul kıymetlerin elden çıkartılmasından sağlanan gelirlere uygulanacak istisna tutarının açıklığa kavuşturulması gerektiğini düşünüyoruz.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 26.02.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.