Net Hata Noksan Yükseliyor Mu? / Osman Arıoğlu

 Merkez Bankası dün eylül sonu itibarıyla ödemeler dengesi istatistiklerini yayınladı.

Cari açık beklenildiği gibi, hatta beklenenin de altında seyretmeye devam ediyor. İlk 9 aylık dönemde, geçen yıl 60,5 milyar dolar cari açık verilmişken, bu yıl 21,2 milyar dolarlık bir azalışla 39,3 milyar dolarlık bir gerçekleşme oldu. İyileşmeyi oransal olarak ifade edecek olursak %35'lik bir iyileşme sağlanmıştır.

Aylık olarak duruma baktığımızda, eylül ayında piyasa cari açık beklentisi 3 milyar dolarken gerçekleşme 2,7 milyar dolar ile beklentinin altında oldu. Bu rakamların sağlanmasındaki temel etkenler olarak, ilk 9 aylık dönemde ihracatta %13,9 oranında bir artış sağlanmışken, ithalatta %2,5 oranında bir azalış oldu. Daha açık deyimiyle Türkiye 2012 yılının ilk 9 aylık döneminde ihracatını artırırken ithalatında net azalış sağlamıştır.

Altın ihracatı tartışması

İhracat ve ithalat rakamlarındaki bu gelişmeler altın ihracatı tartışmasını yeniden gündeme getirebilir. Hemen söyleyelim Merkez Bankası istatistiklerinde bunu merak edenler ayrıntılı olarak görebiliyorlar. İlk 9 aylık dönemde parasal olmayan altın ihracat tutarı 10,7 milyar dolar, ithalatı ise 6,7 milyar dolar. Aradaki farkı oluşturan 4 milyar dolar çıkarıldığında, bu yılın rakamı 43,3 milyar dolara yükseliyor. Geçen yıl aynı dönemdeki cari açık 4,5 milyar dolar azaltılması gerekiyor. O zaman geçen yıl aynı dönemdeki cari açık 56 milyar dolara revize edilebilecektir.

Bu yıl büyüme rakamlarındaki yavaşlama ve özellikle AB ülkelerindeki büyüyememe durumu olmasına rağmen altın hariç ihracatımızda yine de %4,5 oranında bir artış söz konusudur.

Ülkede üretilen altının durumu

Peki altın ihracatı ve ithalatının ihracat ve ithalat rakamlarına dahil edilmemesi doğru mudur, sorusuna bizim vereceğimiz cevap hayır olacaktır. Neticede altın ya ithal edilerek veya ülkede üretilerek ihraç edilmektedir. Şayet ithal edilen altın ihraç ediliyorsa her iki tarafın rakamı da büyüyecektir. İhraç edilen altının yerli üretimden kaynaklanan kısmı ise doğal olarak bir artı değer olarak ihracatımız içerisinde yer alacaktır. O nedenle toplam ihracat ve ithalatı görmekte altın dahil tutarların dikkate alınması doğrudur.

Altın ayıklanarak duruma bakılmasının yararı altın ihracatının bölge ülkelerinin özel durumu nedeniyle arızi olabileceğinin dikkate alınması ve gerçekte ihracatımızdaki artış trendinin analiz edilmesi ve doğru tedbirlerin alınabilmesi bakımından yarar sağlayacaktır. Ama anlık cari açık rakamının içerisinde kümülatif tutarların dikkate alınması elbette daha doğru olacaktır. İlk 9 aylık rakamlara bu çerçeveden bakıldığında durumun gayet olumlu olduğunu, zaten Fitch tarafından yapılan not artışında da bu olumlu gidişin ana etkeni oluşturduğunu ifade etmeliyiz. Açıklanan ekim ayı bütçe gerçekleşmeleri de bütçede bir toparlanma sürecinin başlamakta olduğunu göstermektedir.

Net hata noksan gerçekten artıyor mu?

Eylül ayında net hata noksan, yani ne için geldiği belli olmayan yaklaşık 2 milyar dolar bir para söz konusudur. Bu paranın en önemli nedeni çevre ülkelerden Türkiye'ye gelenlerin getirmiş olduğu paralar olabilir. Net hata noksan kalemi aylık bazda irdelendiğinde bazı aylarda negatif, bazı aylarda pozitif sonuç olduğu görülmektedir. İlk 9 aylık döneme bakıldığında, geçen yıl 10 milyar dolar pozitif olan rakam bu yıl 6,3 milyar dolar ve yine pozitiftir. Bir anlamda ilk 9 aylık dönemde net hata noksan kaleminden gelen tutarda bir azalma dahi söz konusudur. Ama önemli olan kümülatif bazdaki cari açıktaki gerileme trendi ve ihracat ve ithalatın seyridir.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 16.11.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.