Kira Gelirlerine İstisna Uygulamasına Fren! / İsmail Kökbulut

 Bilindiği üzere vergilemede; bir gelir unsurunun tamamen veya kısmen vergilendirme dışı bırakılmasına "istisna" adı veriliyor.

Genelde vergi kanunlarımızda, özelde ise Gelir Vergisi Kanunu'nda sosyal ve ekonomik mülahazalar gözetilerek konulmuş muhtelif istisna hükümleri yer almakta.

Bu istisna hükümlerinden belki de en fazla sayıda mükellefi ilgilendireni ise binaların mesken olarak kiraya verilmesinden elden edilen gelirlerin bir kısmına yönelik olan istisna düzenlemesi. Söz konusu istisna tutarı 2012 takvim yılında elde edilen gelirler için 3.000 TL olarak belirlenmiş durumda. Ancak 2013 yılından itibaren istisna uygulamasına sınırlama geliyor.

Hangi kira gelirlerine istisna uygulanıyor? 

İstisna uygulamasından yararlanabilmek için her şeyden önce binaların ve dairelerin mesken (konut) olarak kiraya verilmiş olması gerekmekte. İş yeri, dükkan, muayenehane, mağaza, depo vb. olarak kiraya verilen taşınmazlar için istisnadan yararlanabilmek mümkün değil. Diğer taraftan kiracınız kiraladığınız daireyi hem konut hem iş yeri (home office) olarak kullanacak olursa, ilgili (128 sıra no.lu) GVK Genel Tebliği gereği yine istisnadan faydalanamıyorsunuz.

Sahip olunan birden fazla konut dolayısıyla kira geliri elde edilmiş ise, istisna yalnızca bir kez uygulanabiliyor. Diğer taraftan; kira geliri elde edilen meskene birden fazla kişi ortak ise, istisna her bir ortak için ayrı ayrı dikkate alınıyor.

Beyan yoksa istisna da yok!

İstisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, istisnadan yararlanılamıyor. Örneğin; kira geliriniz için beyanname vermediğiniz ancak vergi incelemesi sonucu kira geliri elde ettiğinizin ortaya çıktığı bir durumda istisna tutarı dikkate alınmıyor. Böylece binaların mesken olarak kiraya verilmesinden elde edilen gelirin zamanında ve tam olarak beyan edilmemesinin maliyeti artırılıyor.
Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, mesken kirası gelirlerini süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan edenler de söz konusu istisnadan yararlanabiliyorlar.

Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirenlerin durumu

Ticari (basit usule tabi olsa bile) zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar istisnadan yararlanamıyor. Söz konusu faaliyetlerin zararla veya kârla sonuçlanmasının ise bir önemi bulunmuyor.

Örneğin, bir doktor faal olarak mesleğini icra ediyorsa, dairesini konut olarak kiraya verse bile istisna uygulanması söz konusu değil.

İstisna uygulamasına getirilen yeni şart!

Yakın dönemde yapılan yasal düzenleme ile mesken kira gelirlerine yönelik istisna hükmü yeniden düzenlendi.
Düzenlemeyle; belirli bir tutarın üzerinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerin; ticari, zirai ve mesleki kazancı nedeniyle beyanname verenler gibi, söz konusu istisnadan yararlanması imkanı kaldırıldı.

Değişikliğin gerekçesinde; vergilemede adalet ilkesi kapsamında, yüksek tutarlarda ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerin ayrıca böyle bir istisnadan yararlanmasının engellenmesinin amaçlandığı ifade edilmekte.

Ne kadar gelir elde eden istisnadan yararlanamayacak?

Yeni değişikliğe göre; Gelir Vergisi Kanunu'nun 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarın (bu tutar 2013 yılında ise yaklaşık 95.000 TL olacak) üzerinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenler, söz konusu istisnadan yararlanamayacaklar.
Mesken kira gelirinin istisnadan yararlanıp yararlanamayacağına yönelik tutarın tespitinde; ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların, ayrı ayrı veya birlikte elde edilmesine bakılmayacak.

Elde edilen kazanç ve iratların brüt tutarlarının toplamı dikkate alınacak. Sayılan bu kazanç ve iratların beyana konu edilip edilmemesinin (ücretler ya da mevduat faizi gibi) ya da bu kazanç ve iratlara herhangi bir istisna uygulanıp uygulanmamasının önemi de bulunmayacak.

Diğer taraftan, istisna haddinin altında mesken kira geliri elde edenler, bu gelirlerini yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil etmeyecekleri gibi, istisna haddinin altında elde edilen mesken kira gelirleri; ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerin istisnadan yaralanmalarına esas tutarın tespitinde de dikkate alınmayacak.

Değişiklik ne zaman yürürlüğe girecek?

İstisna için getirilen yeni düzenleme 01/01/2013 tarihinden itibaren elde edilecek hasılata uygulanmak üzere yürürlüğe girdi.

Bu nedenle, 2012 takvim yılında elde edilen konut kira gelirlerinin istisna uygulamasına konu edilmesinde (Mart 2013'te verilecek beyannamede) söz konusu yeni şart dikkate alınmayacak.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 12.11.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.