Yurtdışı Borçlanma Hakkıma Dokunmayın / Vedat İlki

 Son günlerde basına yansıyan haberlerden biri de yurtdışı borçlanmasının kaldırılmasının ÇSGB gündeme getirilmişti.

Her ne kadar ÇSG Bakanımız Sn. Faruk Çelik  tarafından gündeme alınmayacağı söylense de, ateş olmayan yerden duman tütmez atasözü ile kafalarda bulanmaya yer verilmiştir.

Türkiye’nin dövize muhtaç olduğu günlerde gurbetçilerimiz kurtarıcı can simidi olmuştu.

Fakülte yıllarında Dış Ticaret Dersi hocamızın söylediği sözler kulağım da çınladı.İhracat kalemlerinden gelen dövizlerin yanında ihraç ettiğimiz işçiler sayesinde döviz kaynağımız da var demişti.

İtiraz ettiğimizde çocuklar o yıllarda kısıtlı ihraç mallarımız var iken bir eşya gibi işçileri de yurtdışına hizmet karşılığı göndererek ihracat yapmış oluyorduk.

Hedef  ise ülkemizde döviz rezervlerine onların kazançlarının dönüşümü ile katkı sağlamak idi.

Oysa şimdi onların yurtdışında yaşayan ikinci ve üçüncü kuşağın ellerinden, emeklilik imkanına kısıtlama getirme adına, borçlanmalarını engelleme çalışmalarına başladık.

Zaten yurtdışı borçlanmasında pembe ve mavi karttan dolayı sıkıntı yaşarlarken,şimdi ise vatandaşlıktan çıkmayanları cezalandırarak borçlanma haklarını ellerinden almak isteniyor.

Onlara karşı vefa borcumuz var ise bu haklarını ellerinden alınmaması gerekiyor.

Yurtdışında çalışan ve yaşayan gurbetçiler bir araya gelerek YURTDIŞI BORÇLANMA HAKKIMA DOKUNMAYINdemelerini salık veriyoruz.

Burada yurtdışı borçlanması nasıl yapılacaktır onu da bir kez daha hatırlatmak da fayda görüyorum.

**

Yurt Dışı Borçlanması Nasıl Yapılır

a) Türk vatandaşı olmak,

b) Belirli nitelikte yurtdışı süreleri bulunmak

c) Hizmetleri belgelendirmek,

d) Yazılı istekte bulunmak,

şartları aranacaktır.

Yurt dışında bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerin değerlendirileceği öngörülmüştür.

Yurtdışında Ev kadını olarak geçen süreler

Yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder. Yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılacaktır.

Yurtdışında Hizmetleri belgelendirmek

Durumlarına uygun olan belgelerin asıllarını Kuruma ibraz etmekle, belgelendirme mecburiyetlerini yerine getirmiş olurlar.

SGK ibraz edilmek suretiyle belgelendirme mecburiyetine ilişkin yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlayan belgeler;

1.)Sosyal Güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerde,

2.)Sosyal Güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde ,

3.)Ülke ayrımı yapılmadan ev kadını olarak geçen sürelere ilişkin olmak üzere

üç grupta toplanmıştır.

Yazılı istekte bulunmak

Yurtdışında geçen çalışma veya ev kadınlığı sürelerinin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep, “Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesi”nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan ya da posta yolu ile SGK ilgili ünitesine ulaştırılması ile yapılacaktır.

Borç miktarının hesaplanması

5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen prime esas asgari ve azami günlük kazanç arasında seçilecekgünlük kazancın % 32’si olduğu, geçici 5 inci maddesinde ise 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanların borçlanma tutarının öğrenim durumları itibariyle yükselebilecekleri derece ve kademeleri geçmemek üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre belirlenecek olan göstergelerinin esas alınarak hesaplanacağı belirtilmiştir.

Borç miktarının ödenmesi

Tahakkuk ettirilen borç tutarının tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir, bu süre içerisinde ödeme yapmayanlar için yeniden başvuru şartı aranır.

Sigortalılık süresi ve toplam prim ödeme gün sayısının tespitinde

 

Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek bulunan tarihin; sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin sigortalılıklarının başlangıç tarihinin borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek tespit edilen tarihin sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak ele alınacaktır.

**

Mavi ve Pembe Kartlı Yurt Dışında Yaşayan Gurbetçilerde Borçlanma Hakları Vardır:

Kanunda borçlanmadan yararlanabilmenin başvuru sahibinin borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı olma şartına bağlanması, ayrıca Türk vatandaşlığından çıkmadan önce borçlanma talebinde bulunulmayan yurtdışı süreleri kazanılmış hak niteliği taşımadığından, kamu oyunda “pembe ya da mavi kart sahibi” olarak bilinen doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da sonradan vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir ülke vatandaşlığını kazananlar, başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadıklarından borçlanma kapsamındaki sürelerde Türk vatandaşı olsalar bile, borçlanma hakkından yararlanamayacaklardır gerekçesine dayanılarak yurtdışı borçlanma talepleri red işlemine tabi tutulacaktır.
Tek şart ise;
Türk vatandaşlığından çıkmadan önce borçlandıkları ya da borçlanma talebinde bulundukları yurtdışı süreleri kazanılmış hak niteliğinde olduğundan, borçlanmaları geçerli sayılacak, aylığa hak kazanmada ve aylık hesabında Kanuna göre Türkiye’de geçmiş bir hizmet olarak değerlendirilecektir.

Güncel olan Yargıtay Kararı ise bunun aksi yönde tavır alıyor.

Tüm bunlara rağmen SGK direniyor.

İŞTE GÜNCEL YARGITAY KARARI:

T.C.
YARGITAY
ONUNCU HUKUK DAİRESİ
E. 2009/869
K. 2010/6691
T. 06.05.2010
· Yurt Dışı Çalışma Süresinin Tespiti
· Yurt Dışı Çalışma Süresinin Borçlanılması
· Vatandaşlıktan Çıkma
Özet: Türk vatandaşlığından izinle çıkan ve borçlanma başvurusunda bulunduğu tarihte Türk vatandaşı olmayan kişilere Türk vatandaşlığından izinle çıkmadan önce yurt dışında geçirdiği sürelerine ilişkin borçlanma hakkı tanınmalıdır.
(3201 s ÇTHK m.1,2)
(403 s. TVK m. 20,29)
(5901 s. TVK m.25,28)
(1479 s. Bağ-Kur K. ek m. 13)

5901 sayılı Kanun'un 28. maddesinde; doğumla Türk vatandaşı olup da, İçişleri Bakanlığı'ndan çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını yitirenlerin, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı tutularak, anılan kişilerin, bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabi olmak koşuluyla Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam edecekleri kabul edilmiş, böylelikle, çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler yönünden kazanılmış haklar koruma altına alınmıştır. Kişinin bulunduğu statüden doğan, kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel niteliğe dönüşmüş olan hak niteliğindeki "kazanılmış hak", hukuk devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır ve kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar; Anayasa'nın, Cumhuriyetin niteliklerinin belirtildiği 2. madde sinde yer alan, Türkiye Cumhuriyeti'nin, sosyal bir hukuk devleti olduğu yönündeki hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi, toplumsal kararlılığı ve hukuksal güvenceyi ortadan kaldırarak belirsizlik ortamının doğmasına neden olacağından kabul edilemez.
Tüm bu açıklamalar ve yasal düzenlemeler ışığı altında yapılan değerlendirme sonunda; Türk vatandaşlığından izinle çıkan ve borçlanma başvurusunda bulunduğu tarihte Türk vatandaşı olmayan kişilerin istemlerinin, Türk vatandaşlığının yitirildiği tarih öncesine ait süreler yönünden kabul edilmesi gerekmekte, bu kişilere, Türk vatandaşlığından izinle çıkmadan önce yurt dışında geçirdiği sürelerine ilişkin borçlanma hakkı tanınmalıdır.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün (BOZULMASINA), temyiz harcının isteği durumunda davacıya geri verilmesine, 06.05.2010 gününde oybirliği ile karar verildi.

(Kaynak: Alitezel.com | 02.11.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.