Kanun çıktı, mortgageta vergi teşviki yok

Tutsat sisteminin yasalaşmasıyla birlikte inşaat sektöründe belirsizlik sona eriyor.

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, hiç parası olmayanların sistemden yararlanarak konut sahibi olamayacaklarına işaret ederken, "Belli bir gelir düzeyine sahip olup konut alabilecek birikimi olmayanlar ve bu nedenle kira ödemeye mahkum olanlar bu düzenlemeden yararlanıp konut sahibi olacaklardır." dedi. Konut sektörünün canlanmasıyla tartışılmaya başlanan Mortgage (tutsat) yöntemi, nihayet TBMM'de görüşülerek kanunlaştı. Kamuoyunda 'herkesin ev sahibi olabileceği' yönündeki düşüncenin aksine uzmanların "Belli bir birikimi ve geliri olan ev sahibi olabilecek" uyarısı, Bakan Şener tarafından da yinelendi. Dünkü görüşmelerde düzenlemenin önemli ayaklarından biri olan 'vergi indirimi'nde geri adım atıldı. Hazine Müsteşarlığı'nın teklifi doğrultusunda AK Parti milletvekillerince verilen bir önergeyle 29. madde kanundan çıkarıldı. Böylece, dar gelirli ve ilk kez konut sahibi olacak vatandaşlar için önemli kazanımlar getiren 'vergi teşviği' konusu kanundan çıkarılmış oldu. Söz konusu madde, 100 bin YTL'ye kadar olan kredinin faiz ödemesinin gelir vergisi matrahından düşürülmesini öngörüyordu. Madde yasadan çıkarılmasaydı, 100 bin YTL krediyi 20 yıl vadeli olarak kullanan bir vatandaşın toplam 16 bin YTL'lik kazanımı olabilecek, aylık taksit miktarı da bin 860 YTL'den bin 75 YTL'ye kadar düşecekti. Düzenlemede yapılan bir diğer değişiklikle, Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) 'yapı kullanma izni almamış' binalarının da sistemden yararlanması sağlandı. Böylece TOKİ'nin inşaat halindeki projeleri için de mortgage şartlarında kredi kullandırılabilecek.

Şener: Dar gelirli yararlanamaz

Başbakan Yardımcısı Şener, görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada kanunun Türk mali sisteminde yapılan en büyük reformlardan biri olduğunu söyledi. Mortgage sisteminin kısa vadede konut sorununu çözmeyeceğine işaret eden Şener, "Ödeme gücü olmayanlar kredi alacak ve konut sahibi olacak diye düşünürsek bu, doğru bir şey olmaz. Vatandaş, ödeme planında sorun olmadığı takdirde kararını verip krediyi alacak ve konut sahibi olacaktır. Eğer burada kredileri, ödeme koşullarını dikkate almazsa, elbette konutu aldıktan sonra ödeme güçlüğü çekecektir. Mortgage'in kısa vadede konut sorununu çözeceğini düşünürsek bu doğru bir şey olmaz. Dar gelirli ve asgari ücretli olan vatandaşın, başka bir yerden geliri yoksa bu mekanizmadan yararlanması zor görünüyor" dedi.

Yeni bir konut finansman sisteminin hayatın bir parçası haline geleceğini belirten Bakan Şener, sistemden kimin yararlanıp kimin yararlanamayacağına ilişkin şunları söyledi: "Mortgage sistemiyle birlikte hiç parası olmayanlar veya çok az parası olanlar konut sahibi olamayacaklar. Belli bir gelir düzeyine sahip olan ancak konut alabilecek birikimi olmayanlar ve bu nedenle kira ödemeye mahkum olanlar bu hizmetten yararlanarak konut sahibi olacaklardır. Borçsuz ve heyecansız yaşamaktansa borçlu ve umutlu olmak daha fazla tercih edilecek bir durum. İnsanımızın önünde bir ev sahibi olma hedefi olacaktır. Planlamayı öğrenecek, gelirini düzenlemeyi ve hedefe ulaşmak için mekanizmaları canlandırma ihtiyacı duyacaktır."

Düzenlemede neler var?

Tüketiciye sabit ve değişken faiz olmak üzere iki seçenek sunulacak. Sabit faizi seçen tüketiciler ilk taksitte ne ödüyorsa, vade sonunda da aynı taksiti ödeyecek. Değişken faizde ise kredi faiz oranlarının dalgalanması belli aralıkları geçerse, banka da faizini buna göre ayarlayacak. Bu seçenek kredi verenin risk yönetimini kolaylaştıracağı için daha uzun vade ve daha düşük faiz oranı seçenekleri sunulabilecek.

Bankalar sözleşmeden önce müşteriye bilgi formu verecek. Formda faiz oranları ve ödeme tabloları ile ilgili bilgiler olacak.

Hiç peşinatı olmayanlar sistemden yararlanamayacak. Peşinat tutarı da piyasa şartlarında oluşacak.

İki ay taksitini aksatan müşteriye banka bir ay süre verecek. Üçüncü ay sonunda da taksitin ödenmemesi halinde banka, ipotek ettiği evi satma hakkına sahip olacak Satıştan gelen paradan banka alacağını mahsup edecek ve kalanını müşteriye iade edecek. Vade ve faiz piyasada belirlenecek.

Gayrimenkulle ilgili yaş, semt gibi sınırlamalar olmayacak.

Borcunun kalanını kapatmak isteyenler anapara artı yüzde 2 komisyon ödeyecek.

Finansör kuruluşa da sorumluluk yüklenecek. Finansörler inşaatın her aşamasını denetleyecek.

Konut değeri, bir uzmanın görüşü ile belirlenecek. Uzman diplomalı ve eğitimli olacak.

Sadece iskan izni alan yasal konutlar bu sistemde yer alabilecek. Proje ve inşaat safhasındaki konutlar da dahil olacak.

Sisteme dayalı menkul kıymet çıkartılacak ve bunlar borsada işlem görecek. Böylece banka, finansmanını sağlayacak.