Sendika Üyeliğinde Neler Değişiyor / İbrahim Işıklı

 Uzun bir süredir tartışılan ve geçtiğimiz hafta TBMM'de kabul edilen Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası ile çalışma hayatında önemli değişiklikler yapılıyor.

***
18.10.2012 tarihinde TBMM de Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kabul edilmiştir. 2821 sayılı Sendikalar Kanunu (68 madde) ve 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu (84 madde), toplam 152 maddelik iki Kanun 83 maddelik tek bir kanunda birleştirilmiş ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Avrupa Birliği (AB) normlarına kısmen uygun bir yapıya kavuşturularak düzenlenmiştir.
***
İşkolu sayısı 20'ye düşürülüyor
28 olan işkolu sayısı yeniden belirlenerek ''Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık'', ''gıda sanayi'', ''madencilik ve taş ocakları'', ''petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç'', ''dokuma, hazır giyim ve deri'', ''ağaç ve kağıt'', ''iletişim'', ''basın-yayın ve gazetecilik'', ''banka, finans ve sigorta'', ''ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar'', ''çimento, toprak ve cam'', ''metal'', ''inşaat'', ''enerji'', ''taşımacılık'', ''gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk'', ''sağlık, sosyal hizmetler'', ''konaklama ve eğlence işleri'', ''savunma ve güvenlik'' ile ''genel işler'' olmak üzere 20'ye düşürülmüştür.
***
Üyelik yaşı 15'e düşüyor
İşçi sendikalarına üye olmak için 16 yaş olan sınır, 15 yaşa indirilmiştir. Sendika üyeliği ve üyelikten çıkmak için noter şartı kaldırılarak sendikaya üyelik, bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılması sağlanmıştır. Her üye, e-Devlet kapısı üzerinden çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir. E-Devlet kapısı üzerinden yapılan çekilme bildirimi elektronik ortamda eşzamanlı olarak bakanlığa ve sendikaya ulaşarak çekilme, sendikaya bildirim tarihinden itibaren bir ay sonra geçerlilik kazanacaktır.
Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan yaşlılık veya malûllük aylığı ya da toptan ödeme alarak işten ayrılan işçilerin sendika üyeliği sona erecek ancak çalışmaya devam edenler ile kuruluş ve şubelerinin yönetim, denetleme ve disiplin kurullarındaki görevleri sırasında yaşlılık veya malullük aylığı ya da toptan ödeme alanların üyeliği, görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece devam edecek işkolunu değiştirenin sendika üyeliği kendiliğinden sona erecektir.
Sendika kurucusu olmak için o işkolunda fiilen çalışma şartı korunmuş ancak Türk vatandaşı olma ve Türkçe okur-yazar olma şartları kaldırılmıştır. İşçi sendikasına işçinin ödeyeceği aylık üyelik aidatı bir günlük çıplak ücretini geçemez hükmü kaldırılarak üyelik aidatının miktarı kuruluşların tüzüklerinde belirtilen usul ve esaslara göre genel kurul tarafından belirleneceği hükmü getirilmiştir.
***
İşkolu barajı
Yetki alınabilmesi için kurulu bulunduğu işkolunda yüzde 10'luk işkolu barajı %3'e indirilmiştir. Yüzde üç üye şartı, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara bağlı işçi sendikaları için Ocak 2013 istatistiğinin yayımı tarihinden 1/7/2016 tarihine kadar yüzde 1, 1/7/2018 tarihine kadar ise yüzde 2 olarak uygulanacaktır. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde üçünün üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlası korunmuş ancak işletme düzeyinde yapılacak toplu iş sözleşmelerinde ise işçilerin yarıdan fazlası yerine yüzde 40'ının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olacağı belirtilmiştir. İşletmede birden çok sendikanın yüzde 40 veya fazla üyesinin olması durumunda başvuru tarihinde en çok üyeye sahip sendika toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir. Bakanlık, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan işçi bildirimlerini esas alacaktır.
İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemeyecek ve fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde, temsilci veya üyesi bulunduğu sendika dava açabilecektir.

Temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenir. Kararın kesinleşmesinden itibaren altı işgünü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı işgünü içinde işe başlatılmaması halinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma halinde de uygulanacaktır.
İşçilerin, sendikal faaliyette bulunmalarından iş sözleşmelerinin sona erdirilmesi veya farklı işleme tâbi tutulması halinde, işçinin ücretinin bir yıllık tutarından az olmamak üzere bir tazminata hükmedilir. Ancak, bu fıkraya göre tazminata hükmedilmesi halinde, iş kanunlarındaki kötü niyet tazminatı uygulanmaz. Sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi halinde işçi, 4857 sayılı Kanun'un 18, 20 ve 21'inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanun'un 21'inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanun'un 21'inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanun'un yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.
Umarız yeni yasa ile çalışma hayatında her şey daha güzel olur.
Tüm okurlarımızım bayramını kutlarım.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 24.10.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.