Faal Mükellef Sayısındaki Artış Ne Anlama Geliyor? / İsmail Kökbulut

 Devlet harcamalarının en temel ve en sağlıklı kaynağını şüphesiz ödediğimiz vergiler oluşturuyor.

Anayasamızın 73. maddesine göre; herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlü.

Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımını sağlamak ise meselenin devlete bakan yönü.

Gelir Vergisi tahsilâtı ne kadar?

Ülkemizde gerçek kişilerin gelirleri Gelir Vergisi'ne tabi. Gelir ise bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarını ifade etmekte.

2011 yılına ilişkin olarak tahsil edilen toplam 284 milyar TL tutarındaki vergi gelirinin 60 milyar TL'lik kısmını Gelir Vergisi tahsilâtı oluşturmakta. Buna göre Gelir Vergisi'nin toplam vergi gelirleri içindeki payı %21.

Gelir Vergisi nasıl toplanıyor?

Mevcut sistemimizde gerçek kişilerin gelirlerinin vergilendirilmesinde ve toplanmasında iki ana durum söz konusu.

Bazı gelir türleri için tutarı ne olursa olsun beyanname verilmiyor. Örneğin bankadan elde edilen mevduat gelirleri için beyanname verilmesine gerek yok. Yine, ücret gelirleri üzerinden de ücreti ödeyen tarafından tevkifat yapıldığından, istisnaları saklı kalmak üzere ücret geliri için beyanname verilmiyor.

Diğer taraftan bazı gelir unsurlarının ise, örneğin; ticari kazanç, serbest meslek kazancı, veyahut belli bir tutarı geçen gayrimenkul sermaye iradı gibi kazançların yıllık beyanname ile beyanı zorunlu.

Beyanname vermek neden önemli?

Beyanname vermek, modern vergiciliğin temeli. Zira beyanname üzerinden vergi tarhı (beyanen tarh), bir yandan beyanname veren kişinin ne kadar vergi ödediğini bilmesini ve vergi bilincinin gelişmesini sağlıyor. Diğer yandan da söz konusu kişi giderlerini belgelemek için mal veya hizmet satın aldığı kişilerden belge istemek zorunda olduğundan, onlar da kayıt içinde kalıyor. Ayrıca beyan sisteminde gerçek kişilerin Gelir Vergisi kesintilerinin hesaplanan vergiden daha fazla olması halinde fazla kesilen vergiyi iade alma imkânı da var.

Faal mükellef sayısındaki artış!

Yakın dönemde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan istatistiğe göre, gelir vergisi faal mükellef sayısında 2012 Eylül ayında 1 milyon 761 bin 396 (Gayrimenkul sermaye iradı beyanları hariç) kişiye ulaştı.
Geçen yıl eylül ayında 1 milyon 702 bin 853 olan gelir vergisi mükellef sayısı bu yılın aynı ayında 1 milyon 761 bin 396'ya yükseldi.

Gelir Vergisi mükellef sayısında 471 bin 254 ile İstanbul ilk sırada yer alırken, İstanbul'u 124 bin 368 faal mükellef ile Ankara, 121 bin 976 faal mükellef ile de İzmir takip etti.

Gayrimenkul sermaye iradı faal mükellef sayısında son bir yıllık dönemde 303 bin 396 kişilik bir artış kaydedildi. Buna göre geçen yılın eylül ayında 1 milyon 42 bin 837 olan kira geliri elde eden mükellef sayısı bu yılın eylül ayında 1 milyon 346 bin 233 olarak belirlendi. Pek tabii ki bu durumun oluşmasında önceden hazırlanmış kira beyannamesi uygulamasının çok önemli bir rolü oldu.

Mükellef sayısındaki artış yeterli mi?

Gelir vergisi tahsilâtının toplam vergi gelirleri içindeki payının artırılması çok önemli bir husus. Kamu harcamalarının vergi adaletine uygun bir şekilde sübvanse edilmesi için gelir üzerinden alınan vergilerin üzerine gidilmesi gerekli. Buna mukabil, tüketim üzerinden alınan vergilerin oran ve tutarlarının zaman içerisinde kademeli olarak düşürülmesi ise en doğru olanı.

Bu işin iki ayağı var: Birincisi mükellef sayısını artırmak yani vergiyi tabana yaymak; ikincisi ise herkesin gerçek gelirini beyan etmesini sağlayıcı gerekli düzenleme ve uygulamaları hayata geçirmek.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 22.10.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.