Prof. Dr. Nurettin BİLİCİ - Avrupa Birliği'nin 2007-20013 dönemi hibeleri (862 mily

AB kurucu antlaşmalarının ilk maddelerinde; AB'nin temel amacının, bir araya gelen ülkelerden güçlü olanın güçsüz olanı ezmesi olmayıp, tam tersine karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma anlayışıyla hep birlikte kalkınma olduğu yazılıdır. Bu temel amacın lafta kalmadığı, AB üyeleri; İtalya, İrlanda, Yunanistan, İspanya, Portekiz örneklerinde görülür. Bu ülkelerin AB'ye katılırken düşük olan refah düzeyleri hızla düzelmiş, bazılarında AB ortalamalarının üzerine çıkmıştır. Aynı durum, Mayıs 2004'te tam üye olan 10 merkezi ve Doğu Avrupa ülkesi ve yeni üyeler Romanya ve Bulgaristan açısından da geçerlidir. Bu hep iyiye gidiş şüphesiz, rekabetçi (açık) ekonominin kapalı (korumacı) ekonomiye olan üstünlüklerinden kaynaklanmaktadır.

"Karşılıklı yardımlaşma anlayışı"nın uygulama aracı olan AB mali yardımları da iyiye gidişte ciddi bir katkı yapmaktadır. Paralar varlıklı üyelerden toplanmakta, ihtiyacı olan diğer üyelere dağıtılmaktadır. Bu paralar her ne kadar; tarım politikası, yapısal uyum politikaları, sanayi-KOBİ politikaları gibi isimler altında dağıtılsa da, aslan payı ekonomik durumu diğerlerine göre daha zayıf olan ülkelere gitmektedir. Bu şekilde sıkıntılı ülkelerin veya bölgelerin rekabet gücünün artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması amaçlanmaktadır.

AB'nin 862 milyar Euro büyüklüğü olan 7 yıllık (2007-2013 dönemi) mali planının uygulaması 1.1.2007 tarihi itibariyle başlamıştır. Bu plan ile yedi yıllık dönemin gelirlerinin hangi kaynaklardan toplanacağı, harcamaların hangi kalemlere yapılacağı belirlenmiştir. En önemlisi, bütçeye hangi ülkenin ne kadar katkı yapacağı ve bütçeden hangi ülkelerin ne kadar net transfer sağlayacağı planlanmıştır. Net transfer, bir üye ülkenin bütçeden sağladığı kaynaktan, bütçeye yaptığı katkının düşülmesinden sonra kasasında kalan para miktarını ifade etmektedir. Aşağıdaki tablo bu alma verme işleminden sonra kasasında en fazla para kalan üye ülkeleri göstermektedir.

 

2007-2013 dönemi hibelerinden en çok net transfer sağlayan ülkeler

Ülke Tutar (milyon Euro)

Polonya 59,698

İspanya 31,536

Çek Cumhuriyeti 23,697

Macaristan 22,451

Portekiz 19,147

Yunanistan 18,217

Slovakya 10,264

Litvanya 6,097

İrlanda 815

Kıbrıs 581

Kaynak: Expansión, viernes 9 de junio de 2006, p. 39 (Avrupa Komisyonu)

Bu hibelerden, tam üye olmalarından 2007 yılına kadar; 40 milyon nüfuslu İspanya'nın 118 milyar Euro, 10,5 milyon nüfuslu Yunanistan'ın 88 milyar Euro net transfer sağladığı bilinmektedir1. Önceki 7 yılda (1999-2006 dönemi) net 62,038 milyon Euro hibe alan İspanya'nın fonlardan istifadesi, yaklaşık yarı yarıya azalmıştır, zira İspanya AB ortalama refah düzeyini yakalamak üzeredir. İspanya'dan, Yunanistan'dan kesilen paralar yeni üyelere aktarılmıştır. Liderliği İspanya'dan yine 40 milyon nüfuslu bir başka ülke, Polonya almıştır. Polonya'nın yeni dönemde her yıl AB'den net 8,5 milyar Euro civarında net hibe yardımı alması planlanmıştır.

Son üyeler Romanya ve Bulgaristan'ın durumuna gelince;

-22 milyon nüfuslu Romanya'ya AB hibelerinden 1990-1999 döneminde 2 milyar Euro, 2000-2004 döneminde 3,5 milyar Euro, 2005-2006 döneminde 2 milyar Euro olmak üzere toplam 7,5 milyar Euro yardım yapılmıştır. Üyeliğe yaklaştıkça artırılan yardımlar üyelik öncesi son yıl olan 2006 yılında 1 milyar Euro'ya çıkarılmıştır. Artık tam üye olan Romanya'nın 2007 yılında yararlanacağı hibe tutarı ise 3 milyar Euro olarak planlanmıştır.

-8 milyon nüfuslu Bulgaristan'a 1990-2006 döneminde sağlanan hibe tutarı 3 milyar Euro'dur. 2006 yılında 400 milyon Euro hibe alan Bulgaristan'ın 2007 yılında 1.200 milyon Euro hibe alması planlanmıştır.

Bu iki ülke bu şekilde 2007 yılına çifte bayram yaparak girmişlerdir.

Ülkemizin AB hibelerinden istifadesi konusuna gelince, konu diğer alanlarda olduğu gibi sıkıntılı bir seyir izlemiştir. 40 yılı aşkın ilişkiler süresinde sağlanan toplam hibe yardımı 2,5 milyar Euro'yu bile bulmamıştır. Bu 2,5 milyar Euro'nun önemli kısmı da Türkiye'nin aday ülke ilan edildiği 1999 yılından sonraki döneme aittir. Alınan hibe yardımının tutarı 2006 yılında 500 milyon Euro'ya çıkmıştır.

Tablo ve rakamların yorumunu okuyucuya bırakırken, yorumlardan bir tanesinin şu şekilde olabileceğini söyleyebiliriz: "Türkiye'ye yapılan hibe yardımının 2006 yılında 500 milyon Euro'ya çıkarılması, ilişkilerin eskiye göre daha iyi durumda olduğunun önemli bir göstergesidir".

1 Bkz. Bilici Nurettin, Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri (Genel Bilgiler, İktisadi-Mali Konular, Vergilendirme), Seçkin Yayınevi, 2. Baskı, 2005, Ankara.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 06.02.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.