Altı Aylık Bütçe Performansı / Osman Arıoğlu

 Pazartesi günü Maliye Bakanı Mehmet Şimşek yılın ilk yarısına ilişkin bütçe sonuçlarını açıkladı.

İlk yarıda bütçe performansında geçen yıla göre kıyaslandığında önemli bir gerileme olduğunu, 2013 yılı bütçe çalışmaları sırasında gerekirse ek tedbirlerin alınabileceğini belirtti.

Önce ilk yarı performansına ilişkin rakamları hatırlayalım...

Bütçe kalemi Bir önceki yılın aynı dönemine göre artış oranı % Gerçekleşme Milyar TL
2011 2012 2011 2012
Merkezi yönetim bütçe giderleri 4,9 17,9 143,2 168,9
Faiz hariç bütçe giderleri 10,9 18,1 120,8 142,6
Merkezi yönetim bütçe gelirleri 20,7 11 146,1 162,2
Genel bütçe vergi gelirleri 24,4 6.9 122,7 131,2

İlk yarıyılda geçen yılın aynı dönemine göre faiz dışı fazlada %22,7'lik bir azalma olmuş, bunun sonucu da geçen yıl ilk yarıda 2,9 milyar TL fazla veren bütçe bu yıl aynı dönemde 6,7 milyar TL açık vermiştir.

İç talepte önemli yavaşlama

Bütçede ilk yarı performansına bakıldığında özellikle iç talepteki önemli yavaşlamanın çok net olarak ortaya çıktığı görülüyor. Bunda en önemli gösterge olan dahilde alınan KDV'de ilk yarıda %1,7 artma, haziran ayına bakıldığında geçen yılın aynı ayına göre %26,6 gerileme olduğu görülmektedir.

Dahilde alınan KDV bir önceki ayın iç talep artışının bir göstergesidir. Buna göre, mayıs ayında iç talepte önemli bir gerileme olduğu ortaya çıkmaktadır. Elbette bu gerilemenin bir nedeni geçen yıl haziran ayında 6111 Sayılı Kanun'un ilk uygulaması nedeniyle gelen ilave gelirlerin de önemli bir payı vardır. Çünkü geçen yılın haziran ayı 6111 Sayılı Kanun kapsamında gelen gelirlerin ilk taksit ayı olmuştur. Daha sonra her iki ayda bir olan taksit ödeme ayları vergiler bakımından tek aylar olarak devam etmiştir. Yani geçen yıl haziran ayında yapılandırma taksidi bu yılkinde yoktur ve 8. taksit temmuz ayında gelecektir. O nedenle mayıs ayında aylık iç talepteki gerilemenin ne kadar olduğunu bu rakamdan net olarak çıkaramıyoruz.

Ekonomideki yavaşlama dönemlerinde vergi gelirlerindeki gelişmeleri etkileyen bir diğer önemli performans düşme nedeni olarak da hem cari dönem hem de borç taksitlerini ödeme eğiliminin yavaşlaması gösterilebilir. Zaten bu nedenle yayınlanan 6322 Sayılı Yasa ile 6111 taksitlerini aksatmaları nedeniyle kanundan yararlanma haklarını kaybedenlere dört aylık ilave bir imkân getirilmiştir. Bu kişiler aksattıkları taksitleri ekim ayı sonuna kadar gecikme zammı ile ödemeleri kaydıyla yasa hükümlerinden yararlanmaya devam edebileceklerdir. Bu nedenle vergi gelirlerindeki özellikle mayıs ve haziran aylarındaki performans düşüklüğünde getirilen bu düzenlemenin duyulmasının ve ortaya çıkmasının da önemli bir etkisi olduğunu gözden uzak tutmamalıyız.

Cari açıktaki iyileşme vergi gelirlerini vurdu

İlk yarıda ithal KDV'de geçen yıla göre bir yerinde sayma hatta enflasyonu dikkate aldığımızda gerileme söz konusudur. Zaten haziran ayı rakamında ithal KDV bakımından da artış eksi %4,2 olmuştur. Bu ekonomideki yavaşlamanın ve ithalat dolayısıyla cari açıktaki düşüş trendinin haziran ayında da devam ettiğini göstermektedir.

Şimdi gelinen noktada Merkez Bankası'nın yarın yapacağı toplantıda hem faiz oranlarında, en azından gösterge faizde en az yarım puanlık bir indirimin yanında iç talebi canlandırma adına karşılık oranlarında da bir indirime gitmesi yerinde olacaktır. Ekonomi, hızını artırma ve azaltmada biraz ağır yüklü bir aracın hızlanma ve yavaşlaması gibidir. Alınan hızlandırıcı veya yavaşlatıcı tedbirlerin etkisi biraz gecikmeyle görülmektedir.

O nedenle ikinci yarı yıl için hem iç talebi ve dolayısıyla ekonomiyi hızlandırmak üzere tedbirlerde biraz gevşemeye gitmek hem de yeni teşvikleri ilk etkisinin vergi gelirleri üzerine yavaşlama şeklinde olacağını dikkate alarak harcama tarafında kontrolü elden bırakmamak gerekiyor. Bakan Şimşek de zaten yaptığı açıklamada özellikle bu konunun altını çiziyor.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 18.07.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.