Pay Sahibi Sayısı Bire Düşerse / Engin Malay

 Yeni Türk Ticaret Kanunu 1 Temmuz 2012 itibariyle yürürlüğe girdi. Bunun üzerine, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kanun hükümlerine göre Ticaret Sicil Müdürlüklerinin kurulmasına kadar takip edilecek usul ile Ticaret sicil işlemlerinde Kanun'da görev, yetki ve sorumluluğu Bakanlığa ait yönetmelik ve tebliğlerin yayımlanmasına kadar uyulacak usul ve esaslara ilişkin üç adet genelge yayımladı. Arkasından “Anonim Şirket ve Limited Şirket için Hazırlanan Esas Sözleşme ve Sözleşme Örnekleri”, “Ticaret Şirketlerinin Tür Değiştirmelerine İlişkin Açıklamalar ve İlgili Madde Örnekleri” başlıklı açıklamalar internet sitesinde yayımlandı.

Bu yayınların biz meslek mensupları tarafından memnuniyetle karşılandığını düşünmekle beraber yeterli olmadığını söyleyebilirim.

Kanun 14 Şubat 2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Bakanlığın o günden bu güne kadar Kanun'un uygulamasına yönelik kayda değer bir çalışma yapmadığı kanısındayım. Temmuz'un ortasına geldik uygulamaya yönelik tereddütlerimizi gideremiyoruz.

Bu açıklamalardan sonra gelelim yazının başlığına: “Pay sahibi sayısı bire düşerse” ne yaparsınız? Var mı buna ilişkin bir çalışma ya da örnek? Maalesef yok. O halde iş başa düşüyor. Dün sabahtan akşama kadar beş ortaklı bir anonim şirketin tek ortaklı anonim şirkete dönüşmesi için yapılması gerekenlere çalıştım durdum. Aman Allahım ne kadar zormuş ilk olmak. Yol gösterecek bir uygulama örneğini bulmak şu an itibariyle pek mümkün görünmüyor. Eh aldık bir şekilde sazı elimize. Eski bilgilerimiz ile yeni yasa maddeleri arasında benzerlik olanları biraraya getirip nasıl bir yol haritası çizeceğimize karar vermemiz gerekiyor.

Anonim şirketin ana sözleşmesine baktım; “Yönetim kurulu ve süresi” ile “Şirketi temsil ve ilzam” başlıklı maddelerinin öncelikle değiştirilmesine karar verdim. Neden derseniz hemen açıklayayım:

1-Yönetim kurulu ve süresi en az üç kişiden oluştuğunun ve yönetim kurulunun görev süresinin de üç yılı aşmaması gerektiği eski TTK’de belirlenmiştir. Yeni uygulayacağım şirket pay sahibinin tek kişi olması halinde, üç kişilik yönetim kuruluna ihtiyaç kalmıyor. Demek ki bu maddenin tadil edilmesi gerekiyor.

2- Şirketi temsil ve ilzam maddesinde genellikle yönetim kurulunun münferit ya da müşterek imzası ile temsil ve ilzamdan söz edilir. Yukarıda da belirttiğim şekilde şirket pay sahibinin tek kişi olması imza, temsil, ilzam ve imzasının da bu kişide olması gerektiğini söylüyor bize. Bu maddenin tadil edilmesi gerektiğine karar veriyorum.

Haa unutmadan; şirketin diğer dört ortağı hisselerini beşinci ortağa satmalı ki pay sahibi sayısı bire düşsün.

Bundan sonra Kanun'un 338’inci maddesinin 2’nci fıkrasını hatırlatalım:

“Pay sahibi sayısı bire düşerse, durum, bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde yönetim kuruluna yazılı olarak bildirilir. Yönetim kurulu bildirimi aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde, şirketin tek pay sahipli bir anonim şirket olduğunu tescil ve ilan ettirir…” hükmü yer alır.

Söz konusu kanunun 338 inci maddesi;

“ (1) Anonim şirketin kurulabilmesi için pay sahibi olan bir veya daha fazla kurucunun

varlığı şarttır.

(2) Pay sahibi sayısı bire düşerse, durum, bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde yönetim kuruluna yazılı olarak bildirilir. Yönetim kurulu bildirimi aldığı tarihten

itibaren yedi gün içinde, şirketin tek pay sahipli bir anonim şirket olduğunu tescil ve ilan ettirir. Ayrıca, hem şirketin tek pay sahipli olarak kurulması hem de payların tek kişide toplanması hâlinde tek pay sahibinin adı, yerleşim yeri ve vatandaşlığı da tescil ve ilan edilir.

Aksi hâlde doğacak zarardan, bildirimde bulunmayan pay sahibi ve tescil ve ilanı yaptırmayan yönetim kurulu sorumludur.”

düzenlemesini yapmıştır. Bu düzenlemeyle, bir anonim şirket tek ortaklı olarak kurulabilmesine olanak tanındığı gibi, birden fazla ortakla kurulduktan sonra ortak sayısının çeşitli nedenlerle bire inmesi halinde de ticari hayatına devam etmesi kabul edilmiş bulunmaktadır.

Bu noktada, hemen şu soru akla gelmektedir; tek kişilik anonim şirketin genel kurulu ve

yönetim kurulu nasıl oluşacaktır? 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, bu soruya 359 uncu maddesinde yanıt vermektedir; “anonim şirketin, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur. Bir tüzel

kişi yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen, sadece bir gerçek kişi de tescil ve ilan olunur; ayrıca, tescil ve ilanın yapılmış olduğu, şirketin internet sitesinde hemen açıklanır. Tüzel kişi adına sadece, bu tescil

edilmiş kişi toplantılara katılıp oy kullanabilir. Yönetim kurulu üyelerinin ve tüzel kişi adına tescil edilecek gerçek kişinin tam ehliyetli olmaları şarttır. Yönetim kurulu üyelerinin en az dörtte birinin yüksek öğrenim görmüş olması zorunludur. Tek üyeli yönetim kurulunda bu

zorunluluk aranmaz”.

Özetle, genel kurulu oluşturan tek ortak, yönetim kurulunda da tek kişi olarak yer alacaktır.

Tek ortak tüzel kişi olması halinde, yönetim kurulunda, belirleyeceği bir gerçek kişi ile temsil

edilecektir. Bu temsilcinin yüksek öğrenim görmüş olması gerekmemektedir. Başka bir ifadeyle, tek kişilik anonim şirketin yönetim kurulu da tek kişiden oluşacaktır.

Kısaca, bu tek kişi ortak şirketin hem genel kurulunu, hem de yönetim kurulunu oluşturacaktır. Gerçek kişi olması halinde kendisi tarafından yapılan tarafsız seçimde(!)

yönetim kurulu üyesi, yönetim kurulu başkan yardımcısı ve yönetim kurulu başkanı olarak da seçilecektir. Dahası, kuvvetle muhtemeldir ki, günümüzde sıksıkla kullanılan CEO, CFO,

COO3 gibi ünvanları da kendisinde toplayacak ve böylece tek kişilik dev şirket ve dev adam olacaktır.

 

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 370 inci maddesinde de, temsil yetkisinin yönetim kuruluna ait olduğu; yönetim kurulunun temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebileceği, en az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olmasının şart olduğu belirtilmiştir. Bu düzenlemeye göre, şirketi temsil yetkisi, tek kişi olan ortağa ait olacaktır. Temsil yetkisi müdür sıfatı taşıyan üçüncü kişilere de devredilemeyecektir, zira kanun maddesi temsil yetkisinin müdürlere devri halinde en az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini devretmemesini, uhdesinde bırakmasını

emretmektedir. Tek ortaklı şirkette tek yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini pay sahibi olmayan bir müdüre devretmesi halinde, yasanın yukarıda belirtilen hükmüne aykırı hareket edilmiş olacaktır.

(Kaynak: Yenigün Gazetesi | 13.07.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.