Kefalette Eş İzni Gerekli Bir Düzenleme Miydi? / Osman Arıoğlu

 Son günlerde kamuoyunda en çok tartışılan konuların başında 6098 Sayılı yeni Borçlar Kanunu'nun 584'üncü maddesinde yer alan kefalet için eşin rızasının şart olduğuna yönelik düzenleme geliyor.

Bu konuda konunun uzmanlarından iş dünyasının önemli simalarına kadar birçok görüş, yazılı ve görsel basında yer aldı. Düzenlemenin lehinde ve aleyhinde olan görüşler var. Bir anlamda konuya ilişkin olarak kamuoyu ikiye bölündü denilebilir. Aslında görüş sahiplerinin bir kısmının konuyu tam olarak bilmeden de görüş beyan ettikleri durumu olduğu gözden kaçmıyor. Onun için önce konuya ilişkin düzenlemenin yer aldığı 584'üncü maddeyi aynen görelim.

Yasa metni

"Eşlerden biri mahkemece verilmiş bir ayrılık kararı olmadıkça veya yasal olarak ayrı yaşama hakkı doğmadıkça, ancak diğerinin yazılı rızasıyla kefil olabilir; bu rızanın sözleşmenin kurulmasından önce ya da en geç kurulması anında verilmiş olması şarttır.

Kefalet sözleşmesinde sonradan yapılan ve kefilin sorumlu olacağı miktarın artmasına veya adi kefaletin müteselsil kefalete dönüşmesine ya da kefil yararına olan güvencelerin önemli ölçüde azalmasına sebep olmayan değişiklikler için eşin rızası gerekmez."

Görüldüğü üzere maddenin birinci bölümünde, prensip olarak eşlerden birinin kefil olması için diğerinin yazılı izninin gerektiği belirtiliyor. Bunun iki istisnası var:

· Mahkemece ayrılık kararı verilmesi,

· Eşlerden birinin yasal olarak ayrı yaşama hakkı doğması.

Maddenin ikinci paragrafında kefalet sözleşmesinden sonra da;

· Kefalete ilişkin parasal tutarın artması,

· Adi kefaletin müteselsil kefalete dönmesi,

· Kefil yararına olan güvencelerin önemli ölçüde azalması durumunu doğuracak değişiklikler için de eşin rızasının gerekeceği belirtiliyor.

Maddede kefalet için eş izninin en geç sözleşme düzenlemesi anında verilmiş olması gerekiyor. Yani bu izin verilmeksizin eşin kefalet verdiği bir sözleşme yasal olarak geçerli bir kefaleti içermiyor. Önce ben kefalet vereyim, sonra eşimden izin yazısı getireyim şeklinde verilen kefaletler geçerli olmayacak.

Düzenleme gerekli miydi?

Bu düzenlemenin aleyhinde olan görüşlerin en haklı olduğu nokta eşlerden birinin normal ticari faaliyetini yürütürken bu ticari faaliyetin bir gereği olarak banka veya finans kurumuna kredi için başvurusunda da konuda bilgi sahibi olmayan eşten izin istenilmesi kısmıdır.

Daha ziyade bir defalık işlem mahiyetinde olan ev, işyeri veya araba alırken veya üçüncü kişiye kefil olunurken aranılacak eş izni kısmı ise aile bütünlüğünü ve varlığını korumaya yönelik yerinde bir düzenlemedir. Çünkü yeni Medeni Kanun ailenin evlendikten sonra edindiği malların ailenin ortak malı olduğu hükmünü amirdir. Bu hükmün bir devamı olarak da Borçlar Kanunu'na kefalete ilişkin eş izni maddesinin konulması doğaldır.

Esasen yeni Medeni Kanun'daki "edinilmiş mallara katılım" rejimi sonrasında genel olarak evlenme aşamasında, evlilik sözleşmesi geleneği olmayan toplumumuzda eşlerin ayrılma durumuna gelmeleri halinde, eşlerden birinin tamamen kendisinin kazandığını düşündüğü mal varlığına diğer eşin yarı yarıya ortak olduğunu görmesi yeni sosyal sıkıntılara da neden olabilecek boyuttadır. Bir süre sonra bizde de evlilik sözleşmeleri doğal ve hatta gelenek haline gelebilecektir.

Borçlar Kanunu'ndaki kefalette eş rızasına ilişkin bu hüküm ikincil mevzuat sırasında normal ticari hayatın işleyişinde ne derece kolaylaştırılacaktır, onu görmek gerekiyor. En azından eşten vekâlet alınarak ve bu vekâlette kefil olunabileceğine yönelik özel hüküm de konulmak suretiyle piyasa işleyişi kolaylaşabilecektir.
Yeni Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu'ndaki yeni düzenlemeler toplumdaki bazı geleneklerin aile birliğini ve malını koruma amacına dönüktür. Her zaman olduğu gibi otomatik "istemezük" anlayışı ile konuya yaklaşmak doğru değildir.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 13.07.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.