Tevfik GÜNGÖR - Serbest bölgeler 2008'de vergi avantajlarını kaybedecek

Yatırımların ve istihdamın teşviki ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkındaki kanun ile 2004 yılında 3218 sayılı kanuna bir geçici madde eklendi.

Bu geçici madde ile serbest bölgelere tanınan vergi avantajlarının büyük bölümü kaldırıldı. Serbest bölgelerin ayrıcalığı yok oldu.

Bu geçici maddeye göre, serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin;

a) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.

b) Bu bölgelerde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler 31.12.2008 tarihine kadar gelir vergisinden müstesnadır. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyle ruhsatlarında belirtilen süre 31.12.2008 tarihinden daha önceki bir tarihte sona eriyorsa, istisna uygulamasında ruhsatta yer alan sürenin bitiş tarihi dikkate alınır.

c) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları işlemler 31.12.2008 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.

Serbest bölgelerde faaliyette bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.

Serbest bölgeler için 1985 yılında çıkarılan 3218 sayılı kanunda bu bölgelerde iş yapacaklara verilecek ruhsatın şekli ve süresi ve iş yapacaklara verilecek teşvikler belirlenmişti.

Bugün faaliyette bulunan işletmeler 10-20-49-99 yıl süreli faaliyet ruhsatı aldılar ve bu ruhsat süresinde aynı teşviklerden yararlanacakları varsayımı ile serbest bölgede faaliyete geçmişlerdi.

5084 sayılı kanunla serbest bölgelerde faaliyette bulunan firmaların vergi avantajları kaldırıldı.

Serbest bölgeler konusunun uzmanlarından Mustafa Karakuzey bu gelişmeleri şöyle değerlendiriyor.

Faaliyet ruhsatı alınarak serbest bölgelerde 10-99 yıl arasında faaliyette bulunulabilmektedir. Serbest bölgelere yatırım yapan müteşebbisler, 3218 sayılı kanunun 6'ncı maddesinde belirtilen hükümler içeriğinde devlete güvenerek faaliyette bulunmak için çeşitli yıllara sari olarak faaliyet ruhsatı almışlar ancak, bu faaliyetleri ile süreç 6 Şubat 2004'te çıkarılan 5084 sayılı yasa ile adeta futbol maçı yapılırken uygulanmakta olan kurallar basket maçı kuralları gibi değiştirilmiş, faaliyet süreleri sonuna dek kendilerine sağlanan avantajlar ellerinden alınmış, özellikle hem Türkiye'de hem de serbest bölgelerde şirketleri bulunan müteşebbislerin defterlerinin incelenmeye alınması neticesinde re'sen geçmiş yıllara ilave edilen kurumlar vergisi matrah farkı üzerinden, ikmalen tarh edilen kurumlar vergisi+fon payı ve bunlara kesilen vergi ziyaı cezaları+terkini takibeden kesilecek gecikme faizleri nedeniyle tüm yatırımcılar için "serbest bölgelerde faaliyet göstermenin Türkiye'de faaliyet göstermek arasında bir fark kalmamış, 49 ile getirilen teşvikler ve 85 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği serbest bölgelerde uygulanan gelir vergisi, kurumlar vergisi ve stopaj serbest bölgelerdeki avantajları ortadan kaldırmıştır.

Serbest bölgelere 3218 sayılı kanunla verilen teşvikler devam etmeli ve bu kanunda değişiklik yapılmayacağına dair hükümet yatırımcıya güven vermelidir. Yabancı firmalar ve yabancı sermaye için ve Türk müteşebbisleri için en önemli unsur "güven ve istikrar"dır.

 

Serbest bölge kullanıcılarının faaliyet konularına göre dağılımı

31.12.2006

Yerli Yabancı Toplam

Faaliyet konuları /Local /Foreign /Total

Üretim/Production 679 172 851

Alım-satım

Purchasing-Selling 2056 396 2452

Kurucu-işletmeci/işletici

Founder-operator/operator 22 2 24

Diğer/Others 471 78 549

Toplam/Sub Total 3228 648

Genel toplam/Total 3876

 

Serbest bölgelerde istihdam

(30.11.2006)

Bölgeler İşçi Büro personeli Diğer Toplam

Ege 13.245 423 40 13.708

Mersin 5.026 502 923 6.451

Bursa 4.346 453 83 4.882

Antalya 3.028 290 130 3.448

İst. Deri 1.147 649 493 2.289

Menemen 1.787 201 227 2.215

İst. AHL 235 1.208 504 1.947

Kocaeli 1.714 85 143 1.942

Avrupa 1.458 142 66 1.666

Kayseri 978 22 55 1.055

İst. Trakya 498 310 229 1.037

TÜBİTAK-MAM 265 421 55 741

Gaziantep 112 58 11 181

Adana-Yum. 95 63 11 169

Denizli 35 25 25 85

Samsun 47 7 7 61

Trabzon 20 5 16 41

Mardin 13 0 4 17

Rize 5 3 3 11

D. Anadolu 0 0 0 0

Toplam 34.054 4.867 3.025 41.946

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 01.02.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.