Zirai kazançlarda tevkifat ve muhasebe kaydı

Soru: Zirai kazançlarda tevkifat ve muhasebe uygulaması ne şekilde olacaktır?

Cevap: Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin 11. bendi uyarınca yukarıda da belirtildiği üzere hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilir.

İşletme büyüklüğü belli sınırların altında bulunan çiftçiler de dahil olmak üzere Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde sayılan kurum ve kişilerin çiftçilerden satın aldıkları mahsuller için yaptıkları ödemelerden, anılan maddede belirtilen oranda gelir vergisi tevkifatı yapmaları zorunludur.

Stopaj yapılması açısından, çiftçilerin kazancının gerçek usulde tespit edilip edilmemesinin önemi bulunmamaktadır. Ancak gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler açısından stopaj nihai vergileme olurken, kazancını gerçek usulde tespit eden çiftçiler, tevkifat suretiyle ödenen vergileri beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup etme imkanına sahiptirler.

Tevkifat suretiyle vergilendirilen çiftçiler defter tutmayacak ve beyanname vermeyeceklerdir. Ancak bu çiftçiler yaptıkları satış ve hizmetler dolayısıyla müstahsil makbuzu almak ve saklamak zorundadırlar.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/11. maddesinde yapılan düzenlemelerde yer alan tevkifat oranları şu şekildedir.

Çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden;

 

Ticaret Borsalarında tescil ettirilerek yapılan alım-satım muamelelerinde gelir vergi tevkifatı;

 

 Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için %1,

 b) Diğer zirai mahsulleri için %2,

 nispetinde tevkifat yapılacaktır.

Ticaret borsası dışında alım-satıma konu olan zirai mahsullerin alış bedelleri üzerinden alınan gelir vergisi tevkifatı;

 a)Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için %2,

 b) Diğer zirai mahsulleri için %4,

 Ayrıca; Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde “avans olarak ödenenler dahil” ibaresi bulunduğundan; 94, maddede belirtilen kişi, kurum ve kuruluşlar avans olarak yaptıkları ödemelerden de tevkifat yapmaya mecburdurlar.

Uygulama : Hayvan ürünleri ticareti yapan (A) Gıda San. Ve Tic.Ltd.Şti. 15.08.2010 tarihinde, (B) çiftçisinden 20. TL.den 50 adet koyun bağırsağı satın almıştır. (A) Gıda San. Ve Tic. Ltd.Şti. Müstahsil Makbuzu düzenlemiş ve çiftçi (B)’ye imzalatarak Ticaret Borsası’nda tescil etmiştir. Müstahsil Makbuzu ile tahakkuk edilen (20 x 50 = 1.000.- x %1 = 10.-) 10.- TL gelir vergisi stopajını , ertesi ayın 23 üncü günü mesai bitimine kadar muhtasar beyanname ile, bağlı bulunduğu vergi dairesine ödenecektir.

---------------------------------------------------/--------------------------------------------------

153 Ticari Mallar             1.000 TL

                                      360 Öde.Ver. Fon.                     10

                                      100   Kasa                                990

Çiftçi Bay A ya müstahsil makbuzuyla yapılan ödemenin kaydı

------------------------------------------------------------------------------------------------------

(B) çiftçisi yukarıdaki zirai kazançtan dolayı, gelir vergisi stopajı ödemesi yapmayacak ve bu vergilerden dolayı müteselsil sorumluluk taşımayacaktır.

Vergi kesmeye mecbur olanlar, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten sorumludurlar. 

Gelir Vergisi Kanunu’nun 54 üncü maddesindeki “İşletme büyüklüğü ölçüleri” ne ait hadlerin günümüzdeki Türk Lirası’nın değerine göre yeniden tespit edilmesi gerekmektedir.

Bazı zirai ürünler var ki bunların tüketimi hemen hemen Türkiye’de yapılmamaktadır. Örneğin; Asorti edilmiş küçükbaş hayvan bağırsaklarının %98’i yurt dışına ihraç edilmektedir. %2’si ise kat küt fabrikalarında ameliyat ipliği olarak imal edilerek tıp alanında kullanılmaktadır.

Koray ATEŞ
SMMM-E. Öğretim Görevlisi
Akdeniz Denetim YMM Ltd.Şti.
Fax:0224 224 53 54
korayates@muhasebetr.com
 

(26.01.2011)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.