Mülkiyeti kamuya ait olan bir işletmenin kiralanması halinde vergileme nasıl olacaktır?

 

Soru:

 

Mülkiyeti kamuya ait olan bir işletmenin kiralanması halinde vergileme nasıl olacaktır?
 

Cevap:
Katma değer vergisi ve gelir vergisi stopajı açısından mülkiyeti kamuya ait olan işletmelerin özel sektör tarafından kiralanması durumu kendi içinde özellik arz eden konulardan biridir. Konuyu öncelikle gelir vergisi ve sonra KDV açısından değerlendirmekte yarar var.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinde; ''Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.'' hükmüne yer verilmekte olup, aynı maddenin 5/a bendinde de, anılan Kanunun 70’inci maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden % 20 oranında gelir vergisi tevkif edileceği hükme bağlanmıştır.

Buna göre, gelir vergisi tevkifatı yıllık beyan esasında alınacak vergiye mahsuben peşin tahsilat sağlayan bir vergileme sistemidir. Diğer bir ifade ile tevkifata tabi tutulacak ödemenin sahibinin, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olması veya gelir, kurumlar vergisi mükellefi olmamakla birlikte kanunda tevkifat yapılacağı belirtilmiş olması gerekmektedir.

Ayrıca,  03.04.2007 tarih ve 26842 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 15.3.2.4. Bölümünde; ''Devlete, özel idarelere, belediyelere ve köylere ait taşınmazların kiralanması karşılığında, anılan kamu kurumlarına yapılan kira ödemeleri üzerinden de vergi kesintisi yapılmayacaktır.'' açıklamalarına yer verilmiştir. Buna göre yapmış olduğunuz kira ödemelerinden vergi tevkifatı yapılmayacaktır.

Konuyu KDV açısından değerlendirecek olursak.

30 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin ''F-Kiralama ve Reklam Verme İşlemlerinde Sorumluluk Uygulaması'' alt başlığında ''…..kiralama işlemleri ile ilgili katma değer vergisinin, kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması ve kiralayanın da gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olması durumunda kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edileceği….''

açıklamasına yer verilmiştir.

Buna göre, katma değer vergisi uygulamaları açısından kiraya verilen yerlerin katma değer vergisine tabi olup olmadığının tespitinde kiralayanın hak ve gayrimenkul niteliğinde olup olmaması önem kazanmaktadır.

08/12/2001 tarih ve 24607 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 998’inci maddesinde tapu siciline taşınmaz olarak ;

''1-Arazi,
2- Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
3- Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler''

                kaydedilmektedir, hükmü yer almaktadır.

                Medeni Kanunun bu hükmü dikkate alındığında, kiralanan yerin taşınmaz olarak değerlendirilebilmesi için tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız ve sürekli bir hak olarak kaydedilmesi gerekmektedir.

                Bu açıklamalara göre, yalnızca iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri katma değer vergisinden müstesna olup, iktisadi işletmelere ait gayrimenkuller ile Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde sayılan gayrimenkul dışındaki diğer mal ve hakların (iktisadi işletmeye dahil olup olmadığına bakılmaksızın) kiralama işlemlerinin katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

                 Ancak, iktisadi işletmeye dahil olmasa da, kiraya verilen gayrimenkul tek başına bir iktisadi işletme mahiyetinde ise, bu kiralama işlemi ''gayrimenkul kiralaması'' değil ''işletme hakkının kiraya verilmesi'' olarak değerlendirildiğinden, kamuya ait kafeteryanın kiraya verilmesi işleminin Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f maddesine göre genel oranda (%18 oranında) katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Dolayısıyla ilgili kamu müdürlüğünün gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması nedeniyle, kafeterya kısmını kiralayan ve gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olan tarafınızca sorumlu sıfatıyla 2 no.lu katma değer vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir.



Koray ATEŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com
www.MuhasebeTR.com

(30.08.2010)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.