Şirketin aktifine kayıtlı duran varlıkların yurt dışı firmaya satılması ve sonra o firmadan kiralanması işlemlerinin tüm vergi kanunları karşısındaki durumu nedir?

 

Soru:

 

Şirketin aktifine kayıtlı duran varlıkların yurt dışı firmaya satılması ve sonra o firmadan kiralanması işlemlerinin tüm vergi kanunları karşısındaki durumu nedir?

Cevap:
GELİR VE KURUMLAR VERGİLERİ AÇISINDAN   

    Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.” denilmiş, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında; “Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşur.” hükmüne yer verilmiştir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinde; “(1) Tam mükellefiyet: Kanunun 1 inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî veya iş merkezi Türkiye'de bulunanlar, gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler.
(2) Dar mükellefiyet: Kanunun 1 inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye'de bulunmayanlar, sadece Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilirler.
(3) Dar mükellefiyette kurum kazancı, aşağıdaki kazanç ve iratlardan oluşur:
a)…
ç) Taşınır ve taşınmazlar ile hakların Türkiye'de kiralanmasından elde edilen iratlar.
d) …”  hükümleri yer almaktadır.
    Aynı Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasında; “Dar mükellefiyete tâbi yabancı kurumların vergisi, bunlar hesabına Türkiye'deki müdür veya temsilcileri; müdür veya temsilcileri mevcut değil ise kazanç ve iratları yabancı kuruma sağlayanlar adına tarh olunur.” denilmiştir.
    Diğer taraftan, aynı Kanunun 13 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasında; “Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri,   kiralama ve kiraya verme işlemleri,   ödünç para alınması ve verilmesi,   ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir.”, (6) numaralı fıkrasında ise, “Tamamen veya kısmen transfer  fiyatlandırması  yoluyla  örtülü  olarak  dağıtılan kazanç, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulamasında, bu maddedeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Şu kadar ki, bu düzeltmenin yapılması için örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır.” hükümlerine yer verilmiş olup, uygulamaya ilişkin ayrıntılı açıklamalar, 1 ve 2 Seri Nolu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğler, Transfer Fiyatlandırması, Kontrol Edilen Yabancı Kurum ve Örtülü Sermayeye İlişkin Formun Doldurulması Hakkında Sirküler ile 2007/12888 ve 2008/13490 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarında yer almaktadır.

    Kanunun 30 uncu maddesi; “(1) Dar mükellefiyete tabi kurumların aşağıdaki kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından % 15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılır:
a)…
c) Gayrimenkul sermaye iratları [12.01.2009 tarih ve 2009/14593 sayılı BKK ile belirlenen tevkifat oranı (3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından %1) %20]
ç) …
2-…
3- Tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye'de bir iş yeri veya daimî temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan (Kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan kâr payları üzerinden bu Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tâbi tutulan kazançlar hariç olmak üzere(12.01.2009 tarih ve  2009/14593 sayılı BKK ile belirlenen tevkifat oranı) % 15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılır.” hükümlerini içermektedir.
Buna göre; şirketinizin mevcut maddi duran varlıklarının satışından elde edilecek kazancın, genel hükümler çerçevesinde ilgili dönem kurum kazancına ilave edilerek kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi, söz konusu varlıkların yurtdışı firmasından kiralanması durumunda ise, anılan firmaya yapılacak kira ödemeleri üzerinden, sorumlu sıfatıyla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi uyarınca (2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen) %20 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılarak muhtasar beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.


KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN

    3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 1/1 inci maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin,  1/3-f maddesinde de, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin  katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
    Aynı Kanunun “İşlemlerin Türkiye’de yapılması” başlıklı 6/b bendinde; işlemlerin Türkiye’de yapılmasının, hizmetin Türkiye’de yapılmasını veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmasını ifade edeceği, 9/1 maddesinde de, mükelleflerin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları sorumlu tutabileceği hükmüne yer verilmiştir.
    Öte yandan, 15 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin “Yurt Dışından Sağlanan Hizmetler” başlıklı (C) bölümünde;  yurt dışındaki firmalara yaptırılan  hizmet ifalarında mükellef esas olarak yurt dışındaki firma olmakla birlikte, firmanın Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmaması halinde verginin, Kanunun 9. maddesi gereğince hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından bağlı bulunulan vergi dairesine sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödeneceği açıklanmıştır.
Buna göre; şirketinize ait maddi duran varlıkların yurtdışı firmasına satışı ve söz konusu  varlıkların adı geçen firma tarafından şirketinize kiralanması işlemlerinin katma değer vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Satıştan doğan katma değer vergisinin genel esaslara göre, kiralama hizmetinden kaynaklanan katma değer vergisinin ise sorumlu sıfatıyla (2 No.lu KDV Beyannamesiyle) şirketinizce beyan edilmesi gerekmektedir.


Koray ATEŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com
www.MuhasebeTR.com

(17.05.2010)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.