Sahibi olduğum arsanın yarısını 2002 yılında sattım. 2010 yılında tekrar eski hissemi satın alacağım. Konuyu gelir ve KDV yönünden değerlendirir misiniz?

 

Soru:

 

Sahibi olduğum arsanın yarısını 2002 yılında sattım. 2010 yılında tekrar eski hissemi satın alacağım. Konuyu gelir ve KDV yönünden değerlendirir misiniz?

Cevap:
GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN:

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37’nci maddesinde; ticari kazanç, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar olarak tanımlanmış ve aynı maddenin (2)’nci fıkrasının 4 numaralı bendinde; gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu işlerden elde ettikleri kazancın ticari kazanç olduğu, hükme bağlanmıştır.

Buna göre; yapılan faaliyetin ticari faaliyet olarak kabul edilebilmesi için faaliyetin devamlı olması gerekmektedir. Ayrıca, bir takvim yılı içerisinde birden fazla tekrarlanan veya birden fazla takvim yılında tekrarlanan işlemlerde de devamlılık olduğu varsayılacaktır. Dolayısıyla, gayrimenkul alım-satımı, şekli ve maddi şartları ile kurulmuş bir ticari organizasyon içinde yapıldığında, alım-satımın ticari faaliyetin unsuru sayılacağı açıktır. Ticari organizasyonun şekli ve maddi unsurları ile açıkça belli olmadığı hallerde, faaliyetin devamlılık kasıt ve niyeti ile yapıldığını belirleyen objektif ölçü, muamelenin çokluğudur. Muamelenin çokluğu, gayrimenkullerin aynı takvim yılı içerisinde birden fazla defada veya takip eden birden fazla takvim yılında ard arda satılmasıdır.

Diğer taraftan, aynı Kanunun mükerrer 80’inci maddesinin 6’ncı bendinde; iktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) arazi ve binaların (gerçek usulde vergiye tabi çiftçilerin zirai istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil), iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançların değer artışı kazancı olduğu, hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin 2’nci fıkrasında ise; “elden çıkarma” deyiminin, yukarıda yazılı malların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade edeceği, belirtilmiştir.

Ayrıca, aynı maddenin son fıkrasında “Faaliyetine devam eden ticarî bir işletmenin kısmen veya tamamen satılmasından veya ticarî işletmeye dahil amortismana tâbi iktisadî kıymetlerle birinci fıkrada yazılı hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar ticarî kazanç sayılır ve bunlara ticarî kazanç hakkındaki hükümler uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

Bu hükümler uyarınca, satın alınan gayrimenkulün, alım tarihinden itibaren 5 yıl içinde satılması karşılığında elde edilen kazançlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80/1-6 maddesine göre “Değer Artışı Kazancı” olarak vergiye tabi tutulacaktır. Ancak, bu gayrimenkullerin ticari işletmeye dahil olması durumunda ise, bunların elden çıkarılmasından doğan kazançlar, ticari kazanç sayılacak ve Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazançlar hakkındaki hükümlere göre vergiye tabi tutulacaktır. Bunun yanında, söz konusu gelir vergisinin mükellefi, gayrimenkulü alanlar değil satanlar olacaktır.

Öte yandan, satışa konu olacak gayrimenkulün niteliğinin “Kargir Fabrika Binası ve Tarla” olduğu ve söz konusu gayrimenkulün 1/2 hissesinin …../2002 tarihinde satıldığı anlaşılmaktadır.
 
Bu hükümler ve açıklamalar çerçevesinde, 1/2 hissesine sahip olduğunuz gayrimenkulün diğer 1/2 hissesini satın alacağınızdan dolayı gelir vergisi mükellefiyetiniz söz konusu olmayacaktır. Bunun yanında, bu gayrimenkuldeki hissesini satacak olan hisse sahibinin (……….) gayrimenkulün iktisap tarihinden (……./2002) itibaren 5 yıl geçmesi nedeniyle bu satış işleminden elde edeceği kazançların değer artışı kazancı olarak vergilendirilmesi mümkün değildir. Ancak söz konusu gayrimenkulün hisse sahibinin (…..) ticari işletmesine dahil bulunması veya hisse sahibinin devamlı olarak (bir takvim yılı içerisinde birden fazla veya birden fazla takvim yılında) gayrimenkul alım-satımı yapması durumunda, bu gayrimenkulün elden çıkarılmasından doğan kazançlar  ticari kazanç sayılacak ve Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerine göre vergiye tabi tutulacaktır. 

KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN:
 
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1. maddesi ile, Türkiye’de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, gayrimenkul (arsa, arazi ve bina) teslimlerinde, gayrimenkulün bir iktisadi işletmeye dahil olması veya gayrimenkul sahibinin gayrimenkul alım satımını mutad ve sürekli bir faaliyet olarak sürdürmesi halinde bu gayrimenkul teslimi katma değer vergisine tabi olacaktır. Ancak, gayrimenkul sahibinin, gerçek usulde mükellefiyetini gerektirmeyecek şekilde arızi bir faaliyet olarak gayrimenkul tesliminde ise katma değer vergisi uygulanmayacaktır.



Koray ATEŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi - Denetçi
korayates@muhasebetr.com
www.MuhasebeTR.com

(25.03.2010)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.