Döviz cinsinden aldığımız avansların kur değerlemesini hem Vergi Usul Kanunu hem de KDV Kanunu yönünden değerlendirir misiniz?

 

Soru:

 

Döviz cinsinden aldığımız avansların kur değerlemesini hem Vergi Usul Kanunu hem de KDV Kanunu yönünden değerlendirir misiniz?

Cevap:
VERGi USUL KANUNU YONUNDEN
Bilindiği gibi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 280’inci maddesinde; “Yabancı paralar
borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç
yerine alıs bedeli esas alınır. Yabancı paranın borsada rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit olunur. Bu madde hukmu yabancı para ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borclar hakkında da caridir. Bunlardan vadesi gelmemis senede bağlı alacak ve borclar, bu Kanunun 281 ve 285’inci maddeleri uyarınca değerleme gunu kıymetine irca edilebilir. Ancak senette faiz oranının yazılı olmadığı durumlarda değerleme gununde gecerli olan Londra Bankalar Arası Faiz Oranı (LİBOR) esas alınır.” denilmektedir.
217 seri no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin “Gecici Vergiye Esas Kazancın Tespiti”
baslıklı 3’uncu bolumunde; “…Gecici vergiye esas kazancların tespitinde, Vergi Usul
Kanununun değerlemeye iliskin hukumlerinin de dikkate alınması gerekmektedir. Değerleme
islemleri ise gecici vergi doneminin kapandığı tarih itibariyle yapılacaktır.” acıklaması
yapılmıstır. Diğer taraftan, alıcı tarafından satıcıya verilen avanslar belirli bir malın teslimini veya belirli bir hizmetin yerine getirilmesini isteme hakkını temsil etmekte ve sonuc olarak emtianın veya hizmetin maliyetine donusmekte, emtianın/hizmetin toplam bedelinden ise mahsup edilmektedir. Satıcının alıcıdan aldığı avanslar da, gelecekte yapılacak mal ve hizmet teslimleri karsılığında bedellerinin pesin olarak tahsil edilmesidir. Teslim edilecek mal veya gorulecek hizmetin bedelinden mahsup edilerek islem yapılacaktır.

Ote yandan, anılan Kanunun 229’uncu maddesinde fatura, satılan emtia veya yapılan is
karsılığında musterinin borclandığı meblağı gostermek uzere emtiayı satan veya isi yapan tuccar tarafından musteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıs olup, aynı Kanunun 231’inci maddesinin (5) numaralı bendinde de faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gun icinde duzenleneceği, bu sure icerisinde duzenlenmeyen faturaların hic duzenlenmemis sayılacağı hukum altına alınmıstır.

Bu acıklamalara gore;
1-Yabancı para cinsinden alınan veya verilen avanslar yabancı para cinsinden olan borc
ve alacak hukmunde olduğundan, gecici vergiye esas kazancların tespitinde soz konusu
avansların Vergi Usul Kanununun yukarıdaki hukumlerinin de dikkate alınarak değerlemeye tabi tutulması gerekmektedir.
2-Yabancı para cinsinden siparis avansı alınarak satılan malların alıcı firmaya teslim
edildiği tarihte satıcı firma tarafından duzenlenmesi zorunlu olan fatura, lehte veya aleyhte
olusan kur farklarını da icereceğinden, alınan bu avanslara iliskin kur farkları icin ayrıca fatura duzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
Odemenin vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihten sonra yapılması durumunda,
bu odeme nedeniyle ortaya cıkacak kur farkı uzerinden fatura duzenleneceği tabiidir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YONUNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 26’ncı maddesinde ise, bedelin doviz ile
hesaplanması halinde dovizin, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur uzerinden Turk Parasına cevrileceği hukme bağlanmıstır. Kanunun 10’uncu maddesinin (a) bendine gore vergiyi doğuran olay, teslim veya hizmet isleminin yapılmasıyla meydana gelmektedir. Aynı maddenin (b) bendinde ise malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından once fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde, bu belgelerde gosterilen miktarla sınırlı olmak uzere fatura veya benzeri belgelerin duzenlenmesi ile de vergiyi doğuran olayın meydana geleceği hukme bağlanmıstır.

Bu hukumlere gore, doviz cinsinden alınan siparis avansları ile uretilen malların alıcıya teslim edildiği tarihte duzenlenecek faturada, bedelin belirlendiği doviz tutarının teslim tarihi itibariyle Turk Lirasına cevrilerek katma değer vergisi hesaplanması gerekmektedir. Teslimden once fatura duzenlenmesi halinde ise faturanın duzenlendiği tarih itibariyle dovizin Turk Lirasına cevrilerek, bulunacak bedel uzerinden katma değer vergisi hesaplanacağı tabiidir.



Koray ATEŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi - Denetçi
korayates@muhasebetr.com
www.MuhasebeTR.com

(17.03.2010)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.