Fason İmalatın Muhasebeleştirilmesi

 Soru: Fason imalatın muhasebe kaydı nasıldır ?

 

Cevap: Bir tekstil firması fason imalat yaptırmaktadır. Firma, bu dönemde 1907.3-1905.1 no'lu sipariş numarası ile gabardin pantolon ürettirmek istemektedir. Firma, fason olarak dikim yaptırmak istediğinde, malzemeler sevk edilirken sadece irsaliye düzenlenir ve üzerine "Fason Üretim İçin Sevk Edilmiştir" ibaresi yazılır.

01.01.2011 Tarihli 00001 nolu irsaliyede aşağıdaki gibi bilgiler yer alabilir:

 

l 2.000 mt Kumaş...............         Birim alış fiyatı: 3 TL

 

l 600 mtCeplik................             Birim alış fiyatı: 2 TL

 

l 1.500 mt Fermuar...........          Birim alış fiyatı: 1 TL

 

Fason dikiş işlemini tamamlayan fasoncu işi tamamladığında, fason işi yaptırana sevk irsaliyesi keser ve fason işin bedelini fatura eder. Bu faturada aşağıdaki bilgiler bulunur:

 

Fason Pantolon Dikimi (1.500 adet X 3)......4.500 TL

 

KDV (%8).......................................................360 TL

 

Ara Toplam...................................................4.860 TL

 

KDV Tevkifatı (1/2)........................................180 TL

 

Tahsil Edilecek Tutar....................................4.680 TL

 

Ancak üretilen sipariş için fason bedelinin yanında fasona gönderilen kumaşların, ceplik ve fermuarın stoktan fasona gönderildiğinde malzeme sarfı olarak muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. İşletmelerin sarfettiği malzeme maliyeti toplam 8.700 TL olduğundan

8.700 TL'lik maliyetin 710.Direkt İlkmadde ve Malzeme Giderleri hesabında izlenmesi gerekir.

 

 

Bu kayıt, malzemeler sevk irsaliyesi ile fasoncuya gönderildiğinde yapılmalıdır.

------------------------------------------------------------------------------

 

710 Dir. İlk. Mad.Malz.Hs8.700

 

150        İlkMad.Malz.   Hs8.700

150.01 Pamuklu kumaş Ceplik kumaş fermuar

------------------------------------------------------------------------------

 

Bu arada fason iş faturasını da muhasebeleştirirken 710 nolu hesabın tercih edilmesi gerekir.

------------------------------------------------------------------------------

 

710 Dir. İlk. Mad.Malz.Hs4.500

 

191 İndirilecek KDV               180

 

329 Diğ.Tic.Borç. 4.680

------------------------------------------------------------------------------

 

Yukarıdaki kayıtta 710 nolu hesap yerine 730.Genel Üretim Giderleri hesabı da tercih edilmek istenebilir. Fason işlerin her biri farklı özen, iş ve maliyet gerektirir. Farklı özellikteki bu maliyetleri özellikli işlere, iş emirlerine doğru yükleyebilmek için direkt özellikteki 710 nolu hesap kullanılmalıdır.

730 nolu hesap kullanılırsa Genel Üretim Giderlerinin dağıtımında diğer işlerin fason imalat maliyeti ile karışır ve işin maliyeti yeteri kadar doğru hesaplanamaz. Örneğin özellikli ve pahalı bir nakış işi maliyeti hangi iş emri ile ilgiliyse o özellikli siparişe yüklenebilmesiiçin 710 nolu hesapta izlenmelidir.

 

Yansıtma kaydı ise aşağıdaki gibi yapılabilir.

-------------------------------------/-----------------------------------------

151 Yarı Mamuller Üretim.Hs13.200

 

711 DİMM Yans.Gid. 13.200

------------------------------------------------------------------------------

Bu aşamada malzeme ve fason iş dışında, siparişin maliyete yüklenmesi gereken direkt işçilik ve genel üretim gideri maliyeti varsa bunlar da yüklenmelidir.

Örneğin, siparişlerle ilgili 1.000 TL direkt işçilik gideri ve 1.500 TL genel üretim gideri tahakkuk etmiş olduğu varsayıldığında; bunların yansıtma kaydı aşağıdaki gibi olacaktır:

-------------------------------------/-----------------------------------------

151 Yarı Mamuller Üretim.Hs2.500

 

721 DİG Yans.Gid. 1.000

                                                                731 GÜG Yans.Gid. 1.500

------------------------------------------------------------------------------

 

1.500 adet pantolonun üretiminin tamamlanma kaydı ise aşağıdaki yapılabilir:

-------------------------------------/-----------------------------------------

 

152 Mamuller.Hs             15.700

152.01. Pantolon 1.500 adet

 

151 Yarı Mam.Üret. 15.700

 

------------------------------------------------------------------------------

Bu noktaya kadar yapılan açıklamalar, fason iş yaptıran firma açısından yapılmıştır. Konuya, fason işi (pantolon dikim işi) gerçekleştiren firma açısından bakılacak olursa; bu firmanın fason iş üretimine ilişkin maliyetlerini 740.Hizmet Üretim Maliyeti hesabında izlemesi gerekecektir.

Fason iş üreten firmanın pantolon fason üretiminde düğme, iplik, kopça vb. bazı yardımcı malzemeleri stoğundan kullandığını ve toplam maliyetinin 400 TL olduğunu, bu işi üretmek için 2.200 TL direkt işçilik giderine katlandığını ve çeşitli üretim gideri olarak genel üretim gideri özelliğinde toplam 1.000 TL'lik maliyete katlandığı varsayıldığında; ve dönem

sonunda işi yaptıran imalatçının işi henüz teslim almadığını, dolayısıyla imalatçıya fason imalat tamamlanmış olmasına karşın fatura ve irsaliye kesilmediğini, fason işin henüz gönderilmediğini varsayalım.

Buna göre yardımcı malzeme kullanımı şöyle olacaktır:

-----------------------------------------/-------------------------------------

740 Hiz.Üre.Gid. Hs   400

 

150  İlk.Mad.Malz.    Hs    400

 

------------------------------------------------------------------------------

 

 

 

Direkt işçilik giderleri kaydı aşağıdaki gibidir

-----------------------------------------/-------------------------------------

740 Hiz.Üre.Gid. Hs   2.200

 

381 Gider Tahakkukları    2.200

 

------------------------------------------------------------------------------

Çeşitli üretim giderlerinin kaydı da aşağıdaki gibidir:

-----------------------------------------/-------------------------------------

740 Hiz.Üre.Gid. Hs   1.000

 

381 Gider Tahakkukları    1.000

------------------------------------------------------------------------------

 

740 Nolu hesapta biriken 3.600 TL'lik fason iş maliyeti 741 nolu hesap ile 622 nolu satılan hizmet maliyeti hesabına yansıtılması gerekirken, yapılan iş henüz teslim alınmadığı için 155. Tamamlanmış Hizmet Stokları hesabına yansıtılacaktır.

-----------------------------------------/-------------------------------------

155 Tamamlanmış Hizm.Stok. Hs   3.600

 

741 Hiz.Üre.Gid.Yans.    3.600

------------------------------------------------------------------------------

Fason işin tamamlandığı varsayıldığı için 155.Tamamlanmış Hizmet Stokları hesabı kullanılmıştır. Hizmetin üretimi tamamlanmamış olsaydı; birimlere yüklenen maliyetler 154. Yarı Üretilmiş Hizmet Stokları hesabında izlenmesi gerekecektir.

Koray ATEŞ
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com

 

(21.09.2016)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.