Yurt Dışında Fason Üretilen Malların İthalatında Vergilendirme

 Soru: Yurt dışında fason üretilen malların ithalatında vergilendirme nasıl olacaktır?

Cevap:   Ticari kazancın tespitinde iki temel ilke geçerlidir. Bunlar "dönemsellik" ve "tahakkuk esası" ilkeleridir. Tahakkuk esası ilkesinde, gelir veya giderin miktar ve mahiyet itibarıyla kesinleşmiş olması, yani geliri veya gideri doğuran işlemin tekemmül etmesinin yanı sıra miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Bu esas dikkate alındığında bir gelir unsurunun, özel bir düzenleme bulunmadığı sürece, mahiyet ve tutar itibarıyla kesinleştiği dönem kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.

            Öte yandan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 3'üncü maddesinin ikinci fıkrasında; birinci maddede yazılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayanların, yalnız Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış, üçüncü fıkrasında ise dar mükellefiyet mevzuuna giren kurum kazancının hangi kazanç ve iratlardan oluştuğu belirtilmiştir. Anılan maddenin 3'üncü fıkrasının (a) bendinde de Türkiye'de işyeri olan veya daimi temsilci bulunduran yabancı kurumlar tarafından bu yerlerde ve bu temsilciler vasıtasıyla yapılan işlerden elde edilen ticari kazançların, dar mükellefiyet konusuna giren kurum kazancı olarak vergilendirileceği hükme bağlanmıştır.

            Aynı Kanun'un 30'uncu maddesinde, dar mükellefiyete tâbi kurumların maddede bentler halinde sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükmüne yer verilmiş olup Gelir Vergisi Kanunu'nda belirtilen birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hak ediş ödemeleri hariç ticari kazançlardan kurumlar vergisi kesintisi yapılacağına ilişkin bir hükme yer verilmemiştir.

            Bu açıklamalara göre; Şirketlerce örneğin yurt içindeki perakendeciler için yurt dışındaki ülkelerden kumaş ve aksesuar temin edilerek yine yurt dışında fason olarak diktirilen ürünlerin maliyet bedeline belirli bir kâr marjı eklenerek yurt içindeki perakendecilere fatura edilmesi kapsamında elde edilen kârların kurum kazancına dahil edilerek vergilendirileceği unutulmamalıdır.

            Yine, yabancı ülke mukimlerine kumaş ve aksesuar tedariki ile fason dikim karşılığı yapılan ödemeler; Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 30'uncu maddesinde dar mükellefiyete tâbi kurumlara yapılan ticari kazanç ödemeleri üzerinden kurumlar vergisi tevkifatı yapılacağına dair hüküm bulunmaması nedeniyle kurumlar vergisi kesintisine tabi tutulmayacaktır.

            3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1'inci maddesinin birinci fıkrasına göre; Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, aynı maddenin 2'nci fıkrasına göre ise her türlü mal ve hizmet ithalatı katma değer vergisine tabidir.

              Kanun'un "Hizmet" başlıklı 4'üncü maddesinde hizmetin, bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşeceği, 6'ncı maddesinin (b) bendinde, işlemlerin Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını ifade edeceği,

            9'uncu maddenin birinci fıkrasında ise mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, iş yerinin, kanuni merkezi  ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığının vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği hüküm altına alınmıştır.

             Hizmet ithali ile ilgili olarak 15 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nin "C- Yurt Dışından Sağlanan Hizmetler" başlıklı bölümünde; "Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1'inci maddesine göre işlemler Türkiye'de yapıldıkları takdirde vergiye tabi tutulabilecektir. Aynı Kanun'un 6/b maddesine göre, Türkiye'de yapılan, değerlendirilen veya faydalanılan hizmetler Türkiye'de ifa edilmiş sayılacaktır. Yurt dışındaki firmalara yaptırılan hizmetlerden bu kapsama girenlerin vergiye tabi olacağı açıktır. Bu gibi hizmet ifalarında mükellef esas olarak yurt dışındaki firma olmakla birlikte, firmanın Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi  ve iş merkezi bulunmaması halinde vergi, sözü edilen Kanun'un 9'uncu maddesi gereğince hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından bağlı bulunulan vergi dairesine sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir." açıklamalarına yer verilmiştir.

              Buna göre, örneğin yurt dışındaki firmalardan satın alınan kumaş ve aksesuarların yurda getirilmeksizin, yine yurt dışındaki firmalara fason konfeksiyon işi yaptırılmak suretiyle bu kumaş ve aksesuarlardan imal ettirilen konfeksiyon ürünlerin Türkiye'ye ithal edilmeden perakendeci firmalara teslimi katma değer vergisinin konusuna girmemektedir. Söz konusu ürünler için fatura düzenlenmesi ancak düzenlenecek olan faturada katma değer vergisi hükümlerine tâbi olmadığının belirtilmesi gerekmektedir.        

Koray ATEŞ
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com

(27.11.2013)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.