Şirketler Bağımsız Denetime Nasıl Hazırlanacak?

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), sürekli olarak değişen ve gelişen mevzuatları ile bağımsız denetim anlayışının da sürekli olarak gelişmesini ve dinamik olarak işlerliğini sağlanmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda denetime tabi şirketlerin de bağımsız denetim sürecinde etkin ve önemli rolleri bulunmaktadır.

Öncelikli olarak bağımsız denetim kuruluşlarının, denetlenen şirketlerden denetim faaliyetlerinin yürütülebilmesi için gerekli veri setlerini, gerçeğe ve ihtiyaca uygun olarak zamanında temin etmesi gerekmektedir.

Sürece İlişkin Neler Yapılması Gerekiyor?

Şirketler denetlenecek döneme ilişkin muhasebe kayıtlarını mümkün ise Uluslararası Muhasebe Standartlarının çevrimi olan Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) veya TMS/TFRS uygulama zorunluluğu bulunmuyor ise Büyük ve Orta Boy işletmeler için Finansal Raporlama Standartları (BOBİ FRS) ile uyumlu olarak kaydetmesi gerekmektedir.

Şirketin zorunlu olarak bağımsız denetime tabi olması halinde finansal tablolarını TMS/TFRS veya BOBİ FRS hükümlerince hazırlaması aslen şirketin yükümlülüğündedir. Ancak şirketin muhasebe ve organizasyon yapısındaki yetersizlikler, standartları uygulayacak deneyime sahip muhasebe personelinin istihdam edilememesi gibi zorluklar şirketleri genellikle bu finansal tabloları düzenlemekten alıkoymaktadır. KGK’nin da bu geçiş sürecinde denetime tabi şirketlere, finansal tablolarını bahsi geçen standartlara uygun olarak düzenlenmesinden kaynaklı yaptırımlar uygulamaması finansal tabloların denetlenen şirket tarafından standartlara uygun düzenlenmemesine sebebiyet vermektedir. Bu durum denetim sürecini güçleştirmekte, gerçeğe uygun finansal tablo anlayışını zedelemekte ve süreci uzatmaktadır.

Muhasebe Standartlarına uygun Finansal Tablolar Nasıl Hazırlanacak?

Bağımsız denetim kuruluşları genellikle TMS/TFRS veya BOBİ FRS uyarınca finansal tabloların denetlenen şirket tarafından düzenlenmemesi nedeniyle, denetlenen şirketlerden temin edilen veri seti ile şirketin Vergi Usul Kanunu (VUK) ve Tekdüzen Muhasebe Sistemi’ne uygun olarak hazırlamış olduğu finansal tablolarını muhasebe sistemine dışarıdan atılan fark kayıtları ile TMS/TFRS veya BOBİ FRS ile uyumlu hale getirilmesini sağlamamakta, akabinde denetim sürecini gerçekleştirmektedir.

Çevrim İşlemleri için Denetlenen Şirket Tarafından Asgari Olarak Neler Hazırlanacak?

Şirket, asgari olarak aşağıdaki tablo ve verileri doğru zamanda bağımsız denetim kuruluşuna sunmalıdır. İletilen veriler ve finansal tabloların uyumlu olması bilgilerin yeterli ve açıklayıcı sunulması gerekmektedir.

• TMS/TFRS uyarınca hazırlanan tam set finansal tablolar veya VUK/Tekdüzen Muhasebe Sistemi uyarınca hazırlanan finansal tablolar,
• Finansal Tablolar ile uyumlu detay mizan, (Mizan hesaplarında banka ünvanları, hesap numaraları, kredi numaraları, leasing hesap numaraları, dövizli hesaplar ve döviz cinsleri, stok detayları, cari hesap açıklamaları, tahsildeki, portföydeki ve teminat çeklerin sınıflandırılması vb. detaylar bulunmalıdır.)
• Personel Listesi (Personel ismi, T.C. kimlik numarası, işe giriş tarihi, ilk sigortaya giriş tarihi, varsa yıl içinde ödenen kıdem tazminatı tutarı, brüt ücreti, devreden yıllık izin günü ve departman bilgileri bulunmalıdır.)
• Duran Varlık Listesi, (Duran varlık ismi, muhasebe hesap kodu, alış tarihi, alış tutarı, eklenen maliyetler, VUK kayıtlarında hesaplanan amortisman, yönetimin faydalı ömür tahmini bilgileri bulunmalıdır.)
• Çek ve Senet Listeleri, (Dönem sonu itibarıyla mevcut çek ve senetlerin, vade tarihi, borçlu/alacaklı cari ünvanı, çek/senet tutarı, yılsonu itibarıyla durum bilgileri bulunmalıdır.)
• Banka İpoteklerine İlişkin Liste, (Banka unvanı, ipotek derecesi, ipotekli taşınmaz detayları, ipotek tarihi ve süresi gibi bilgiler bulunmalıdır.)
• Teminat Mektuplarına İlişkin Liste, (Banka adı, kime verildiği, kimden alındığı, veriliş nedeni, tarihi ve tutarı gibi bilgileri içermelidir.)
• Kiralamalara, Mülklere ve Yatırım Amaçlı Gayrimenkullere İlişkin Listeler,
• Geçmiş yılda bağımsız denetim yapılmışsa rapor ve çalışma dosyaları,
• Banka Kredileri Geri Ödeme Planları,
• Leasing Ödeme Tabloları,
• Devam Eden Dava ve İcra Dosyalarına İlişkin Liste,
• Stok ve Maliyet Tabloları ile Listeler,
• İlişkili Taraflara İlişkin Açıklayıcı Bilgiler ve İşlem Detayları,
• Kur Değerlemelerine İlişkin Tablolar
• Enflasyon Düzeltmesine İlişkin Tablolar

Yukarıda açıklanan veriler şirketin TMS/TFRS veya BOBİ FRS’ye uygun finansal tablo çevrimlerinin yapılabilmesi için denetlenen şirkete yol gösterebilmek üzere gereken asgari verileri içermektedir. Denetim kuruluşları, denetlenen işletmenin yapısına göre farklı çevrim işlemleri yapabileceğinden ilave bilgiler isteyebilecektir.

Asıl Mesele Denetim!

Denetim kuruluşlarının asıl yükümlülüğü, finansal tabloların önceden belirlenen standartlara uygunluğunu denetlemek olduğundan finansal tabloların çevrimi sonrası denetim fonksiyonu devreye girmektedir. Finansal tablo çevrimleri için istenen verilerin haricinde denetim kuruluşu finansal tablolarının doğruluğu ve standartlara uygunluğu hakkında görüş vermek üzere çeşitli denetim teknikleri uygulamaktadır. TFRS veya BOBİ FRS uyumlu finansal tablolar ve dipnotları hazırlama yükümlülüğü esasen denetlenen şirkete ait olduğundan, şirketin yükümlülüğünü yerine getirmesi sürecin daha kısa ve kolay tamamlanmasına imkân tanıyacaktır.

Bağımsız Denetim için şirketten denetim kuruluşunun çalışma prensiplerine göre bir takım belge ve bilgiler istenmekte aynı zamanda dış doğrulama tekniği ile banka ve kredi hesap bakiyeleri, cari hesap bakiyeleri, devam eden dava ve icra dosyaları, tapular üzerindeki ipotek ve takyidatlar, teminat mektupları doğrulanmaktadır. Denetlenen şirketlerin denetim sürecinde asıl yükümlülüğü, veri setlerini, tutarlı, istenilen format ve kriterlerde, gerçeğe uygun şekilde ve zamanında denetim kuruluşuna sunmasıdır.

Denetimin sınırlandırılması ve talep edilen verilerin zamanında ve doğru olarak denetim kuruluşuna sunulmaması şirketin finansal tabloları için verilen görüşü etkileyecektir. Bu husus göz önünde bulundurularak denetçi ile iş birliği içinde süreci tamamlamak iki taraf için de kolaylık sağlayacaktır.

SMMM BURAK YILMAZ

(05.11.2024)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.