SGK’dan 2018’e Ceza Yağmuru - 2

Değerli okurlar, bir önceki yazımıza istinaden gelen tepkiler nedeniyle yazımızın 2. ve son serisini kaleme alarak siz değerli okuyucuların istifadesine sunmak istiyoruz.

Bilindiği üzere, Asgari Ücret Tespit Komisyonu asgari ücreti aylık değil günlük olarak tespit etmektedir. Bunun önemi büyüktür, zira iş sözleşmesinde aksi bir hüküm bulunmadıkça asgari ücret GÜNLÜK OLARAK hesaplanacaktır.

Son dönemlerde İş Müfettişleri ve SGK müfettişleri bu konudaki denetimlerini sıklaştırmışlardır ve 31 çeken aylarda iş sözleşmelerinde aksi hüküm bulunmadıkça 31 günlük ücret ödemeyen şirketlere idari cezalar kesmeye başlamışlardır.

İŞ SÖZLEŞMESİNDE “MAKTU AYLIK” İBARESİNİ KULLANAN KAÇ İŞYERİ VAR?

4857 Sayılı İş Kanununun 49. Maddesi aynen aşağıdaki gibidir;

“Hasta İzinli veya sair nedenlerle mazeretli olduğu hallere bakılmaksızın her ay tam olarak Maktu bir aylık ücretin işçiye ödeneceği kararlaştırılmış olabilir. Bu durumda içinde bulunulan takvim ayının kaç gün olduğuna bakılmaksızın işçiye her ay için sabit bir ücret ödenecektir”.(1)

Kanun maddesi o kadar açık ki; iş sözleşmesinde Maktu Aylık cümlesi geçiyorsa işçi kaç gün çalışırsa çalışsın işçiye 30 günlük asgari ücret ödenecektir. 31 çeken aylarda da işçiye 30 günlük ücret ödenecektir.

Altını çizerek belirtmek isteriz ki;  iş sözleşmelerinde MAKTU AYLIK ibaresini kullanan şirket sayısı sandığınızdan çok daha azdır!

AYLIK ÜCRET VE MAKTU AYLIK ÜCRET KAVRAMLARINI BİRBİRİYLE SAKIN KARIŞTIRMAYIN!

Bir şirketin çalışanlarına her ay belli bir günde düzenli olarak maaş ödemesi o işyerinin aylık ücret sistemini benimsediği anlamına gelmez.  Çünkü 4857 sayılı Kanun’un 32. Maddesine göre “ücretler en geç bir ayda ödenir ve 1 haftaya kadar da indirilebilir.”

Kanunun ilgili maddesinde, sizlerin de gördüğü üzere AYLIK ÜCRET kavramı yeterince açık değildir. Ay kavramı, 4857 sayılı Kanunda en geç ödeme süresi olarak ele alınmıştır. Ücretler aylık ödenecektir şeklinde bir ibare Kanunda yer almamaktadır.

İŞ SÖZLEŞMESİNDE “AYLIK ÜCRET” İBARESİ GEÇEN ŞİRKETLER İÇİN DURUM TEHLİKELİ

4857 sayılı Kanunun 49. maddesi gereğince iş sözleşmesinde Maktu Aylık ibaresini kullanmayan şirketlerin; 31 gün çeken aylarda 31 günlük asgari ücret (30 günlük SGK), 28 çeken ayda ise 28 günlük asgari ücret (30 günlük SGK), 30 gün çeken aylarda ise 30 günlük asgari ücret ödemeleri gerektiği tartışmalı bir konudur.

Bilindiği üzere, birçok şirket iş sözleşmelerinde Maktu Aylık ibaresi değil sadece Aylık ibaresini veya hiçbir ibare kullanmadan sadece brüt asgari ücret ibaresini kullanmaktadır. Bu şirketlerin sözleşmelerini derhal 4857 sayılı Kanunun 49. Maddesine uygun hale getirmelerini önemle tavsiye ediyoruz. Aksi halde 31 çeken aylarda 31 günlük asgari ücret ödemeleri gerektiği iddiasıyla karşı karşıya kalabilirler.

PERSONEL İLE İŞ SÖZLEŞMENİZ YOKSA?

Bir diğer durum ise ( ki bizce en önemli durum) personeli ile iş sözleşmesi yapmayan şirketlerdir. Bu şirketlerin sayısı sandığınızdan çok daha fazladır. İş sözleşmesi yapılmamasının birçok yaptırımı vardır ancak en önemli yaptırımlardan biri de; iş sözleşmesi yapmadan asgari ücretli personel çalıştıran şirketler her ne kadar personele aylık ödeme yapsalar da MAKTU AYLIK iş sözleşmesi yapmadıklarından 4857 sayılı Kanunun 49. maddesi gereğince personellerine çalıştıkları gün kapsamında ödeme yapmakla mükelleftirler.

İşçi ve işveren “biz aramızda sözlü olarak maktu aylık şeklinde anlaştık” deseler dahi 4857 sayılı Kanunun 8.maddesi gereğince süresi 1 yıldan fazla olan sözleşmeler yazılı olmak zorundadır yazılı sözleşme yapılmayan hallerde ise 4857 sayılı Kanunun 8.maddesinin 3.fıkrası gereğince işveren işçiye çalışma koşulları ve ücretle ilgili yazılı bir belge vermekle zorunludur.

Dolayısıyla işveren ve işçinin biz aramızda sözlü sözleşme yaptık demesinin Kanunen hiçbir anlamı yoktur.

ÜCRETİN GÜNDELİK OLARAK BELİRLENDİĞİ DURUMLAR

Ücretin gündelik belirlendiği durumlarda ise işçi, izinli olduğu durumlarda işe gelmediği gün için ücrete hak kazanamaz. Bu durumda işçi çalıştığı gün kadar ücret alacaktır. 28 gün için 28 günlük ücret 31 gün için ise 31 günlük ücret. İş sözleşmesi gündelik Yevmiye şeklinde düzenlenmiş bir asgari ücretli personele 31 çeken aylarda 30 günlük yani 2.029,50 TL lik asgari ücret ödenemez. Bu kişiye

31 x 67,65 = 2.097,15 TL’lik ödeme yapılmalıdır. Aksi takdirde

4857 sayılı Kanunun 102/a maddesine göre her bir işçi için her ay 191 TL

5510 sayılı kanun 102/c-4 bendine göre 4.059 TL (2)

İdari cezası olacaktır.

SONUÇ OLARAK;

4857 sayılı İş Kanununun 49. maddesinin 3. Fıkrasında;

“Hasta izinli veya sair sebeplerle mazaretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46,47 ve 48 inci maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz. Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir”

Söz konusu kanun hükmünde yer alan “Aylık Ücretli” kavramının yeterince açık olmaması, (3) işverenin ücret ödeme yükümlülüğünü yerine getirmesi bakımından bir önceki yazımızdan kaynaklı tepkilere neden olmuştur.

Bu nedenle 4857 sayılı Kanun hükümlerini temel alacak olursak;

a) İş Sözleşmesinde MAKTU AYLIK ibaresi geçen şirketler 31 çeken aylarda da 30 günlük yani 2.029,50 TL brüt asgari ücret ödemekle yükümlüdür

b) İş sözleşmesinde sadece aylık veya hiçbir ibare geçmeyen veya hiç iş sözleşmesi yapmayan şirketler günlük asgari ücret ödemekle yükümlü oldukları iddiasıyla karşı karşıya kalmaları kuvvetle muhtemeldir. Bir başka deyişle, 31 çeken aylarda asgari ücretliye 31 günlük ücret ödemelidirler.

Bunlara aykırı hareket eden şirketler için;

4857 sayılı Kanunun 102/a maddesine göre her bir işçi için her ay 191 TL

5510 sayılı kanun 102/c-4 bendine göre 4.059 TL

İdari para cezası vardır.

E.ÖĞR.GÖR. KORAY ATEŞ

SMMM ERGİN ÖDÜBEK

Kaynakça:

1- 4857 Sayılı İş Kanunu

2- 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

3- Çelik N. (2008), İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınevi: İstanbul, s.352

(23.01.2018)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.