Çalışma Hayatının Vebası: Mobbing!

 Aslında yıllardır çalışan bireylerin yaşadığı ancak isimlendiremediği bir durum olarak nitelendirilir Mobbing! Öyle ki iş kaygısı yaşamaktan yorulmuş olan işçi, Mobbing kelimesinin manasını tam olarak yaşıyor olduğu halde haklarını savunma hakkını bile kendisinde görememektedir. Yıllar içerisinde hukuksal boyutu ile çeşitli davalara mevzu olmuş olan Mobbing konusunu isterseniz gelin tarih içerisindeki gelişimi ile birlikte inceleyelim.

Mobbing; Latince kökenli bir kelime olup, uluslararası literatürde işyerinde psikolojik şiddet ve ya taciz anlamına gelmektedir. Mobbing, psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz gibi ağır saldırılara maruz kalan çalışanların maddi ve manevi anlamda çok büyük zararlarla karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. 1984 yılında bilimsel boyut kazanmış ve ilgili ilk çalışmalar Dr. Heinz LEYMANN tarafından yapılmıştır. Psikolojik baskı ve tacizden dolayı çalışan kişinin, sosyal yaşamının etkilemesinin yanında fizyolojik olarak ta zarar görebildiği gözlemlenmiştir. Detayları aşağıda yer alan Mobbing türleri 3’e ayrılmaktadır.

Mobbing Türleri;

1-) Dikey Mobbing (Dikey Psikolojik Taciz): Çok nadir karşılaşılan bu çeşit çalışanlar tarafından yöneticilere uygulanan psikolojik şiddet türüdür. Kıskançlık, yöneticinin kabullenilememesi gibi sebepler bu türün ana nedenlerini oluşturmaktadır.

2-) Yatay Mobbing (Yatay Psikolojik Taciz): İşyerinde aynı statüde görev yapan iş arkadaşları tarafından uygulanan bir şiddet türüdür. Rekabet ve çıkar çatışması yatay Mobbing’ in sebepleri arasında gösterilmektedir.

3-) Düşey Mobbing (Düşey Psikolojik Taciz): En sık karşılaşılan Mobbing türüdür. Üst yöneticilerin astlarına karşı uyguladıkları psikolojik taciz şeklidir. Üstlerin sahip oldukları gücü iş dışında kullanarak astlarını ezmelerini ifade etmektedir.

Mobbing uygulanan kişi hukuksal anlamda mağdur olarak isimlendirilirken, psikolojik saldırıyı gerçekleştiren kişi ise tacizci olarak nitelendirilmektedir. Sahip olunan pozisyona ait gücün sistemli olarak kötüye kullanılması ile çalışana zarar verilmesi Mobbing’ e ait hukuk davalarının temel konusunu teşkil etmektedir.

Mobbing davaları hukuksal açıdan değerlendirildiğinde kişilik hakları açısından Anayasa, işçi hakları açısından İş Kanunu, cezalandırılma boyutu ile ilgili de Türk Ceza Kanuna ait hükümler çerçevesinde incelenmelidir. Anayasamıza göre kanun önünde herkes eşittir. Bu nedenle herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı bulunmaktadır. Doğrudan Mobbing ile bağlantısı bulunmamasına rağmen Anayasal Hakların korunması hususunda yukarıda ki maddeler önem taşımaktadır. İş Kanunu açısında ise Mobbing konusuna yine doğrudan yer verilmemiştir. Ancak işverenin eşit davranma zorunluluğuna ait hükümler ile işçi sağlığı ve güvenliğine ait hükümler değerlendirildiğinde Mobbing konusunun işveren tarafından dikkate alınmasının zorunlu olduğunu göstermektedir. Son olarak Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre değerlendirme yaptığımızda; kişi hak ve özgürlüklerinin korunması kapsamında Mobbing’ in ele alınması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Eziyet, cinsel taciz, şantaj, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali, ayrımcılık, hakaret, kişilerin huzur ve sükûnunu bozma, haberleşmenin engellenmesi, haberleşmenin gizliliğini ihlal, kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması, özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin kaydedilmesi TCK’da suç olarak sayılan haller arasında yer almaktadır. Mobbing’ le yapılan taciz şekilleri de yukarıda sayılan hallerden oluştuğuna göre ceza hükümlerinin bu tür davalarda uygulanması kaçınılmaz hale gelmektedir.

Ahlaki yönden bakıldığında kişilerin şiddet eğilimi ile aşağılanması hoş karşılanmadığı gibi, tacize uğrayan kişilerin vereceği tepkilerinde boyutları değişiklik göstermektedir. Mobbing davaları son dönemlerde en yaygın olarak açılan davalar arasında yer almaktadır. İşçi lehine sonuçlanan Mobbing davalarında işveren yapmış olduğu psikolojik şiddetin kişiye verdiği zararı tanzim ve gerekli tazminatları ödemekle cezalandırılmaktadır. Şikâyetçi olan mağdur kişilerin delillerle Mobbing’ i kanıtlamaları esastır. Ülkemizde de çok ciddi boyutta incelenen ve Mobbing’ e uğrayan çalışanlara gerekli desteği sağlamak üzere Mobbing İle Mücadele Derneği kurulmuştur.

SMMM BUKET ALGÜL

(13.11.2015)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.