Mahir GENCER
Yeminli Mali Müşavir


KDV TEVKİFATI VE VERGİ SORUMLULUĞU


GİRİŞ :

Kdv Tevkifatının Yasal Dayanağı Ve Mahiyeti : 

KDV tevkifatının yasal dayanağı KDVK’nun 9. maddesi olup, Maliye Bakanlığı bu maddenin aşağıda yer verilen 1.fıkra hükmüne  istinaden vergi tevkifatına yönelik düzenleme yetkisini kullanmaktadır.

“Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.”

Yasaya konan bu hükümle, idarece, mükelleflerin takibinin güçlüğü nedeniyle verginin tarh, tahakkuk ve tahsilatlarında meydana gelebilecek olan gecikme ve kaybın önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. 

Bu şekilde vergi idaresince takibi güçlük arz eden mükellefler nedeniyle doğabilecek vergi kaybının önüne geçilebilmesi amacıyla, bahse konu mükelleflerden mal ve hizmet tedarikinde bulunan mükelleflere, verginin karşı tarafa ödenmesi yerine, tevkif yolu ile vergi idaresine beyan ve ödenmesi sorumluluğu getirilmiştir. 

Kdv Tevkifatına Konu Edilen Mal Ve Hizmet Teslimleri:

Maliye Bakanlığı yasanının 9.maddesinden aldığı yetkisini, aşağıdaki mal ve hizmet teslimlerini KDV tevkifatı kapsamına alarak kullanmıştır. ( bu düzenlemeler 30’a yakın ayrı genel tebliğe dağılmış durumdadır)

Tevkifat kapsamına alınan mal ve hizmet teslimlerinin konu başlıkları ve tevkifat kapsamına alındığı  genel tebliğler itibariyle aşağıda tablo halinde verilmektedir.(Konunun topluca görülmesi amacıyla tevkifat kapsamından çıkarılanlara da tabloda yer verilmiştir.)

 

Teslim ve Hizmetin Konusu	G.T No
Yurt dışından sağlanan hizmetler	15
GVK 18.maddesi kapsamındaki faaliyetler	19
Kiralama ve reklam verme işlemleri	30
Fason tekstil ve konfeksiyon ile Hurda metal alımları	51
Akaryakıt teslimleri(bayiler dışında kalanlarca yapılan)	68
Atık kağıt ve hurda plastiklerin teslimi	81
Hurda ve Atık cam teslimleri	86
Yapım işleri,temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri özel güvenlik,makine techizat ve taşıtların tadil,bakım ve  onarım işleri,yemek servisi,danışmanlık ve denetim hizmetleri	91
Bakır külçe tesliminde tevkifat(hurdadan elde edilmemiş olanlar)	95
İşgücü hizmetlerinin tesliminde  tevkifat	96
Bakır ve bakır alaşımlarından mamullerin tesliminde tevkifat	96

 

AÇIKLAMALAR:

Çalışmanın önceki bölümünde açıklandığı üzere, kdv tevkifatının yasal dayanağı KDVK’nın 9. maddesi olup bu madde “vergi sorumlusu” başlığı ile düzenlenmiştir. Dolayısıyla kdv tevkifatı yapacak kişi veya kurum, bir başka anlatım ile vergi sorumlusu tayin edilendir. Bu nedenle bu kapsamda yapılan düzenlemelerin bir kısmı “kdv tevkifatı” başlığı ile  olurken, bir kısmı da “KDV sorumlusu”  olarak düzenlenmektedir. İçeriği ve tabi olduğu hükümler itibariyle birbirinin aynısı olup, anlam karışıklığına yol açmamalıdır. Öte yandan, VUK 11. maddesi ile düzenlenmiş olan “müteselsil sorumluluk” ise  KDV sorumluluğundan farklı anlam içermektedir.

Tevkifat kapsamına alınan mal ve hizmet teslimlerine yönelik açıklamalar aşağıda yapılmaktadır. 

Yurt Dışından Sağlanan Hizmet Bedelleri Üzerinden Kdv Sorumluluğuna Yönelik Açıklamalar;

Türkiye’de yapılan hizmetler KDVK’nun 1.maddesi hükümlerince KDV’ne tabi’dir. Eğer hizmetin satın alındığı yabancı kişi veya kurumun Türkiye’de ikametgahı, işyeri, kanuni veya iş merkezinin bulunmuyor olması  halinde ise; katma değer vergisi, hizmetten Türkiye’de faydalanan kişi veya kurum tarafından  beyan edilerek ödenecektir. (2 nolu beyanname ile) 

Buna göre gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince yurt dışından bir hizmet ithal edildiğinde, hizmeti ithal eden tarafından hizmet bedeli üzerinden KDV hesaplanması ve bu KDV’nin 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi gerekmektedir. Ancak bunun için ithal edilen hizmetin KDV’nin konusuna girmesi ve vergiden istisna edilmemiş olması gerekir.

Hizmeti yapanın mukimi olduğu ülke ile Türkiye arasında vergi anlaşması bulunması, vergi anlaşmalarının KDV’yi kapsamaması sebebiyle, KDV sorumluluğunu etkilemez

Faydalanma Türkiye’de olmak ve KDV’yi önleyen özel bir hüküm bulunmamak kaydıyla;

- Yurt dışından teknik hizmet, montaj hizmeti veya danışmanlık hizmeti alınması,

- Yurt dışından gayrimaddî hak alınması veya kiralanması (know-how, marka vs.),

- Yurt dışından kiralanmış menkulün (meselâ bir iş makinesinin) Türkiye’ye getirilip kullanılması,

- Yurt dışından yazılım hizmeti alınması,

- Yurt dışından tamir-bakım hizmeti alınması,

- Bir yurt dışı firmanın personeli olan kişinin, geçici süreyle Türkiye’de görev yapması

gibi hizmetler KDV sorumluluğu gerektirmektedir. 

GVK’nın 18 .Maddesi Kapsamındaki Faaliyetlerde Sorumluluk Uygulamasına Yönelik Açıklamalar;

Bilindiği üzere GVK’nın 18. maddesi sanatçı ve sanat eserlerine dönük kazanç istisnasını düzenlemekte olup, bu neviden kazançları nedeniyle gelir vergisi yönünden istisna hükümlerine tabi olsa da, KDV’si yönünden istisna kapsamında olmayıp, bunların yaptıkları teslim ve hizmet bedelleri üzerinden hesaplanan KDV’si kendilerine ödenmeyerek sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenecektir. 

Tevkifat uygulaması için, mükellefin KDV’ne tabi işlemlerinin tamamının GVK 18.maddesi kapsamında olması ve hizmet bedellerinin tamamı üzerinden GVK 94.madde gereğince tevkifat yapılıyor olması gerekir. 

Kiralama ve Reklam Verme İşlerinde Sorumluluk Uygulamasına Yönelik Açıklamalar;

Kiraya verme işlemlerinde sorumluluk;

GVK’nın 70.maddesinde sayılan mal ve hakların İktisadi işletme tarafından kiraya verilmesi  genel hükümler gereğince KDV’ne tabidir. ( Ancak, iktisadi bir işletmeye dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV 17/4-d fıkrası gereğince vergiden istisnadır.) 

Kiraya verenin  KDV mükellefiyetinin olmaması, kiralayanın (kiracının)  KDV mükellefi olması  halinde ise, kira bedeli üzerinden hesaplanan KDV’yi kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenecektir

Böylece, GVK 70 ‘te sayılanlardan  gayrimenkul dışındakilerin(, KDV mükellefi olmayanlar tarafından kiraya verilmesi ve kiracının da  KDV  mükellefi olması halinde, kiracı tarafından kiralama bedeli üzerinden kdv tevkifatı yapılma zorunluluğu vardır. 

Reklam verme işlemlerinde sorumluluk;

Kiraya verme işlemlerindeki uygulamanın aynısı reklam verme işlemlerinde de uygulanmaktadır. Buna göre, reklam alanın KDV mükellefi olmaması ve reklam verenin ise KDV mükellefi olması halinde, reklam bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi reklam veren  tarafından beyan edilerek ödenecektir. Bu uygulama, genellikle spor kulüpleri formalarına verilen reklamlar ile binaların dış duvarları üzerinde yapılan reklam işlemlerinde söz konusu olmaktadır. 

Fason Tekstil ve Konfeksiyon İşlerinde KDV Tevkifatı Hakkında Açıklamalar;

Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde, fason hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin 2/3'ü, fason iş yaptıranlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmek üzere tevkifata tabi tutulacak, 1/3'ü ise fason iş yapana ödenecektir.

Çanta ve ayakkabı dışında deriden mamul giyim eşyasının fason işleri de tevkifat uygulamasına tabidir

Tekstil sektöründe tevkifat uygulaması giyim eşyaları ile sınırlı değildir. Buna göre; perde, mobilya kumaşı, havlu, oto koltuk kumaşı, çuval ve benzerleri ile bunların imalinde kullanılacak iplik veya kumaşa verilen fason hizmetlerde de tevkifat uygulanacaktır.

Ütüleme, çözgü, haşıl, dikim, kesim, kapitone, traşlama, zımpara, şardon, yakma, yıkama,ram, nakış ve benzeri bütün işler tevkifat uygulamasına tabidir.

Ancak, bu işler tevkifata tabi olmayan boya, baskı, apre ve kasarlama işlerinin bir unsuru veya tamamlayıcısı olarak onlarla birlikte yapılıyorsa, aynı faturada gösterilmeleri kaydıyla bu işler tevkifat uygulaması bakımından boya, baskı, apre ve kasarlama hizmetleri gibi işlem görecektir.

Fason olarak yapılan işlerde fason işi yapanlar tarafından kullanılan iplik, tela, fermuar, düğme, astar ve benzeri her türlü yardımcı madde ve malzemeler, fason hizmet bedeline dahil edilecektir. Fason iş için kullanılan bu madde ve malzemelerin ayrı fatura edilmesi söz konusu değildir.

Fason iş yapanlar tevkifat uygulanacak hizmetleri nedeniyle düzenleyecekleri faturada; fason hizmet bedeli ve bu bedel üzerinden hesaplanan katma değer vergisi ile, vergi tutarlarının tevkifat uygulanacak kısmı ile fason iş yaptırandan tahsil edilecek kısmını aşağıda verildiği şekilde ayrı ayrı göstereceklerdir. 

A İşlem Bedeli	160,00
B Hesaplanan KDV (Ax%18)	28,80
TOPLAM	188,80
(-)KDV Tevkifatı (Bx2/3)	19,20
Tahsil Edilecek Tutar	169,60
Beyan Edilecek KDV (Bxl/3)	9,60

 Fason hizmet satın alan tarafından yukarıda gösterildiği şekilde tevkif edilen KDV, tevkifatın yapıldığı döneme ilişkin 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan edilerek ödenmelidir. 

Fason tekstil ve konfeksiyon işlerinde KDV tevkifatına yönelik olarak önem arz eden hususlar;

·       Tevkifat kapsamında olmayan işlerde (boya, apre vb) yardımcı veya  sarf malzemesinin işi yaptıran tarafından verilmesi halinde tevkifat yapılmalıdır.Kapitone işlerinde fason işi yapan tarafından sadece astar kullanılması halinde tevkifat uygulanacak, diğer malzemelerinde (tela,tül vs) fason iş yapan tarafından kullanılması halinde uygulanmayacaktır.

·       Fason tekstil ve konfeksiyon işlerinde nakten iade uygulamasına ilişkin düzenleme yapılmamış, buna mukabil mükellefin kendi vergi ve sosyal sigortalar kurumu borçlarına karşılık mahsuben iadeye ilişkin düzenleme yapılmıştır.(GT 72/4, 93/7) Buna göre; 2000 YTL’ye kadar teminat ve incelemesiz iade mümkün olup, bu tutarı aşan iadeler için teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu ibrazı gerekecektir. 

Hurda Metal, Atık Kağıt,Hurda Plastik,Cam Hurda ve Atıkları ile Bunlardan Elde Edilen Külçelerin Teslimlerinde  KDV Tevkifatı Hakkında Açıklamalar;

Metal,Plastik,lastik,kauçuk,kağıt,cam hurda ve atıkları  ile Hurda metalden elde edilen külçenin 01.01.2004 tarihi itibariyle istisna kapsamına alınması nedeniyle hurda teslimlerine uygulanmakta olan KDV tevkifatı mevzuattan kalkmıştır.

Akaryakıt Tesliminde KDV Tevkifatı Hakkında Açıklamalar;

68 nolu G.Tebliğ ile; İthalatçılar rafineriler, akaryakıt dağıtım firmaları ve akaryakıt bayileri dışında kalan satıcılar tarafından, gerçek usulde tabi katma değer vergisi mükellefleri ile kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan, motorin, benzin ve fuel oil teslimlerinde, teslim bedeli üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinin % 90’ oranında tevkifat getirilmiş olmasına rağmen, 85 nolu G.T ile uygulama sadece, katma değer vergisi ödenmeden yurda getirilen petrol ürünleri ile sınırlandığından, meslek mensupları açısından pratikte uygulama olanağı kalmamıştır. 

Bakır Külçelerinin Tesliminde Tevkifat Uygulaması(Hurdadan Elde Edilenler Dışındakiler);

Hurda metalden elde edilenler dışındaki Bakır Külçelerin teslimi % 90 oranında tevkifata tabidir.(GT.95/7) (Hurda’dan elde edilen bakır külçeler KDVK’nun 17/4.g bendi gereği vergiden istisna olduğu nedeniyle  tevkifat söz konusu değildir)

 

Bakır külçe teslimlerine getirilen tevkifat uygulamasından sonra, bakır ve bakır alaşımlarından mamul; anot, katot, her çeşit takoz (biyet), slab, platina, kütük, granül, filmaşin, levha, boru, prinç çubuk, lama, her türlü tel ve benzerlerinin tesliminde% 90 oranında tevkifat uygulaması getirilmiştir. (GT.96/5.3)Buna göre alıcılar mal bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin % 90 ‘nı tevkifata tabi tutarak 2 nolu beyanname ile beyan ederek ödeyeceklerdir.

 

Katma Değer Vergisi Kanununun 17/1 maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlar (tarımsal amaçlı kooperatifler hariç), sermayelerinin % 51 veya daha fazlası kamuya ait işletmeler ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar ile bu ürünlerin ilk üreticisinin(cevherden üretim yapanlar)  teslimlerinde tevkifat uygulanmayacaktır.

 

Tevkifat uygulaması ve bu uygulamadan doğan iade alacaklarının nakden veya mahsuben iadesi; metal, cam, plastik, kağıt hurda ve atıklarında tevkifat uygulamasını düzenleyen daha önceki Genel Tebliğlerdeki açıklamalar çerçevesinde yürütülecektir.  

96 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile tevkifat kapsamına alınmış olan bakırdan mamul telin;  plastik, cam, kâğıt, emaye, vernik ve benzeri izolasyon malzemeleri ile kaplanması suretiyle elde edilen “izoleli iletken” olarak  teslimi halinde  tevkifata tabi tutulmayacaktır. 

Hurda ve Atık Plastikten Elde Edilen Ürünlerde KDV Tevkifatı Hakkında Açıklamalar;GT97.3

Plastik hurda ve atıklarının çeşitli işlemlerden geçirilip işlenmesi sonucunda elde edilen ve genellikle plastik esaslı malzeme imalatında hammadde olarak kullanılan pet kırıkları, plastik çapak, plastik granül ve benzeri ürünler, hurda ve atık niteliğini kaybederek imalat sektöründe hammadde olarak kullanılan bir mamul haline gelmeleri nedeniyle KDV Kanununun sözü edilen 17/4-g maddesinde düzenlenen istisna kapsamına girmemektedir. Hurdanın işlemden geçirilmek suretiyle yeni bir ürün haline geliyor olması nedeniyle, istisna kapsamında değerlendirilmeyerek tevkifat kapsamında olduğu yönünde 97 nolu G.tebliğ ile açıklama yapılmıştır.  

91 nolu Tebliğ Kapsamındaki KDV Tevkifatı Hakkında Açıklamalar; 

A. KDV Tevkifatı Yapmaya Sorumlu Tutulan Kurum ve Kuruluşlar;

-Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler,

-Döner sermayeli kuruluşlar,

-Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,

-Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,

-Üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç),

-Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,

-Bankalar ve özel finans kurumları,

-Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),

-Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar

-Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,

-Hisse senetleri İMKB’na kote edilmiş şirketler, (tadil,bakım, onarım işleri ile danışmanlık ve denetim işleri hariç)

-Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da  

  birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,

Ancak yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların birbirlerine karşı ifa ettikleri hizmetler tevkifat kapsamında olmayacaktır.

Yukarıda yer alan liste dikkatle incelendiğinde, Ticari ve sınai işletmelerin Tevkifat yapmakla sorumlu olmadıkları, ancak kendi hizmet teslimleri üzerinden tevkifata tabi tutuldukları taktirde, tevkifata konu hizmeti bir alt işverene yaptırmaları halinde kendileri de tevkifat yapmakla sorumlu olacaklardır.

B.Tevkifat Uygulanacak İşlemler;

Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların;

- Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri,

- Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri,

- Özel güvenlik hizmetleri,

- Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri,

- Her türlü yemek servisi,

- Danışmanlık ve denetim hizmetleri,  

C.Tevkifata İlişkin Bedelin Kapsamı;

Tevkifat kapsamına giren bu işlemlerin tamamı “hizmet” mahiyetindedir. Ancak kapsama giren hizmetleri ifa edenlerin bu amaçla kullandıkları mal, madde ve malzemelere ait tutarlar hizmet bedelinden düşülmeyecek, tevkifat, kullanılan malzemelere ait tutarlar da dahil olmak üzere toplam hizmet bedeli üzerinden hesaplanacaktır 

D. Tevkifat Oranı

Tevkifat oranı, hesaplanan katma değer vergisinin;yemek servisi, bahçe ve çevre bakım, özel güvenlik,  danışmanlık ve denetim hizmetlerinde 1/2 ‘si, temizlik hizmetlerinde 2/3’ü, diğer hizmetlerde 1/3’dür.

Tevkifata Tabi Tutulan İşlemlerin Kapsamı  

a) Yapım İşleri ile Bu İşlere İlişkin Mühendislik-Mimarlık ve Etüt-Proje Hizmetleri

Bu Tebliğin uygulanmasında yapım işleri; bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihrazat, nakliye, tamamlama, (boya badana dahil) her türlü onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini kapsamakta ve tevkifata tabi bulunmaktadır.  

Yukarıda yer verilen tanımda altı çizili olmayan ifadeler yapım işlerini belirlemekte, ayrıca sondaki gibi edatı ile bu işlere benzerlik arz edenlerin de inşaat işi sayılacağı vurgulanmaktadır. Altı çizili olanlar  ise, yukarıdaki işler ile birlikte yapılmadığında inşaat işi olmayan, ancak birlikte yapıldığında inşaat işi sayılacakları belirlemektedir. Bu tanımın sonunda yer alan ve benzeri ifadesi ile de, paragrafta sayılanlara benzerlik gösterenlerin de inşaat işleri ile birlikte yapılması halinde inşaat işinden sayılacağı belirtilmektedir.  

Öte yandan,  yapım işleri ile birlikte ifa edilen mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hizmetleri ve benzeri hizmetlere de tevkifat uygulanacaktır. Eğer bu tür işler, önceki bölümde belirtilen kurum ve kuruluşlara karşı inşaat işlerinden ayrı olarak ifa edilirse, bu bölümdeki inşaat işleri kapsamı yerine, diğer bölümlerde yer verilen “danışmanlık ve denetim işleri” kapsamında tevkifata tabi tutulacaktır. 

Tevkifat kapsamındaki yapım işlerinin; yüklenicileri tarafından tamamen veya kısmen alt yüklenicilere (taşeronlara) veya daha alt yüklenicilere devredilmiş ve devredilecek olması halinde, işi devreden her yüklenicinin, kendisine ifa edilen hizmete ait katma değer vergisi üzerinden bu tebliğdeki esaslar çerçevesinde tevkifat yapması gerekmektedir. Alt yüklenicilere uygulanan tevkifat, bu Tebliğin A/2 bölümünde sayılan kurum ve kuruluşlarca yapım işinin asıl yüklenicisine tevkifat uygulanmasına engel değildir. 

b) Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri

- Bina temizliği,

- Sağlık kuruluşlarının hijyenik temizliği ve hastane atıklarının imhası,

- Çöp toplama ve toplanan çöplerin imhası

- Park ve bahçeler ile mezarlık alanlarının temizliği ve bakımı,

- Haşere mücadelesi,

- Demiryolu ve kara nakil vasıtalarının temizliği

ve benzeri işlere ait ödemeler üzerinden hesaplanan katma değer vergisine bu tebliğin A/4 bölümünde belirtilen oranlarda tevkifat uygulanacaktır.

Bina temizliğine; binaların müştemilat ve eklentileri dahil iç ve dış cephesinin temizliği ve her türlü mefruşatının (halı, perde, koltuk, süs eşyası vb.) bina içinde veya dışında yaptırılan temizliği dahildir. Ayrıca, havlu, çarşaf, elbise, çamaşır gibi eşyaların kuru temizlettirilmesi veya yıkattırılması da temizlik hizmetleri kapsamında tevkifata tabi olacaktır.

Ancak, temizlik işlerinde kullanılacak deterjan, süpürge vb. malzemenin piyasadan satın alınması sırasında tevkifat uygulanmayacağı tabiidir.

Öte yandan, Tebliğ kapsamında sorumlu tayin edilen kurum ve kuruluşların park ve bahçeler ile bulvar, refüj, göbek, rekreasyon alanları ve havuzların bakımı, bitkilendirilmesi, sulanması ve haşere mücadelesine ilişkin hizmet alımları da tevkifata tabi olacaktır.  

c) Özel Güvenlik Hizmetleri

91 nolu tebliğin güvenlik hizmetlerine yönelik açıklaması aynen aşağıdaki gibidir.

“Güvenlik hizmetleri sektöründe faaliyet gösteren işletmeler kendilerine bağlı güvenlik görevlileri marifetiyle genel olarak; sabotaj, yangın, hırsızlık, soygun, yağma, yıkma tehditlerine karşı caydırıcı ön tedbirleri almaktadırlar. Bunun yanında söz konusu şirketler giriş çıkış kontrolü, danışma hizmeti, santral, trafik hizmeti, yangınla mücadele, değerli evrak, nakit, maden gibi kıymetlerin bir yerden başka bir yere taşınması, ikaz-ihbar, ilk yardım, alarm izleme ve koruma hizmetlerini de sunmaktadırlar.

Bu tebliğin uygulanmasında, sayılan bu ve benzeri tüm hizmetler özel güvenlik hizmetlerinin içinde kabul edilecektir.”

Metnin incelenmesinden görüleceği üzere, bu bölüm kapsamına güvenlik dışında da bir çok hizmetin alındığı görülmektedir. (santral, ilk yardım vb. gibi  güvenlik tanımına uygun olmayanlar) Bu bakımdan tevkifat yapmak ile sorumlu tutulanlara karşı verilecek olan hizmetlere bu yönden dikkatli olunması gerekmektedir. 

d) Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri

91 nolu tebliğin  A/1 bölümünde sorumlu tayin edilen kurum ve kuruluşlara ait veya bu kurum ve kuruluşlara tahsis edilen ve faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetlerine ilişkin bedel üzerinden hesaplanan katma değer vergisi de tevkifata tabi tutulacaktır.

Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtların bakım hizmetleri, bunların kendinden beklenen görev ve işlevleri sağlamak için belli aralıklarla veya gerektiği zaman yapılan faaliyetlerdir. Bu hizmet sırasında bakımı yapılan şeyin belli aksam ve parçalarının değiştirilmesi de hizmetin ayrılmaz bir parçasıdır.

Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtların onarımı ise bozulmuş, eskimiş araçların kullanılabilir hale getirilmesinden ibarettir.

Bakım hizmetinde olduğu gibi onarım hizmetinde de onarılan şeye ait bazı parçaların değiştirilmesi işin tabii bir sonucudur. Dolayısıyla, makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait bakım ve onarım hizmetlerinin yalnızca işçilik hizmetinden ibaret sayılması söz konusu olmayıp, bu hizmetin gereği olarak yapılan mal, malzeme ve parça teslimleri de bakım ve onarım hizmetine dahil bulunmaktadır. 

e) Yemek Servis Hizmetleri

Yemek servis hizmetleri; Tebliğin A/1 bölümünde sayılan kurum ve kuruluşların personel, öğrenci, hasta, müşteri, misafir, yolcu sıfatı taşıyan kişilerin yemek ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapacakları hizmet alımlarını kapsamaktadır. Ayrıca bu kuruluşların kokteyl, davet, toplu yemek vb. hizmet alımları da tevkifata tabidir.

Bu amaçla yapılan hizmet alımlarının tevkifat yapmakla sorumlu kurum veya kuruluşlara ait bir yerde hazırlanması (pişirilmesi) veya tüketilmeye hazır halde temin edilmesi tevkifat uygulanmasına engel değildir.

Bazı şirketlerin üreterek pazarladıkları ve oluşturulan sisteme dahil işyerlerinde yeme içme hizmeti teminine imkan veren yemek (karne-bilet) çeklerinin bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi tutulmayacaktır. Ancak, yemek servis hizmetinin hizmeti alan kuruluşun bünyesinde ve doğrudan yemek çekini satan firma tarafından verilmesi halinde tevkifat uygulanacağı tabiidir.

Öte yandan, bu Tebliğe göre tevkifat yapmak zorunda olan kuruluşların kendi personeli marifetiyle hazırlanacak yemekler için piyasadan yiyecek maddeleri ve bu işle ilgili çeşitli malzemeleri satın alması tevkifata tabi değildir.  

f) Danışmanlık ve Denetim Hizmetleri

Bu tebliğin uygulanmasında teknik, ekonomik, mali ve hukuki alanda sunulan danışmanlık ve denetim hizmetleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi tutulacaktır.

Tebliğin A/1 bölümünde sayılan kurum ve kuruluşlara sunulan piyasa etüt- araştırma ve ekspertiz hizmetleri ile bu kuruluşlara yapılan herhangi bir teslim ya da hizmet kapsamında veya bu teslim ya da hizmetin devamı niteliğinde verilen ve bedeli ayrıca belirlenen eğitim hizmetleri danışmanlık hizmeti kapsamında görülecektir.  

Avukatların hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekalet akdi çerçevesinde (icra vb.) verdikleri hizmetler prensip olarak tevkifat kapsamına girmemektedir. Avukatların verdikleri danışmanlık hizmetleri ise tevkifata tabidir. Avukatlarla yapılan sözleşmede avukatlık ve danışmanlık hizmetleri birlikte yer alıyorsa bu iki unsur ayrı ayrı ücretlendirilmediği takdirde yapılan toplam ödeme üzerinden tevkifat uygulanacaktır.  

Öte yandan, bu Tebliğin uygulanmasında uluslararası gözetim şirketleri tarafından ifa edilen gözetim hizmetleri ile yapı denetim kuruluşlarının sunduğu yapı denetim hizmetleri denetim hizmeti kapsamında  tevkifata tabi bulunmaktadır.  

91 Nolu Tebliğ Kapsamında ki Tevkifat ile ilgili Açıklanması Gereken Diğer Hususlar 

Yurt Dışından Sağlanan Hizmetler

Türkiye’de ikametgahı, işyeri kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayan firmaların ifa ettikleri her türlü hizmete ait katma değer vergisi bu Tebliğ’in (A) bölümü kapsamında değerlendirilmeyecek ve söz konusu verginin tamamı 15 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin (C) bölümündeki esaslar dahilinde hizmetten yararlanan kuruluşlarca sorumlu sıfatıyla ödenecektir.  

Tevkifat Uygulamasında Sınır

Bu tebliğ kapsamına giren her bir işlemin bedeli Vergi Usul Kanunu’na göre o yıl için geçerli fatura düzenleme sınırını aşmadığı takdirde hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi tutulmayacaktır. Fatura düzenleme sınırı 2006 yılı için katma değer vergisi dahil 520 YTL olduğundan,  bu tutarı geçmeyen işlemler için tevkifat uygulanması söz konusu değildir. Ancak, tespit edilen tutarı aşan işlemlere ait katma değer vergisinin tevkifat zorunluluğundan kaçınmak amacıyla bedel parçalara ayrılmayacak, aynı işleme ait bedellerin toplamı üzerinden tevkifat yapılacaktır. 

Tevkifata Tabi Hizmetleri İfa Eden Mükelleflerin Yapacakları İşlemler 

a) Belge Düzen

Tevkifat kapsamına giren hizmetleri ifa eden mükellefler düzenleyecekleri faturada işlem bedelini, hesaplanan katma değer vergisini, tevkifat miktarını ve tahsil edilecek toplam meblağı göstereceklerdir. Örneğin 100 milyar liralık tevkifata tabi bir iş için tevkifat oranının 1/3 olduğu da dikkate alınırsa, fatura 

İşlem bedeli	100,00
Hesaplanan KDV	18,00
Toplam	118,00
(-) Tevkif edilen KDV (18/3)	6,00
Tahsil edilecek toplam tutar	112,00

şeklinde düzenlenecektir. Bu fatura satıcı açısından, işlem üzerinden tevkifat uygulandığını tevsik eden belge mahiyetini de taşımaktadır.  

b) Beyan
 

Tevkifata tabi hizmeti yapmış olanlar,  verilen hizmete ilişkin  bedeli (matrah) ile buna isabet eden vergiyi , beyanname üzerinde “Tablo 2- Kısmi tevkifat uygulanan işlemler” bölümüne yazarak beyan edecektir.

 

Oran” sütununa tevkifat oranı 1/3 olan işlemler için “% 12”, % 50 olan işlemler için “% 9” yazılacaktır. Vergi” sütununa ise bu oranlara göre hesaplanacak tutar yazılacaktır.  Bu şekilde, vergi sütununda hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin tevkifata tabi tutulmayan kısmı yer almış olacaktır.

 

c) İade
 

Tevkifata tabi hizmetleri ifa eden mükellefler iade talep etmeleri halinde; hizmetin yapıldığı dönem beyannamesinin 70 inci satırına hizmet bedelini, 71 nci satırına ise “sorumlular tarafından tevkif edilen katma değer vergisi tutarını”(kesinti yapılan kdv tutarını)  yazacaklardır. Bu bölüme işlemin bünyesine giren verginin yazılması söz konusu değildir. İade olarak talep edilecek tutar işlemin bünyesine giren vergi değil, tevkif edilen vergi olacaktır.  Dolayısıyla iadesi istenilecek katma değer vergisi hiçbir surette tevkif edilen vergiden fazla olmayacaktır.

 

İade talebinde bulunan mükelleflerin, dilekçelerine tevkifat uygulanan işleme ait faturaların aslına uygunluğunu belirten bir şerh taşıyan örneklerini veya bu faturaların dökümünü ihtiva eden bir liste ile yüklenilen vergilerin listesini de eklemeleri gerekmektedir.

 

Teminatsız ve İncelemesiz Mahsuben İade Sınırı

91 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (A) bölümünde düzenlenen tevkifat uygulamasından doğan KDV alacaklarının “kendi vergi borçlarına” mahsubunu isteyen mükelleflerin 1.000.-YTL’yi (1.000.-YTL dahil) aşmayan mahsup talepleri, ilgili belgelerin tamamlanmış olması şartıyla, inceleme raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilecektir.  

Teminat Mektubu, Vergi İnceleme Raporu veya Yeminli Mali Müşavir Raporuna Göre İadeler

Bu kapsamda yapılacak iadeler ile ilgili olarak yapım işleri ile diğer tevkifata tabi işlerden kaynaklanan iadeler için farklı düzenleme yapılmıştır. Buna göre; yapım işleri haricinde olup 1000 YTL’yi aşan nakten ve mahsuben iade talepleri teminat mektubu veya vergi inceleme raporu ile yapılabilecektir. Teminat mektubunun çözümü içinde vergi inceleme raporu aranacaktır.  

Yapım işlerinden kaynaklanan 1.000 YTL üzeri nakten ve mahsuben iadelerde ise; teminat mektubu, vergi inceleme raporu veya Yeminli Mali Müşavir raporuna dayanılarak yapılabilecektir. 

Yeminli mali müşavir tasdik raporu ile mahsuben iade, 86 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (B/3) numaralı bölümünde belirtilen vergi ve SSK prim borçları için geçerlidir.

( mükellefin kendisinin, ortaklarının, mal ya da hizmet satın aldığı kişilerin vergi borçlarına, ithalat sırasında uygulanan vergilere, sosyal sigortalar kurumu prim borçlarına) 

96  Nolu Tebliğ Kapsamındaki İşGücü Hizmetlerinde KDV Tevkifatı Hakkında Açıklamalar; 

Katma değer vergisi mükellefi bazı işletmeler mal veya hizmet üretimlerine ilişkin olarak ihtiyaç duydukları işgücünü kendilerine hizmet akdi ile bağlı ücretli statüsünde hizmet erbabı çalıştırarak temin etmek yerine, alt işverenlerden veya bu alanda faaliyette bulunan diğer kurum, kuruluş veya organizasyonlardan satın almaktadırlar.

 

96 nolu tebliğ ile, Katma değer vergisi mükelleflerinin alt işverenlerden veya bu konuda faaliyette bulunan diğer işletmelerden temin ettikleri işgücü hizmetine ait katma değer vergisinin % 90’ını tevkifata tabi tutması ve sorumlu sıfatıyla beyan etmesi uygulaması getirilmiştir.  

91 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (A) bölümüne göre hizmet alımlarında tevkifat uygulaması gereken kurum, kuruluş ve işletmelerin bu bölümde belirtilen türden işgücü hizmeti vermeleri halinde işgücü hizmet bedelleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi olmayacaktır. Ancak bu kurumların işgücü hizmeti satın almaları halinde, hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’den % 90 oranında tevkifat yapacaklardır. 

Sözü edilen düzenleme, eleman temini şeklindeki hizmetleri kapsamaktadır. Eleman temin hizmeti dışındaki hizmet ifaları, bu bölümde düzenlenen tevkifat uygulaması kapsamında değerlendirilmeyecektir. Ancak, diğer genel tebliğlere göre tevkifat kapsamına alınmış olan hizmet ifalarında, ilgili genel tebliğler uyarınca tevkifat uygulanacağı tabiidir.  

Ayrıca, açıklamanın başında yer verilen tanımda “mal ve hizmet üretiminde ihtiyaç duyulacak işgücü” ifadesine rağmen, bu bölümün sonundaki 3 nolu örnekte, işyerinin taşınması örneği verilmiştir. Gerçi örnek, tevkifat kapsamına girmeyenlere örnek teşkil etmek üzere verilmiş olmasına rağmen, dikkat edilirse, tevkifat kapsamına girmiyor olması hizmet üretimi olmayışından değil, taşıma işinin temin edilen elaman ile yapılmayarak, taşıma firması tarafından yapılmasından kaynaklanmıştır. Dolayısıyla işyerinin taşınması bile hizmet üretimi olarak değerlendirilmiştir. 

96 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (5.1) bölümünde düzenlenen işgücü temini hizmetlerinde tevkifat uygulamasına ilişkin açıklayıcı örnekler aşağıdadır.  

Örnek 1:

İmalatçı (A) firması, üretim faaliyetinde çalıştırmak üzere (B) firmasından, ürünlerin ambalajlama işlerinde çalıştırmak üzere (C) firmasından eleman temin etmiştir. (B) ve (C) firmalarından yapılan bu eleman tedariki işgücü hizmet alımı mahiyetinde olduğundan tevkifata tabi olacaktır.  

Örnek 2:

(A) firması, ürünlerinin pazarlama ve tanıtımını, müşteri ile birebir temas kuran elemanlar aracılığıyla yapmaktadır. Firma bu işi;

- kendisiyle ücret akdi bulunan,

- kişisel başvuruları üzerine anlaşmaya varılan,

- (B) firmasından temin edilen,

elemanlar aracılığıyla yürütmektedir.

İlk iki gruba giren elemanlar bakımından tevkifatın söz konusu olmayacağı tabiidir. (B) firmasından yapılan eleman temini işgücü hizmet alımı mahiyetinde olduğundan yani elemanların sevk, idare ve kontrolü fiilen (A) firmasında bulunduğundan tevkifat kapsamında işlem yapılacaktır. (bu açıklamaya,” faaliyetin gerçekleştirilmesinde B firmasının sorumluluğunun olmaması” ‘nı da eklemek  gerekirdi.) 

Örnek 3:

(A) firması, işyeri merkezinin farklı bir binaya taşınması için (B) firması ile anlaşma yapmış, (B) firması taşıma işini 6 eleman kullanarak sözleşme şartlarına uygun olarak yerine getirmiştir.

Bu işlemde işgücü temin hizmeti değil taşıma hizmeti alınması söz konusu olduğundan tevkifat uygulanmayacaktır. Ancak (B) firması, taşıma işinde kullanacağı elemanları (C) firmasından temin etmişse, taşıma işinde kullanılacak elemanların sevk ve idaresi (B) firmasında olduğundan söz konusu elemanların (C) firmasından temini tevkifata tabi olacaktır.  

Örnek 4:

(A) bankası ile mali müşavirlik hizmeti sunmak üzere anlaşması bulunan (B) mali müşavirlik işletmesinin bazı elemanları, belirli dönemlerde kayıtlarını tutmak üzere (A) bankasının mekânlarında çalışmaktadır. Eleman tahsisi şeklindeki bu hizmet, mali müşavirlik hizmetinin tamamlayıcısı olarak sunuluyor ve bedeli de mali müşavirlik bedeli içinde tahsil ediliyorsa tevkifata tabi olmayacaktır. Ancak muhasebe kayıtlarının tutulması işini yapan elemanlar, 3568 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen meslekî hizmetlere ilişkin anlaşma bulunmayan herhangi bir firmadan temin ediliyorsa tevkifat uygulanacaktır. 

Tevkifat kapsamına alınan bu işlem nedeniyle iadesi gereken katma değer vergisinin nakden veya mahsuben iadesi miktarına bakılmaksızın sadece banka teminat mektubu veya vergi inceleme raporu karşılığında yerine getirilecek, teminat mektupları vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir.   

KDV Tevkifatına Yönelik Diğer Hususlar Hakkında Açıklamalar; 

1.KDV Tevkifatına Tabi Tutularak Ödenen Verginin İndirimi(Sorumlu Sıfatıyla Ödenen Verginin İndirimi):

Sorumlular tarafından 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan edilen tutarlar, aynı döneme ait 1 nolu KDV beyannamesi üzerinde indirim konusu yapılacaktır. (GT 49/b, 53/c)

2. Kdv Tevkifatına Tabi İşlerde  Mal Veya Hizmetin İadesi Halinde Düzenlenecek Belge:

İade faturasında,İade edilen mal veya hizmeti bedeli ile, bu bedel üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı yer alacaktır.Örnek olarak: 100 YTL bedelli ve  tevkifata tabi bir mal teslimine ilişkin satış ve iade faturası aşağıdaki gibi düzenlenmelidir.

 

Mal satışına ait fatura örneği (A)			Mal iadesine ilişkin fatura örneği (B)
Mal bedeli	100		Mal bedeli	100
Hes.Kdv	18		Hes.kdv  1/3	6
Tev.ed.Kdv 2/3	12		Tahsil Edilecek	106
Tahsil edilecek	106
Beyan edilecek KDV	6

Tevkifatlı olarak yapılan teslimler ilgili, mal veya hizmet bedelinin azalmasına yol açan kur farkı, fiyat farkı gibi bedelde sonradan meydana gelen azalmalar için düzenlenecek iade faturası yukarıdaki gibi olmalıdır. (Görüldüğü üzere satışı yapmış olan(A) firması, beyan ettiği 6 YTL tutarındaki KDV’yi alıcıya ödeyerek indirim konusu yapacaktır.)

3.Kdv Tevkifatının Müteselsil Sorumluluk İle İlişkisi Hakkında Açıklama;

KDV tevkifatı uygulayarak beyan eden mükellefler açısından, alım satım safhasında hazineye intikal ettirilmeyen vergi yönünden müteselsil sorumluluk yönünden sorumlu tutulmayacaklardır. 

Ayrıca, KDV tevkifatı uygulayarak beyan eden mükelleflerin KDV iadesi talep etmeleri halinde, tevkifat yapmış oldukları firmalardan kaynaklanan olumsuzluklardan iade talepleri etkilenmeyerek genel esaslara göre iadelerini alabileceklerdir.(GT 51/c, 70/6)


Kaynak: Bursa SMMM Odası / 28.02.2006

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.