Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2007-32/33)

Hazine Müsteşarlığından:

TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA

32 SAYILI KARARA İLİŞKİN TEBLİĞ

(TEBLİĞ NO: 2007-32/33)

            Amaç

            MADDE 1 – (1) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar gereğince tesbiti Bakanlığa bırakılan konular bu Tebliğ ile düzenlenmiştir.

            Dayanak

            MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 11/8/1989 tarih ve 20249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara istinaden hazırlanmıştır.

            Türk parası ve döviz

            MADDE 3 – (1) Merkez Bankası Türk parasının değerini piyasa şartlarına göre belirleyebilmek için gerekli önlemleri alır.

            (2) Merkez Bankası ve bankalar uluslararası piyasalarda döviz ve Türk parası ile ilgili işlemleri yapabilirler.

            (3) Konvertibl ve konvertibl olmayan dövizler Merkez Bankasınca tespit edilir.

            Efektif ve dövizi natık çekler

            MADDE 4 – (1) Bankalar, yetkili müesseseler, PTT ve kıymetli maden aracı kuruluşları;

            a) Kendilerine ibraz edilen dövizi natık çekler karşılığında bankacılık teamüllerine uygun olarak kısmen Türk parası ve kısmen efektif veya tamamen efektif ödemesinde bulunabilirler.

            b) Efektif veya dövizi natık çekleri bankacılık teamüllerine uygun olarak aynı ve ayrı cins efektiflerle değiştirebilirler. Bankalar ve PTT bunları döviz olarak yurt dışına havale edebilirler.

            c) İştiraya aldıkları muhabirlerince veya diğer yabancı bankalarca veyahut çek düzenlemeye yetkili kuruluşlarca düzenlenmiş çekler ile seyahat çeklerinin tutarlarını teşkil eden dövizlerin yurda getirilmesini temin etmekle yükümlüdürler. İştira edilmeyerek tahsile alınan çeklerin tahsil edilmemesinden doğan sorumluluk ilgililere aittir.

            Döviz mevcutları

            MADDE 5 – (1) Bankalar, yetkili müesseseler, PTT, kıymetli maden aracı kuruluşları ve aracı kurumların döviz mevcutlarının Merkez Bankasına devrine ilişkin oran ve esaslar Merkez Bankasınca belirlenir.

            Kıymetli maden ve taşlar

            MADDE 6 – (1) İlgili mevzuatta öngörülmesi veya ilgililerce talep edilmesi halinde; dahilde işleme izin belgesi, dahilde işleme izni, hariçte işleme izin belgesi ve hariçte işleme izni kapsamında veya bu rejimler haricinde dış ticaret işlemlerine konu olan kıymetli maden ve taşlar ile bunlardan mamul eşyanın üzerine markaları ile ayarını gösteren damga basılır ve kıymetli eşyaya ilişkin sertifika düzenlenir.

            (2) Kıymetli maden ve taşların ayarına ilişkin ekspertiz raporu Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce veya bu Genel Müdürlükçe yeterlilikleri onaylanan özel ayar evleri ile eksperlerce düzenlenir.

            İhracat bedellerinin yurda getirilmesi

            MADDE 7 – (1) İhracat bedelleri, Merkez Bankası tarafından esas ve usulleri belirlenen ödeme şekillerinden birine göre yurda getirilerek bir bankaya satılır.

            (2) İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirilmesi mümkündür.

            (3) İşlenmemiş altın ihracatında ihracat bedellerinin yurda getirilmesi yükümlülüğü aranmaz.

            (4) İhracat bedeli ile transit ticarette satış bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi esastır. Ancak, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış bedeli ve yabancı taşıtlar ile yabancı ülkelere sefer yapan yerli taşıtlara verilen yağ, yakıt, temizlik maddeleri ve kumanya bedellerini oluşturan efektiflerde beyan yükümlülüğü aranmaz.

            (5) Irak’a gerçekleştirilen ve tutarı 100.000 ABD Doları veya eşitine kadar olan ihracat veya transit ticarete ilişkin mal bedellerini oluşturan efektiflerde 31/12/2007 tarihine kadar beyan yükümlülüğü aranmaz.

            Peşin Döviz

            MADDE 8 – (1) Peşin döviz karşılığında ihracatın 18 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Ancak, gemi inşa ve ihraç (hazır gemi hariç) bedeli olan peşin dövizlerde bu süre 24 aydır. Dahilde İşleme İzin Belgesi ve Vergi, Resim ve Harç İstisna Belgesi kapsamında ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak sağlanan peşin dövizlerin kullanım süresi belge süresi (ek süreler dahil) kadardır.

            (2) İade edilen veya süresi içinde ihracatı gerçekleştirilemeyen peşin dövizler prefinansman hükümlerine tabi olur. Prefinansman hükümlerine tabi hale gelen peşin dövizlerin, ihracat taahhüt sürelerinin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde uzatılması halinde, alıcının muvafakat etmesi kaydıyla kullanım süreleri de verilen ek süre kadar uzatılmış sayılır.

            (3) Alıcıdan temin edilen prefinansman peşin döviz hükmünde olup, döviz alışı peşin döviz olarak yapılır.

            Özelliği olan ihracat

            MADDE 9 – (1) Yurtdışına müteahhit firmalarca yapılacak ihracatın bedelinin 365 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

            (2) Konsinye yoluyla yapılacak ihracatta bedellerin kesin satışı müteakip; uluslararası fuar, sergi ve haftalara bedelli olarak satılmak üzere gönderilen malların bedellerinin ise gönderildikleri fuar, sergi veya haftanın bitimini müteakip 180 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

            (3) İlgili mevzuat hükümlerine göre yurt dışına geçici ihracı yapılan malların verilen süre veya ek süre içinde yurda getirilmemesi veya bu süreler içerisinde satılması halinde satış bedelinin süre bitiminden veya kesin satış tarihinden itibaren 90 gün içinde yurda getirilerek bir bankaya satılması zorunludur.

            (4) Yürürlükteki İhracat Rejimi ve Finansal Kiralama (leasing) Mevzuatı çerçevesinde yapılan kredili veya kiralama yoluyla yapılan ihracatta, ihracat bedelinin kredili satış veya kiralama sözleşmesinde belirlenen vade tarihlerini izleyen 90 gün içinde yurda getirilerek bankalara satılması zorunludur.

            İhracat işlemlerinde sorumluluk

            MADDE 10 – (1) İhraç edilen malların bedelinin süresinde yurda getirilerek, bankalara satılmasından ve ihracat hesabının süresinde kapatılmasından ihracatçılar sorumludur.

            (2) Alacak hakkının satın alınması suretiyle ticari riskin faktör kuruluşlarınca üstlenilmesi durumunda, ihracat bedelinin yurda getirilmesi ile ilgili sorumluları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

            (3) İhracata aracılık eden bankalar ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve satışının yapılmasını izlemekle yükümlüdür.

            İhracat bedelinden indirimler

            MADDE 11 – (1) İhracatla ilgili navlun, sigorta primi, komisyon, ardiye, depolama, antrepo, gümrük resmi, harç ve faktoring masrafları ile uluslararası para piyasalarında geçerli faiz oranlarını geçmemek üzere iskonto giderleri gibi masraflar için yapılacak indirimler ile konsinyasyon yoluyla ihraç edilen mallarla ilgili nakil, muhafaza, bakım ve fümügasyon, rafa, satış ve benzeri masrafların ihracat bedelinden mahsubu veya görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde döviz transferi talepleri bankalarca incelenip sonuçlandırılır.

            (2) Ticari teamüllerin gereği olarak satış akdinde veya akreditiflerde ayrıca varış yerinde tartı ve analiz yapılması şartı bulunuyorsa, tartı ve analiz sonucunda tespit edilen vezin noksanlığı veya kalite farkı ile ekspertiz ve tahkim ücretleri ve rafa (maniplasyon) masraflarının (hariçteki gözetme şirketleri ücretleri dahil) mal bedelinden mahsubu veya görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde döviz transferi talepleri bankalarca incelenip sonuçlandırılır.

            (3) Bedel getirme süreleri içinde yurda getirilen ihracat bedelleri, bağlı muamele hükümleri saklı kalmak kaydıyla ihracatçının ithalat bedelleri, sermaye hareketlerine ilişkin ödemeler ve görünmeyen işlemlere ilişkin giderleri ile transit ticaretinin alış bedeli ile mahsup edilebilir.

            (4) Dışticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde, tarafların aynı kişiler olması ve ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla, mal ihraç ve ithal bedellerinin mahsubu mümkündür.

            (5) Fıkra (3) ve (4)’de belirtilen haller dışında kalan talepler Müsteşarlıkça incelenip sonuçlandırılır. İhracat bedellerinden mahsuba izin verilen hallerde, ihracat bedelleri süresi içinde yurda getirilmiş sayılır. Mahsuba tabi tutulan kısım için mahsup tarihinde geçerli döviz alış kuru üzerinden döviz alım ve satım belgeleri düzenlenir.

            İthalat bedellerinin ödenmesi

            MADDE 12 – (1) İthalat bedelleri, banka kaynaklarından, ithalatçıya ait döviz tevdiat hesaplarından, alışı yapılmamış ihracat bedelinden, kredi kartından veya sermaye hareketlerine ilişkin hükümler çerçevesinde sağlanan kredilerden karşılanmak suretiyle bankacılık teamüllerine ve alıcı ile satıcı arasındaki sözleşmelere uygun şekilde Türk Parası veya döviz olarak ödenir.

            (2) Bağlı muamele yoluyla yapılacak ithalat hükümleri saklıdır.

            (3) İthalatta ödeme şekillerine ilişkin esas ve usuller Merkez Bankasınca belirlenir.

            Transit ticaret

            MADDE 13 – (1) Transit ticarete ilişkin usul ve esaslar Merkez Bankasınca belirlenir.

            Bağlı muamele veya takas

            MADDE 14 – (1) Dış Ticaret Mevzuatı kapsamında yapılacak bağlı muamele veya takas işleminde, mukabil ithalatın yapılmaması halinde Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki Karar ve bu Karara ilişkin Tebliğ hükümleri uygulanır.

            Hesap kapatma, ihbar ve ek süre

            MADDE 15 – (1) Ticari amaçla mal ihracında ve transit ticarette, bedelleri yurda getirilme süresi içinde gelen ihracat ve transit ticaret ile ilgili hesaplar aracı bankalarca kapatılır.

            (2) İthalat taahhüt hesaplarının takibi yapılmaz.

            (3) Dış ticaret mevzuatı çerçevesinde bağlı muamele yoluyla yapılacak ihracata ait hesapların, verilecek süre (ek süreler dahil) sonundan itibaren 90 gün içinde kapatılması zorunludur.

            (4) Süresi içinde kapatılmayan ihracat ve transit ticaret hesapları aracı bankalarca 10 işgünü içinde muamelenin safhalarını belirten taahhütlü bir mektup göndermek veya makbuz mukabili teslim etmek suretiyle ilgili Kambiyo Müdürlüğüne ihbar edilir.

            (5) Kambiyo  müdürlüklerince, ihbarı müteakip 20 iş günü içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderilir. Bu süre içinde hesapların kapatılması veya 16 ncı maddede belirtilen mücbir sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi gereklidir.

            (6) Mücbir sebeplerin varlığı halinde, mücbir sebebin devamı müddetince altışar aylık dönemler itibariyle ilgili Kambiyo Müdürlüğünce ek süre verilir.

            (7) Mücbir sebep halleri dışında kalan haklı durumların varlığı halinde, hesapların kapatılmasına ilişkin bir yıla kadar olan ek süre talepleri, firmaların haklı durumu belirten yazılı beyanına istinaden altışar aylık devreler halinde kambiyo müdürlüklerince, bir yıllık süreden sonraki ek süre talepleri Müsteşarlıkça incelenip sonuçlandırılır.

            Mücbir sebep halleri

            MADDE 16 – (1) Mücbir sebep kabul edilebilecek haller;

            a) İthalatçı veya ihracatçı firmanın infisahı, iflası, konkordato ilan etmesi veya faaliyetlerini daimi olarak tatil etmesi, şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,

            b) Grev, lokavt ve avarya hali,

            c) İhracatçı veya ithalatçı memleket resmi makamlarının karar ve işlemleri ya da muhabir bankaların muameleleri dolayısıyla hesapların kapatılmasının imkansız hale gelmesi,

            ç) Tabii afet, harp ve abluka hali,

            d) Malların kaybı, hasara uğraması veya imha edilmesi,

            e) İhtilaf nedeniyle dava açılması veya tahkime başvurulması,

            Mücbir sebep hallerinin tevsiki;

            (a) ve (e) halinin yetkili mercilerden, (b) ve (ç) halinin, ithalatçının bulunduğu memleketin resmi makamlarından veya mahalli odaca tasdik edilmiş olmak kaydıyla alıcı veya ithalatçı firmadan (harp ve abluka hali hariç), (c) halinin resmi makamlarımızdan, ithalatçının bulunduğu memleketin resmi makamlarından veya muhabir bankalardan, (d) halinin ise sigorta şirketlerinden, uluslararası gözetim şirketlerinden veya ilgili ülke resmi makamlarından alınmış belgelerle tevsik edilmesi şarttır.

            (2) Mücbir sebep halleri ile ilgili olarak yurtdışından temin edilecek belgelerin dış temsilciliklerimizce veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdik Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması gerekir.

            Terkin

            MADDE 17 – (1) Her bir gümrük beyannamesi veya transit ticaret formu itibariyle;

            a) Mücbir sebeplerin varlığı dikkate alınmaksızın 100.000 ABD Doları veya eşitine kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat ve transit ticaret hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline bakılmaksızın,

            b) Bu Tebliğin 16 ncı maddesinde belirtilen mücbir sebep halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle 200.000 ABD Doları veya eşitine kadar açık hesaplar Kambiyo Müdürlüklerince,

            c) İhracatçının veya transit ticaret tacirinin bir önceki takvim yılında ve/veya cari yılda yurda getirdiği toplam ihracat ve transit ticaret bedeli döviz tutarının yüzde beşine kadar noksanlıklarda mücbir sebeplerin varlığı aranmaksızın açık hesaplar Kambiyo Müdürlüklerince,

            terkin edilmek suretiyle kapatılır.

            (2) Bunun dışında kalan terkin talepleri bu Tebliğin 16 ncı maddesinde belirtilen mücbir sebepler ile haklı durumlar gözönünde bulundurulmak suretiyle Müsteşarlıkca incelenip sonuçlandırılır.

            Yurt dışına sermaye ihracı

            MADDE 18 – (1) Türkiye’de yerleşik kişiler, yurt dışında şirket kurmak, mevcut şirketlere ortak olmak veya şube açmak için yaptıkları ilk nakdi ve/veya ayni  sermaye ihracını müteakip üç ay içerisinde, Müsteşarlığın internet adresinde yer alan (EK-1) yurt dışına sermaye ihracına ilişkin bilgi formunu açıklamalar doğrultusunda doldurarak Müsteşarlığa gönderirler.

            (2) Sermaye ihracı gerçekleştiren Türkiye’de yerleşik kişiler, her takvim yılını müteakip üç ay içerisinde Müsteşarlığın internet adresinde yer alan bilgi formunu, formda istenilen bilgileri ve yapılan transferleri güncelleyerek Müsteşarlığa gönderirler.

            (3) Türkiye’de yerleşik kişiler, tasfiye edilen veya devredilen yurt dışındaki şirket, ortaklık ve şubelerinin durumu hakkında, tasfiye sürecinin sona ermesini veya devredilmesini müteakip en geç üç ay içerisinde, Müsteşarlığa bilgi verirler.

            Krediler

            MADDE 19 – (1) Türkiye'de yerleşik kişiler, yurt dışından sağladıkları kredileri bankalar aracılığı ile kullanırlar. Ancak;

            a) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki işleriyle ilgili olarak yurt dışından sağladıkları krediler,

            b) Türkiye’de yerleşik kişilerce ihracat kredi kurumlarından veya ihracat kredisi garanti kuruluşlarının garantisi kapsamında yurt dışından sağlanan  ve doğrudan yurt dışındaki ihracatçı firmaya ödenen krediler,

            c) İhracat kredi veya garanti kuruluşu olmamakla birlikte, nakit kredi yerine malın peşin alımı ve vadeli finansman desteği sağlayan  yurt dışındaki kalkınma bankalarından sadece mal ithaline yönelik sağlanan krediler,

            ç) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından gemi satın alınması amacıyla yapılacak ithalat kapsamında sağlanan krediler,

            için bu şart aranmaz.

            (2) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından temin edilen kredilerin kullanımı için borçlunun, kredinin vadesi, faiz oranı ve benzeri bilgileri içeren kredi sözleşmesi ile birlikte kullanıma aracılık eden bankaya başvurması gereklidir.

            (3) Türkiye Cumhuriyeti adına Hazine Müsteşarlığınca borçlu veya garantör sıfatıyla yurt dışından sağlanan kredilerin yurt içi veya yurt dışında kullanımına ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir.

            (4) Döviz kredilerinin alınma ve verilmesinde lehte ve aleyhte doğacak kur farkları ilgililere aittir.

            (5) Yurt dışından sağlanan prefinansman kredilerinin vadeleri azami 18 aydır.

            (6) Gemi inşa ve ihracının finansmanı amacıyla kullanılacak kredilerin (hazır gemi hariç) vadesi 24 aydır. Dahilde İşleme İzin Belgesi ve Vergi, Resim ve Harç İstisna Belg

(09.02.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.