Yılmaz Erkoç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
yilmaz@ahenkmusavirlik.com

Kısmi Bölünme “Köprüden Önce Son Çıkış…”

Değerli okurlar meclise 05.07.2023 tarihinde verilen torba yasa kanun teklifi gündemi yoğun bir şekilde meşgul edecek, şirketlerin hızlıca hareket etmeleri gereken ve köprüden önce son çıkış olan vergisiz kısmi bölünme süreci başlayacak. Yasal düzenleme teklif edildiği şekilde çıkar ise bölünme işlemlerini 01.01.2024 tarihinden önce tamamlamak önem arz edecektir. Zamana ihtiyaç olan bir süreç olduğu için düşünen işletmelerin acele etmesinde fayda var.

Kısmi bölünme 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendinde; “Tam mükellef bir sermaye şirketinin veya sermaye şirketi niteliğindeki bir yabancı kurumun Türkiye'deki iş yeri veya daimî temsilcisinin bilânçosunda yer alan taşınmazlar ile en az iki tam yıl süreyle elde tutulan iştirak hisseleri ya da sahip oldukları üretim veya hizmet işletmelerinin bir veya birkaçını kayıtlı değerleri üzerinden aynî sermaye olarak mevcut veya yeni kurulacak tam mükellef bir sermaye şirketine devretmesi, bu Kanunu uygulanmasında kısmî bölünme hükmündedir. Ancak, üretim veya hizmet işletmelerinin devrinde, işletme bütünlüğü korunacak şekilde faaliyetin devamı için gerekli aktif ve pasif kalemlerin tümünün devredilmesi zorunludur. Kısmî bölünmede devredilen varlıklara karşılık edinilen devralan şirket hisseleri, devreden şirkette kalabileceği gibi doğrudan bu şirketin ortaklarına da verilebilir. Taşınmaz ve iştirak hisselerinin bu bent kapsamında devrinde, devralan şirketin hisselerinin devreden şirketin ortaklarına verilmesi halinde, devredilen taşınmaz ve iştirak hisselerine ilişkin borçların da devri zorunludur.” Denilmektedir. Çok fazla kanun maddesine boğmadan özetle kısmi bölünmenin avantajlarını izah etmeye çalışacağız.

PEKİ NEDEN KÖPRÜDEN ÖNCE SON ÇIKIŞ ?

Yasal düzenleme ile  kısmi bölünmeye konu edilebilen TAŞINMAZ’ ların artık bölünmeye konu edilemeyeceği öngörülmektedir.

Ayrıca iştirak hisseleri ile üretim ve hizmet işletmeleri de belirli şartlar dahilinde kısmi bölünmeye konu edilebilmektedir denmekte ama şartların neler olduğu açıklanmamış durumda.

Böylelikle belirtilen tarihten sonra bu taşınmazlar ile ilgili daha önce yararlanılan aşağıdaki avantajlar ortadan kalkmış olacaktır.

Kdv istisnası,

Kurumlar Vergisi İstisnası ,

Tapu harç muafiyeti,

Bölünme sonrası pay senetlerinin edinilme tarihi kısmen bölünen şirketin pay senetlerinin iktisap edildiği tarih olmasının avantajı, (Kısmi bölünme ile yeni kurulan şirketin de ortaklık yapısının bölünen şirket ortaklık yapısı ile aynı olması halinde)  (İlgili taşınmazların sonraki yapılacak devir işlemlerindeki avantajın ortadan kalkması)

İlk elden çıkarmada her ne kadar verilen teklifte kanun çıkmadan önce edinilen taşınmazların satışında KDV istisna tutulmuş, kurumlar vergisi de %50 yerine % 25 alınması öngörülmüşse de; kısmi bölünmede bu taşınmazların ne zaman edinildiğine bakılmaksızın bölünmeye konu edilebileceği istendiği zaman da şirketin pay senetlerinin (elde bulundurma şartlarını taşıdığı sürece) şirketlerde % 75 kurumlar vergisinden ve Kdv’ den istisna edilerek,  şahıslarda ise vergisiz devir edilebileceği imkan mevcuttu. O hak kaybolmuş olacak.

Gelin bir örnek ile durumu daha somut olarak ortaya koyalım. (Farkın anlaşılabilmesi için Kısmi bölünmedeki özellikli durumlara değinilmeden örneklendirilmiştir.)

  Örnek:

(A) Firması (%50 gerçek kişi, %50 tüzel kişi ortaklı) , net defter değeri 100.000.000 TL olan taşınmazın içinde bulunduğu firma kısmi bölünmeye tabi tutarak, kısmi bölünme ile aynı ortaklık yapısında yeni kurulan firmaya söz konusu taşınmazı aktif ve pasif değerleri ile koymuş, sonra da ortaklar yeni kurulan şirketin paylarını devir etmek suretiyle ortaklıktan ayrılmışlardır.

*** İlgili taşınmaz / hisseler 01.02.2024 tarihine edinilmiş, belirlenen satış tarihi 15.05.2026 (Taşınmaz ve hisselerin 2 yıldan fazladır elde tutulduğu bilinmektedir.)   olarak kabul edilmiştir. Satış bedelinin  500.000.000 TL olacağı öngörülmüştür. Tüzel Kişi Ortağın A firmasına İştirak etme maliyeti 120.000.000 TL’ dir. Kurumlar vergisi oranı % 20, tapu harcı da alıcı ve satıcıdan toplam % 4 alınacaktır.

1.Durum Kısmi Bölünme Hali  ; (Mevcut uygulama )

• Devir ile ilgili herhangi bir tapu harcı ödenmeyecektir.
• Gerçek Kişi ortak Paylarının devrinden (bulundurma şartlarını taşımaları kaydıyla) dolayı hiçbir vergi ödemeyecektir.
• Tüzel kişi ortak Paylarının devrinden (bulundurma şartlarını taşımaları kaydıyla) dolayı yalnızca Elde ettiği iştirak kazancının % 25’ lik kısmının kurumlar vergisini ödeyecektir.

500.000.000 TL / 2 = 250.000.000 TL (Tüzel kişi Satış Payı)

250.000.000 TL – 120.000.000 TL (İştirak hisse maliyeti) = 130.000.000 TL (İştirak Kazancı)

130.000.000 TL – 97.500.000 TL  (130.000.000 * %75 (İstisna) =97.5000.000 TL) = 32.500.000 TL Kurumlar vergisi uygulanacak İştirak kazancı.

Hesaplanacak Kurumlar Vergisi = 32.500.000 TL * %20 = 6.500.000 TL

2.Durum Satış  (Yasa Teklifinin kabul edilmesi durumunda)

• Devir ile ilgili 500.000.000 TL / %4 = 20.000.000 TL tapu harcı ödenecektir.
• Satış Bedeli 423.728.814 TL + 76.271.186 TL KDV = 500.000.000 TL olup, A firması bu satış dolayısıyla 76.271.186 TL KDV ödeyecektir.
• (A) firması 423.728.814 TL – 100.000.000 TL (Net Defter Değeri) = 323.728.814 TL (Elde Edilen Kar)

Hesaplanacak Kurumlar Vergisi = 323.728.814 TL * %20 = 64.745.762,71 TL

Bunlar dışında da ortaklara kar dağıtımı yapması durumunda da ayrıca ciddi bir vergilendirme söz konusu olacaktır.

Özetle;

Mevcut uygulamada ortaklar toplam 6.500.000 TL vergi ödeyerek tüm satış bedeline sahip olacak iken, 

Satış halinde (Kar payı dağıtımı için hesaplanacak vergiler hariç) 161.016.949 TL ‘ lik (Tapu Harcı + Kdv + Kurumlar vergisi ) bir maliyet ile karşı karşıya kalacaklardır.

Bölünme konusu derin ve çok detaylı, her aşamasının titizlikle ve dikkatle yapılması gereken bir konu… başka bir zamanda da özellikli konuları hakkında bir makale ile karşınızda olmak üzere,

Katkı ve Fayda vermesi dileğiyle…

10.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.