Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Amortismana Tabi İktisadi Kıymet (ATİK) Alımında Ödenen KDV’nin Tamamı KDV İade Hesabına Dâhil Edilebilir mi?

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin (KDVGUT) “İadesi Talep Edilebilecek KDV” başlıklı (IV/A-1.1) ilgili bölüm açıklamaları aşağıdaki gibidir.

 İadesi gereken KDV’nin hesabında, iade hakkı doğuran işlemlerin bünyesine giren ve indirilemeyen KDV tutarları dikkate alınır. İşlemin bünyesine giren KDV’nin iadesinin öngörüldüğü iade taleplerinde, aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde yüklenilen KDV hesabı yapılır.

İşlemin bünyesine giren KDV, teslim işlemlerinde malın üretimi, iktisabı, muhafazası ve teslimi; hizmet işlemlerinde ise ifa edilen hizmetin meydana getirilmesi ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV’den oluşur.

KDV’nin, iade hakkı doğuran işlemlerin gerçekleştiği dönemde ortaya çıkmış olması şart değildir. İade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemden önce yukarıda belirtilen alımlar-giderler nedeniyle ödenen/borçlanılan KDV de bu tutara dâhildir.

İade hakkı doğuran işlemler için yüklenilen KDV, öncelikle indirim konusu yapılır. İndirimle giderilemeyen bir miktarın kalması halinde, kalan tutar iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemde iade edilecek KDV olarak dikkate alınabilir. Bir vergilendirme döneminde iade konusu yapılabilir KDV (azami iade edilebilir vergi), kural olarak o dönemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin (% 18)’i* (genel KDV oranı) olarak hesaplanan miktardan fazla olamaz. Ancak, doğrudan yüklenimler nedeniyle bu tutardan fazla iade talebinde bulunulması halinde, aşan kısmın iadesi münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir.

İadesi talep edilen yüklenilen KDV tutarı iade talep edilen dönemde toplam indirilecek ve devreden KDV tutarları içerisinden çıkarılır ve sonraki aya devreden KDV tutarının içerisinde yer almaz.

Yüklenilen KDV, iade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler, genel imal ve genel idare giderleri ile amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK) için yapılan harcamalara ilişkin KDV’den oluşur. İade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler ile genel imal ve genel idare giderlerinden bu dönemde gerçekleştirilen işleme isabet eden pay, aşağıda yer alan açıklamalar dikkate alınarak hesaplanır.

İade hakkı doğuran işlemle ilgili talep edilecek KDV tutarı;

a) İade hakkı doğuran işlemin doğrudan girdisini oluşturan mal ve hizmetler,

b) İade hakkı doğuran işlemle ilgili olan1 telefon, kırtasiye, posta, ulaşım, konaklama, akaryakıt, elektrik, su, büro malzemeleri, muhasebe, reklâm, temizlik malzemeleri, kira vb. genel imal ve genel idare giderlerinden iade hakkı doğuran işleme isabet eden kısım,

c) İade hakkı doğuran işlemde kullanılan ATİK’in alımı, nedeniyle yüklenilen KDV’den oluşur.

İade tutarının hesaplanmasında, önce işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV dikkate alınır. Daha sonra ilgili dönem genel imal ve genel idare giderleri için yüklenilen KDV’den pay verilir. Bu şekilde hesaplanan tutarın, azami iade edilebilir KDV tutarını aşmaması halinde, bu tutar ile azami iade edilebilir KDV tutarı arasındaki farka isabet eden tutar kadar ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilebilir.

KDV tutarını aşmaması halinde, bu tutar ile azami iade edilebilir KDV tutarı arasındaki farka isabet eden tutar kadar ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilebilir.

ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilebilmesi için, ATİK’lerin iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılması gerekir. ATİK’lerin bizzat mükellef tarafından imal ve inşa edilmesi halinde ise imal ve inşa sırasında yüklenilen KDV’den, ATİK’lerin aktife alınıp iade hakkı doğuran işlemlerde fiilen kullanılmaya başlandığı dönemden itibaren iade hesabına pay verilebilir.

ATİK dolayısıyla yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verildiği durumda, bir vergilendirme döneminde iade konusu yapılabilir KDV (azami iade edilebilir vergi), kural olarak o dönemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin (% 18)’i* (genel KDV oranı) olarak hesaplanan tutardan fazla olamaz.

Yukarıda yer alan “İade hakkı doğuran işlemle ilgili talep edilecek KDV tutarı” başlıklı bölüm açıklamasını örneklemek gerekirse;

a) İade hakkı doğuran işlemin doğrudan girdisini oluşturan mal ve hizmetler,

Örneğin perde üretimi yapan ADA … A.Ş. işletmesi 1.000.000 TL+%20 KDV bedelli kumaş (ilk madde malzeme) almış ve bu kumaşın tamamını imalatta kullanıp aynı dönemde de 2.000.000 TL karşılığı ihraç etmiş olsun. Bu durumda bünyeye giren kumaş için yüklendiği 200.000 TL’lik KDV (1.000.000X0,20) iade hakkı doğuran işlemin doğrudan girdisini oluşturduğu için iade hesabına ilk dâhil edilecek olan unsur olacaktır.

b) İade hakkı doğuran işlemle ilgili olan telefon, kırtasiye, posta, ulaşım, konaklama, akaryakıt, elektrik, su, büro malzemeleri, muhasebe, reklâm, temizlik malzemeleri, kira vb. genel imal ve genel idare giderlerinden iade hakkı doğuran işleme isabet eden kısım,

İade hakkı doğuran işlemin doğrudan bünyesine giren KDV ile genel imal ve genel giderlerden yüklenilen KDV toplamı, istisnaya konu işlem bedeli üzerinden genel KDV oranı (%20) ile hesaplanan miktardan fazla olamayacaktır. Aynı örneğe devam edecek olursak yüklenilen KDV toplamı 25.000 TL olan ve bünyeye giren genel imalat yardımcı malzeme gideri ile genel giderler toplamı oluğunu varsayalım. Bu durumda iade hesabına dâhil edilen KDV toplamı (200.000+25.000) 225.000 TL olacaktır. Bu tutar azami iade edilebilir KDV tutarını (400.000) aşamaz. (2.000.000X0,20=400.000)

c) İade hakkı doğuran işlemde kullanılan ATİK’in alımı nedeniyle yüklenilen KDV

İşlemin doğrudan bünyesine giren/oluşturan mal ve hizmetler toplamı ile genel imal ve genel idare giderlerinden dolayı yüklenilen KDV tutarı toplamı azami iade edilebilir KDV tutarını aşmaması halinde, bu tutar ile azami iade edilebilir KDV tutarı arasındaki farka isabet eden tutar kadar ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilebilir.

Örneğe devam edersek ATİK olarak işletme aktifinde yer alan ve fiili olarak istisnaya konu olan işlemde (ihraç edilen perde) kullanılan 1.000.000 TL+%20 KDV maliyet bedelli ve daha önce iadeye konu edilmemiş makine olsun. Bu makine için yüklenilen KDV 200.000 TL’dir. (1.000.000X0,20) Kıyaslama bu safhada da yapılacaktır.

Doğrudan bünyeye giren KDV 200.000

Genel imal ve genel gider için yüklenilen KDV 25.000

ATİK için yüklenilen KDV ise 200.000 TL olup, toplamları 425.000 TL’dir. Kural olarak iadesi istenen KDV tutarı (425.000) azami iade edilebilir KDV tutarının (400.000) üstünde olduğu için ATİK dolayısıyla yüklenilen KDV’den iade hesabına ancak 175.000 TL dâhil edilebilir.

ATİK dolayısıyla yüklenilen KDV’den, iade hesabına dâhil edilecek azami tutarın yanı sıra aynı ATİK ile aynı dönemde KDV’den istisna edilen işlem ile KDV’ye tabi işlemin gerçekleştirilmesi halinde iade hesabına dâhil edilecek KDV’nin nasıl hesaplanacağı dikkat edilmesi gereken bir diğer husustur.

Örneğin aynı işletmenin aynı dönemde KDV’ye tabi işlem tutarı (yurtiçi satış) 3.000.000 TL, KDV’den istisna edilen işlem tutarı (yurtdışı satış-ihracat) ise 2.000.000 TL olsun. Bu durumda KDV’den istisna edilen işlemin toplam işleme oranı bulunur. Bu oran %40’tır. (2.000.000/5.000.000=0,40) Yani ATİK dolayısıyla yüklenilen 200.000 TL KDV’den iade hesabına 80.000 TL pay verilebilir. (200.000X0,40)

KAYNAKLAR

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği

08.06.2022  tarihli E-20811645-130[21-415-37]-44477 sayılı özelge

* oran %20 olmuştur. 07 Temmuz 2023 tarihli ve 32241 sayılı Resmi Gazete’de “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 7346)

16.07.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.