Sefer Göktaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
goktas.sefer@gmail.com

Nakit Sermaye Artırımında Faiz İndirimi Uygulaması

Sermaye kısaca bir ticaret girişiminin gerçekleştirilmesi ve yürütülmesi için gerekli olan, bu işte kullanılan para ve paraya çevrilebilecek malların tümü olarak ifade edilmektedir.

Sermaye artırımı ise firmaların stratejik hedeflerine ulaşmak ve şirketlerin kaynaklarını artırmak amacı ile sermayesini güçlendirme amaçlı işletme içerisinden yahut ortaklar tarafından finanse edilen fon aktarma işlemine denilmektedir.

Kurumlar Vergisi mükellefleri sermayelerini nakdi olarak, şirketin ortaklarına olan borçlarına istinaden, dağıtılmayan geçmiş yıl karlarına yada ayni olarak artırabilirler.

Kurumlar Vergisi Kanununa yapılan 01.07.2015 tarihli düzenleme sonrası sermayelerini nakdi olarak artıran firmalara artırılan tutar ile doğru orantılı olarak belirli kriterlerin sağlanması durumunda Kurumlar Vergisinden indirim hakkı tanınmıştır.

İndirimden Kimler Faydalanabilir?

Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere tüm Kurumlar Vergisi mükellefleri faydalanabilirler.

Nakit Sermaye Artırımında Faiz İndirimi Şartları Nelerdir ve Nasıl Hesaplanır?

07.04.2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6637 sayılı "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 8. maddesi ile  13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin birinci fıkrasına (ı) bendi ile;

“Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si.

Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır. Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devreder. Bu bendin uygulanmasında sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da ortaklar veya bu Kanunun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

Bu bentte yer alan oranı, şirketlerin aktif büyüklükleri, ortaklarının hukuki niteliği, çalışan personel sayıları ve yıllık net satış hasılatlarına göre veya sermayenin kullanıldığı yatırımdan elde edilen gelirlerin kurumun esas faaliyeti kapsamında olmayan faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşmasına göre ya da sermayenin kullanıldığı yatırımların teşvik belgeli olup olmadığına veyahut makine ve teçhizat veya arsa ve arazi yatırımları için sermayenin kullanıldığı alanlar itibarıyla ya da bölgeler, sektörler ve iş kolları itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya %100’e kadar artırmaya; halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150’ye kadar farklı uygulatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.”

Hükmü eklenmiştir. Buna göre;

İndirimin Şartları

• Nakit sermaye artışı veya kuruluşta ödenen nakit tutarlar için hesaplanır.
• TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan kredi faiz tutarı kullanılır.
• Sermaye tutarı ticaret sicile tescil tarihinden önce ödendi ise tescil tarihi, tescil tarihinden sonra ödendi ise bankaya ödeme tarihi esas alınır.
• Nakdi sermaye artırımına faiz indirimi uygulamak için Kurumlar Vergisi matrahının oluşması gerekmektedir.
• Faiz indirimi 01/07/2015 tarihi itibari ile geçerlidir. 05.07.2022 tarihinden önce gerçekleştirilen nakit sermaye artırımına ilişkin faiz indirimi şirket devam ettiği sürece ( sermaye azaltımı yapılmaması şartıyla) kullanılabilmekteydi. Yalnız 05.07.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununa gelen değişiklik ile faiz indirimi 5 dönem ile sınırlandırılmıştır.
• Örneğin firma 2018 yılında nakit sermaye artırımına gitmiş olup 20182022 yılları arasında kurum kazancı elde edememiştir. 2022 yılından sonra elde edilen 5 dönem kurum kazancında indirim hakkını kullanabilecektir.
• Uygulanacak indirim tutarı %50’dir.
• Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanır.
• Nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları için faiz indirimi uygulanamaz.
• Birleşme, devir, bölünme ile sermaye artışı var ise faiz indirimi uygulanamaz.
• Kurumlar Vergisi Kanunun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.
• Hisse senedi, tahvil, bono gibi kıymetler ile sermaye artırımı yapıldı ise faiz indiriminden faydalanılamaz.
• Öz Sermaye kalemleri sermayeye eklendi ise faiz indiriminden faydalanılamaz.
• Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde sermaye artırımı yapıldı ise faiz indiriminden faydalanılamaz.

Nitekim Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 12.01.2018 tarih ve 50426076-125[10-2017/20-318]-2836 sayılı özelgede;

“Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleşen sermaye artışları dolayısıyla Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde düzenlenen indirim uygulamasından faydalanılması mümkün bulunmamakta olup ortaklar cari hesabında izlenen tutarlar kullanılmak suretiyle gerçekleştirmiş olduğunuz söz konusu sermaye artırımı işlemi nedeniyle anılan indirim uygulamasından yararlanmanız mümkün değildir.”

denilmektedir.

*** Yalnız ortaklara borçlar hesabında yer alan tutarın sermayeye eklenmesi neticesinde nakit sermaye artırımı faiz indiriminden faydalanılacağına ilişkin yargı kararları mevcuttur.

İndirimin Hesaplanması

Nakit Sermaye Artırımında Faiz İndirimi

Nakit Sermaye Artışı X Ticari Kredi Faiz Oranı X İndirim Oranı X Süre şeklinde hesaplanmaktadır.

Faiz indirimi 01/07/2015 tarihi itibari ile geçerlidir. Bu tarihten sonra yapılan nakdi sermaye artışları için kazanç yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamadı ise 2022 hesap dönemi de dahil beş hesap dönemi için getirilen indirim düzenlemesine bağlı olmaksızın kazancın bulunduğu dönem matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Bir örnek ile açıklayacak olursak

Firma 01.01.2016 tarihinde tescil ederek 10.000.000,00.-TL nakit sermaye artırımı kararı almıştır. Söz konusu tutar 01.02.2016 tarihinde banka hesabına yatırılmıştır.

Firma 2016 yılında Kurum kazancı elde etmiş olup 2017-2022 yılları arasında kurum kazancı elde etmemiştir. Firmanın 2023 yılında kurum kazancı mevcuttur. İlgili hesaplama aşağıdaki şekilde olacaktır.

	İNDİRİM TUTARI	Nakit Sermaye Artışı	Ticari Kredi Faiz Oranı	İndirim Oranı	Süre
2016 Yılı	563.155,00	10.000.000,00	13,57	0,5	10/12
2017 Yılı	853.000,00	10.000.000,00	17,06	0,5	12/12
2018 Yılı	1.352.000,00	10.000.000,00	27,04	0,5	12/12
2019 Yılı	601.500,00	10.000.000,00	12,03	0,5	12/12
2020 Yılı	981.000,00	10.000.000,00	19,62	0,5	12/12
2021 Yılı	649.345,00	10.000.000,00	24,51	0,5	12/12

 

 

 

 

 

 

 

 

 *** ( 2021 yılı indirim tutarı 1.225.500,00.-TL olup artırılan sermaye tutarının %50’sini aştığından dolayı indirim tutarı 649.345,00.-TL olarak dikkate alınmıştır )

Firma 2016 yılında 563.155,00.-TL indirim kullanacaktır.

2017-2022 yılları arasında kurum kazancı olmadığı için kullanması gereken 4.436.845,00.-TL kurum kazancının oluştuğu 2023 yılına devretmiştir. Firma 2023 yılında ayrıca bir hesaplama yapmayacak önceki yıllarda hesaplanan tutarı kullanacaktır. Firmanın 2023 yılında elde edilen kurum kazancının 4.000.000,00.-TL olduğu varsayılır ise kullanılması gereken 436.845,00.-TL 2024 yılına devredecek ve 2024 yılında kurum kazancı olur ise indirim konusu yapılacaktır.

05.07.2022 tarihinden sonra yapılan nakdi sermaye artışı için beş hesap dönemi sınırlaması getirilmiştir.

Bir örnek ile açıklayacak olursak;

Firma 05.08.2023 tarihinde 10.000.000,00.-TL nakit sermaye artırımı kararı almıştır. Söz konusu tutar 06.08.2023 tarihinde banka hesabına yatırılmıştır.

Firma 2023 yılı dahil olmak üzere 5 hesap döneminde kar elde etmiştir. Hesaplamalar aşağıdaki şekilde olacaktır; (Ticari Kredi Faiz Oranı varsayımdır)

	İNDİRİM TUTARI	Nakit Sermaye Artışı	Ticari Kredi Faiz Oranı	İndirim Oranı	Süre
2023 Yılı	165.000,00	10.000.000,00	10	0,5	4/12
2024 Yılı	750.000,00	10.000.000,00	15	0,5	12/12
2025 Yılı	1.000.000,00	10.000.000,00	20	0,5	12/12
2026 Yılı	1.100.000,00	10.000.000,00	22	0,5	12/12
2027 Yılı	1.250.000,00	10.000.000,00	25	0,5	12/12

Firma sınırlamadan kaynaklı olarak en fazla 4.265.000,00.-TL indirim kullanabilecektir.

Nakit Sermaye Artırımı Faiz İndirimi Geçici Vergi Dönemlerinde Uygulanır mı?

Nakit sermaye artırımı faiz indirimi geçici vergi dönemlerinde uygulanmaz. Yalnız kazancın yetersiz olması sebebi ile ilgili yılda indirim yapılamadı ise ve geçici vergi döneminde kazanç elde edilmiş ise faiz indirimi yapılabilir.

İndirimden Nasıl Yararlanılır?

İndirimden faydalanmak isteyenler nakit ödemelere ilişkin banka dekontlarını Kurumlar Vergisi Beyannamesi verme süresi içinde Kurumlar Vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine ibraz etmek zorundadır. Ayrıca ilgili dönem Kurumlar Vergisi Beyannamesinin ekinde nakit sermaye artırımı faiz indirimi bildirecektir.

23.07.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.