Orhan Sözgün
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
sozgunorhan@hotmail.com

Kur Korumalı Mevduatların Vergilendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Bilindiği üzere 29.12.2021 tarihli ve 31734 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 7352 sayılı “Vergi Usul Kanunu İle Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Geçici 14. Madde eklenmiş ve bu suretle bilanço usulüne göre defter tutan mükelleflerin kur korumalı mevduat hesaplarından elde edilen kazançlarına istisna getirilmiştir.   Yapılan düzenlemeyle göre;

“Geçici 14. Madde: 1. 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesine göre, Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak; kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.

1. Bu fıkra kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
2. 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar.

2. Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, 30/6/2024 tarihine kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar,              

3. Kurumların tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 30/6/2024 tarihine kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar,”

kurumlar vergisinden müstesna edilmiştir. Buna göre söz konusu istisnadan yararlanmak şartlarına gelecek olursak; 

• İstisnadan ancak bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar mükellefi olması,
• Söz konusu tutarların belirlenen tarih itibariyle banka hesaplarında mevcut olması,
• İstisnadan yararlanmak isteyen mükelleflerin ABD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden döviz türleri ile bilançolarında yer alan altın hesabı cinsinden kur korumalı katılım hesabı açtırmaları,

gerekmektedir.

İstisna kapsamına giren kazançları elde eden mükellefler bu kazançlarını geçici vergi ve kurumlar vergisi beyannamelerinde istisna kısmında beyan edip, söz konusu istisnadan yararlanacaklardır. Buna göre;

• Geçici vergi ve kurumlar vergisi beyannamesinde istisnalar kısmında yer alan “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” kısmında yer alan “371 2-KVK Geçici Mad. 14/1-b Kapsamında Kur Farkı Kazanç İstisnası ile 385 16-KVK Geçici Mad. 14/4 Kapsamında Vade Sonunda Doğan Diğer Kazançların İstisnası” kısmından kur korumalı mevduat kapsamında elde ettiği gelirlerin vade tarihine ve türüne göre kendisine uygun olan istisna kısmında beyan edip, istisnadan yararlanacaktır.

Kur korumalı mevduat kapsamında açtırılan hesap tutarının ilgili bilançolarda yer almaması durumunda elde edilen kazançlar istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.  Açtırılan tutarının kısmen yer alması durumunda ise bu durumda ise ilgili bilançoda yer alan tutara isabet eden kazançlar istisnaya konu edilecek, aşan kısım ise genel esaslara göre vergilendirmeye tabi tutulacaktır (GİB, 13/11/2023 Tarihli ve 51421814-125-115719 Sayılı Özelgesi). Örneğin, 2021 bilançosunda 70.000.- USD, kur korumalı mevduat kapsamında açılan hesap bakiyesi 100.000.- USD ise, elde edilen kazancın 70.000 USD’ye isabet eden kısmı vergiden istisna olacak, 30.000.- USD ye isabet eden kısmı ise genel esaslara göre beyan edilip vergilendirilecektir.

Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte mükelleften tahsil edilir.

 Sonuç olarak bu yazımızda kur korumalı mevduattan yararlanan/yararlanacak olan mükelleflerin dikkat etmesi gerekenleri açıklamaya çalıştık. Mükelleflerin söz konusu istisnadan yararlanmak için gerekli şartları taşımadığının tespitinde ise tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı ile tahsil edileceği unutulmamalıdır.

KAYNAKÇA:

1. 7352 Sayılı Vergi Usul Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
2. 19 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
3. Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı No: 2021/14)
4. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 13/11/2023 Tarihli ve 51421814-125-115719 Sayılı Özelgesi

12.06.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.