Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

Yıllık Ücretli İzin Uygulamasında Alt İşverenin İşçilerine Karşı Asıl İşveren ve Alt İşverenin Sorumlulukları

1990’lı yıllardan itibaren yeni teknolojilerin kullanılması ve yeni üretim yöntemlerinin çalışmaya hayatına yoğun olarak girmesi ile birlikte ülkemizde  asıl işveren alt işveren uygulamaları da çalışma hayatına girmiştir. Bu süreçte asıl işveren –alt işveren ilişkisini düzenleyen  muhtelif mevzuatlar hazırlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu mevzuatlardan biri de Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde   asıl işveren alt işveren uygulamasına yönelik olarak yapılan düzenlemelerdir.

Bu yazımızda; alt işverende çalışan işçilerin yıllık ücretli izin hakları yönünden   alt işveren ve asıl işverenin sorumluluklarını açıklamaya çalışacağız.

I- İşçilerin Yıllık İzin Süreleri 

İş mevzuatına göre, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. 

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi: 

- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden, 

- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden, 

- Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden, az olamaz.

Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Ancak, onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz(1).

II- Yıllık İznin Kullanılması

Yıllık izinler daha önceki uygulamada tarafların anlaşması ile bir bölümü en fazla 3’e bölünüyordu. Eski ve yeni uygulamada yıllık iznin bir bölümü 10 günden aşağı kullanılamıyor. Yeni düzenlemeye göre yıllık iznin  10 günlük kısmı hariç diğer kısmı tarafların anlaşması ile istenildiği kadar bölünebilecek(2).

Örnek: Bir yıllık kıdemi olan işçi, 14 günlük yıllık izninin bir bölümünü 10 gün, kalan 4 gününü 4 farklı zamanda 4 parça halinde kullanabilecek. Buna göre işçi bu izninin her parçasını 2 gün şeklinde veya bir bölümünü 3 gün kalanı da 1 gün şeklinde kullanabilecektir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus yıllık izin sürelerinin başlangıç veya bitiminin hafta tatiline veya dini ve ulusal  bayramlara denk getirilmesi. Bayramlardan önce veya sonraya yıllık izin sürelerinin denk getirilmesi 1 gün yerine işçilerin 3 veya 4 gün yıllık izin kullanmalarını sağlayacak. Örneğin 23 Nisan, 1 Mayıs, 19 Mayıs tarihlerinden bir gün önce yıllık izin kullanılması durumunda izin süresi 2 gün olarak uzayacaktır(3).

III- Yıllık İzinde Uygulamasında  Asıl İşveren -Alt İşveren Arasındaki İlişkiler ve Sorumluluklar

 Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik(4) hükümlerine göre alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği halde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.

Bu düzenleme ile asıl işverenlere, alt işverenin işçilerinin izin kullanıp kullanmadığını kontrol etme ve izinler kullanılmadıysa kullanılmasını sağlama görevi/yetkisi verilmiştir. Bu düzenleme ile alt işverende çalışan işçilerin yıllık izinleri kullanma konusu alt işverenin keyfi uygulamalarına bırakılmamıştır(5).

----------------------------------------------------------------

1. Geniş bilgi için Bkz. Arif TEMİR, Sorulu Cevaplı ve İçtihatlı  İş Hukukunda İzinler ve Uygulaması, 3.Baskı, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2018.
2. Arif Temir, Yıllık Ücretli İzin Hakları ve İznin Kullanılmasında Yapılan Değişiklikler, Yaklaşım Dergisi, Eylül 2017 , Sayı: 297.
3. Arif TEMIR, Yıllık İzinlere  Yeni Düzenleme, Güneş 8 Nisan 2016.
4. 18.8.2017 tarihli ve  30158 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
5. (5)  Arif TEMİR,  Yıllık Ücretli İzin Hakları ve İznin Kullanılmasında Yapılan Değişiklikler, a.g.k

03.06.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.