Ahmet Ağar
Sosyal Güvenlik Müşaviri
agarahmet@turmob.org.tr

Torba Kanunla Yapılan Düzenlemeler ve Getirilen Yenilikler

I- GİRİŞ:

Bilindiği gibi, Torba Kanun olarak adlandırılan  6645 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 23 Nisan 2015 tarihli  Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

6652 sayılı Kanunla, başta 5510, 4857, 6331, 4447, 5434 sayılı Kanunlar olmak üzere bir çok kanunda önemli değişiklikler ve yeni düzenlemeler yapılmıştır.

Bu makalenin konusu, Bağ-Kur prim borçlarının silinmesi, işverenin, yanında çalıştırdığı işçilerden daha az prim ödeyebileceği, şirket yönetim organlarında görev almayan ve sermaye sahibi olmayan kanunu temsilcilerin SGK borcundan sorumlu olmayacakları ve işçilere, eşinin doğum yapması halinde getirilen doğum izni ile ilgili getiren önemli düzenlemelerin açıklanması olacaktır. Buna göre;

II- YAPILAN DÜZENLEMELER VE GETİRİLEN YENİLİKLER:

1- Kendi Adına Bağımsız Çalışanların Birikmiş Bağ-Kur Borçlarının Silinmesi:

5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 63. maddeye göre, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, SGK’ya kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, Nisan 2015 sonu itibarıyla 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanlar, Temmuz 2015 ayın sonuna kadar prim borçlarını öderler veya müracaat ederek yapılandırırlarsa bu süreler emekliliklerine eklenecektir. Eğer bu tarihe kadar borçlarını ödemez veya yapılandırmazlarsa, ödenmemiş prim borçlarının tamamı silinecek ve primi ödenmiş sürenin sonu itibarıyla Bağ-Kur sigortalılığı durdurulacaktır. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecektir. Temmuz ayın sonunu beklemek istemeyenler, SGK’nin 2015/13 sayılı Genelge eki  (EK-1) ‘Sigortalılık Durdurma Talep Formu’ ile dosyasının bulunduğu SGK müdürlüğüne müracaat ederek sigortalılıklarını durdurup borçlarını  sildirebilirler.

Ayrıca, daha önce Bağ-Kur borcunu 6552 sayılı Kanuna göre yapılandırmış veya taksite bağlamış  olanlar da, istemeleri halinde,  2015/13 sayılı Genelge eki /EK-1) ‘Sigortalılık Durdurma Talep Formu’ ile müracaat ederek yapılandırmasını iptal ettirip, kalan borçlarını sildirerek sigortalılıklarını durdurabilirler.

Ancak, daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından 2015/13 sayılı Genelge eki (EK-2) ‘İhya Talep Formu’ ile talep edilmesi hâlinde, durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı, talep tarihindeki asgari ücret ile azami ücret arasında belirlenecek prime esas kazanç’ın % 34,5’i üzerinden hesaplanacak prim borcunun ödenmesi durumunda ihya edilebilecektir. Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.

Sigortalılığı durdurulanlardan, kendi adına ve hesabına bağımsız olarak (Bağ-Kur’lu) 4/b  kapsamında aktif  ticari faaliyetine devam edenlerin sigortalılıkları, 1 Mayıs 2015 tarihinden itibaren yeniden başlatılacaktır. 

12 ay ve üzeri borcu olduğu için sağlıktan yararlanamayan Bağ-Kur’lu ve onun üzerinden sağlık yardımı alanlar, geçmiş hizmetleri silinmekle birlikte borçları da silineceği için sağlıktan yararlanmaya başlayacaktır.

Bu uygulama ile bazı Bağ-Kur’luların  istemeleri halinde 4/a (SSK)  statüsüne göre emekli olabilmesi de mümkün hale gelmiştir. Emekliliğine 3,5 yıl kalan birisi, bu süreyi  4/a’lı (SSK) olarak çalışmaya başlarsa, SSK’lı olarak emekli olabilecektir.

2- İşveren Kendi Primini, İşçisinin Ücretinden Bağımsız  Tespit Edebilecektir.

Bilindiği gibi, 5510 sayılı Kanunun 80-2/b  bendine göre, sigortalı aynı zamanda işveren ise aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalıların prime esas günlük kazancının en yükseğinden az olamaz. Aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalının prime esas kazancından düşük olduğu tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançları, SGK tarafından re’sen en yüksek ücret alan işçisinin ücret düzeyine çıkartılarak aradaki farka ait primi,  gecikme cezası ve zammı ile birlikte tahsil edilmekteydi.

6645 sayılı Kanunun 46. maddesi ile 01.10.2008 tarihinden geçerli olmak üzere 5510 sayılı Kanunun 80-2/b bendi yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece, sigortalı çalıştıran işveren, aylık prime esas kazancı, yani ödeyeceği Bağ-Kur primini,  asgari ücret ile azami ücret (asgari ücretin 6,5 katı) arasında olmak kaydıyla istediği miktarda belirleye bilecek ve buna göre prim ödeyecektir.

3- Şirkette Sermaye Sahibi Olmayan Kanuni Temsilcileri, Yöneticileri ve Mali Müşavirleri Şirketin Borçlarından Sorumlu Olmayacaktır.

Bilindiği gibi, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesine göre, Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın ödenmez ise, şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri, mali müşavirleri SGK’ya karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmaktaydı.

Torba Kanunla 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 63. maddeye göre, şirket yönetim organlarında görev almayan ve sermaye sahibi olmayan kanuni temsilciler ve üst düzey yönetici veya yetkilileri hakkında Kurum (SGK) alacaklarından dolayı Kurumca 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre icra takibi başlatılmış olsun veya olmasın ilgili mevzuata ilişkin müşterek ve müteselsil sorumlulukları sona erecektir. Buna göre, şirkette sadece kanuni temsilci, üst düzey profesyonel yönetici gibi görevlerde bulunup, sermaye sahibi olmayan ve yönetim organlarında görev almayan kişilerden “şirkete ait borçlar” talep  ve tahsil edilemeyecektir.

Varsa yapılan takipler sonlandırılacak ve bu kişiler hakkında uygulanan hacizler kaldırılacaktır. Haklarında icra takibi başlatılmış olanlardan, bu işlemlere karşı dava açmış olanların bu madde hükmünden yararlanabilmeleri için bu davalarından feragat etmeleri gerekmektedir. Ancak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgililerin şahsi mal varlıklarından tahsil edilmiş olan tutarlar varsa iade edilmeyecektir.

4- İşçilere, Eşinin Doğum Yapması Halinde 5 Gün Ücretli İzin Hakkı Geldi.

Torba Kanunun 35. maddesiyle, 4857 sayılı İş Kanununa eklenen Ek 2. maddeye göre, işçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilmesi hakkı getirilmiştir.

Ayrıca, işçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilecektir.

5- Emeklilerden Kesilen Sosyal Güvenlik Destek Prim Oranı % 10’a İndirildi.

Bilindiği gibi, kanunla kurulu sosyal güvenlik kurumlarından emekli aylığı almakta iken  5510 sayılı Kanun’un 4/b kapsamında kendi nam ve hesabına bağımsız olarak çalışan veya Anonim Şirket,  (Yönetim Kurulu üyeleri ve 01.10.2008 önce sigortalı olan  Kurucu ortakları) Limited Şirket ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket ortakları olanlardan, aldıkları emekli aylıklarından % 15’ı oranında  Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilmektedir.

Torba Kanunla, Emekli olup kendi adına çalışanların emekli aylıklarından kesilmekte olan % 15 oranındaki Sosyal Güvenlik Destek Primi, 23.04.2015 tarihinden itibaren % 10’a indirilmiştir.

III- SONUÇ:

Yapılmış olan bu düzenlemeler olumlu ve gerekli olan düzenlemelerdir. Ancak, çalışan emeklilerden  Sosyal Güvenlik Destek Primi adı altında kesilen bu primin, iş kazası ve meslek hastalığı hali hariç, hiçbir maddi yararı bulunmamakta ve geleceğe ait çalışan emekliye bir faydası bulunmamaktadır. Bu bakımdan, emekli iken çalıştığı için aylıklarından kesilen  Sosyal Güvenlik Destek Primi,  bir nevi “Emekliyi Cezalandırma Primi” niteliğindedir. Bu bakımdan,  tamamının kaldırılması veya sadece iş kazası primi olan % 2 olarak kesilmesi gerektiğini ve bunun hakkaniyete uygun olacağını, emekli olduğu halde istihdam yaratarak işçi çalıştıran, vergi veren, prim ödeyen işverenlerin, cüzi miktarda da olsa vergisinde  indirim yapılmak suretiyle taltif ve taktir edilmesi gerekirken, emekli aylıklarından hiçbir karşılığı olamayan Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilmesinin hiçbir haklı yönü ve açıklaması olamaz.

06.05.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.