MuhasebeTR Mevzuat Ekibi tarafından hazırlanan Defter Beyan Sistemi çalışmamızda; Defter Beyan Sistemi Nedir? Kimler Kullanabilir? Defter Beyan Sistemi Başvuru Nasıl Yapılacaktır? Sistem Ne Zaman Kullanılacaktır? detaylı bir şekilde incelenmiştir.
Serbest meslek erbabı, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile basit usule tabi olan mükelleflerin kayıtlarının elektronik ortamda tutulması, bu mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu kayıtlardan hareketle elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerin elektronik ortamda verilebilmesi ile elektronik ortamda belge düzenlenebilmesini sağlayan sisteme Defter-Beyan Sistemi denir.
17 Aralık 2017 tarih ve 30273 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 486 sıra no.lu VUK Genel Tebliği ile yeni bir kavram gelmiştir. Bu kavramın adı Defter-Beyan Sistemidir.
Bilindiği üzere 01/01/2018 tarihinden itibaren Serbest Meslek Kazanç Defteri kağıt ortamında tutulmayacaktır. “DEFTER BEYAN” yöntemi ile GİB internet sisteminden tutulacaktır. Konu ile ilgili VUK 486 seri nolu VUK genel tebliği ile usul ve esasları açıklanmıştır.
Gelir vergisi mükellefi olan meslek mensuplarımız kendileri için ve Serbest meslek erbabı müşterileri için aşağıda belirttiğimiz esaslara göre 31/12/2017 tarihine kadar başvuru yapılması gerekir.
Ancak; Uygulamanın yeni başlaması nedeni ile 2018 yılı için son başvuru tarihi 31/01/2018 olarak belirlenmiştir. (Bkz. VUK 486 Gn.Tb. Geçici Madde-1)
Sisteme başvuru için aşağıdaki işlemlerin yapılması gerekir.
Kullanıcı kodunuz ve şifrenizi giriniz .(Kendinizin ve müşterilerinizin beyanname ve bildirimlerini gönderdiğiniz kullanıcı kodu ve şifresi)Açılan pencereden “Kendim için başvuru yapacağım veya müşteriniz için ise; “Mükellefim için başvuru yapacağım” butonuna basınız.Defter-Beyan Sistemi Başvuru Dilekçesi ekranındaki bilgilere ekleyeceğiniz bilgi varsa ekleyiniz. Damga vergisi sürekli mükellefi olanlar Damga vergisi defterini işaretlemeleri gerekir. “Defter-Beyan Sistemi kullanım koşullarını okudum, kabul ediyorum.” Kutucuğunu işaretleyiniz. Ön izleme butonuna basınız. Dilerseniz dilekçenin çıktısını kağıt ortamımda alabilirsiniz. BAŞVURU butonuna basarak işlemi tamamlayınız.
1- Sistemi kullanmak için https://www.defterbeyan.gov.tr/ adresi kullanılacaktır.
2- Açılan sayfadaki “BAŞVURU YAPINIZ “ butonuna basınız.
3- Kullanıcı kodunuz ve şifrenizi giriniz .(Kendinizin ve müşterilerinizin beyanname ve bildirimlerini gönderdiğiniz kullanıcı kodu ve şifresi)
4- Açılan pencereden “Kendim için başvuru yapacağım veya müşteriniz için ise; “Mükellefim için başvuru yapacağım” butonuna basınız.
5- Defter-Beyan Sistemi Başvuru Dilekçesi ekranındaki bilgilere ekleyeceğiniz bilgi varsa ekleyiniz. Damga vergisi sürekli mükellefi olanlar Damga vergisi defterini işaretlemeleri gerekir. “Defter-Beyan Sistemi kullanım koşullarını okudum, kabul ediyorum.” Kutucuğunu işaretleyiniz. Ön izleme butonuna basınız. Dilerseniz dilekçenin çıktısını kağıt ortamımda alabilirsiniz.
6- BAŞVURU butonuna basarak işlemi tamamlayınız.
486 sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile yapılan düzenlemeye göre basit usule tabi mükellefler ile serbest meslek erbapları 1 Ocak 2018, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren defterlerini elektronik ortamda tutmaya başlıyor.
Basit usule tabi mükellefler ile serbest meslek erbapları (noterler ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar hariç) 1/1/2018, diğer mükellefler ise 1/1/2019 (serbest meslek kazanç defteri yanında işletme hesabı esasına göre defter tutanlar açısından 1/1/2018) tarihinden itibaren Sistemi kullanmaya başlayacaklardır.
31/12/2017 tarihine kadar Sistemi kullanmak üzere yapılması gereken başvurular serbest meslek erbapları tarafından 31/1/2018, basit usule tabi olan mükellefler açısından ise 30/6/2018 tarihine kadar yapılabilecektir.
Sisteme başvuracak olan kişiler Sistemi kullanmaya başlayacakları takvim yılından önceki ayın son gününe kadar (bu gün dahil) https://www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapmaları gerekmektedir.
Basit usule tabi mükellefler, kendileri veya bağlı oldukları meslek odaları veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler aracılığıyla başvuracaklardır.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek kazancı elde eden mükellefler ise ya doğrudan kendileri yada Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler aracılığıyla başvuracaklardır.
Sistem uygulamaya geçtikten sonra mükellefiyet tesis ettirenler işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş günü mesai saati sonuna kadar gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuru yapacaklardır. Ya da https://www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden de yedinci iş gününün sonuna kadar saat 23:59’a kadar yapılabilir.
Sisteme giriş sırasında kullanılacak şifre bilgisi, mükellef veya noterden yetkilendirdiği kişi tarafından gelir vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine yapılacak başvuru ile alınabilecektir.
Şifrenin vergi dairesine başvurularak talep edilmesi halinde, vergi dairesi tarafından muhataba müracaat anında sistemden üretilecek şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarf verilecektir.
www.defterbeyan.gov.tr adresine girildikten sonra kullanıcı kodu, TC Kimlik numarası ve şifre bilgileri kullanılarak giriş yapılacaktır.
Defter-Beyan Sistemine kullanıcı kodu veya Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (TCKN) ve şifre bilgileri kullanılarak www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden giriş yapabilirler.
Sistemi kullanacak mükellef, meslek mensubu veya meslek odaları istemeleri halinde, çalışanlarını Sistemin belirli fonksiyonlarını kullanmak üzere Sistem kullanıcısı olarak tanımlayabilecek ve yetkilendirebileceklerdir. Bu durumda, tanımlanan kişilerin Sisteme girişte kullanacakları şifreler, Defter Beyan Sistemi içerisinden elektronik ortamda üretilerek kullanıcıya gösterilecektir.
Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce vergi dairelerinden elektronik beyanname gönderebilmek için temin edilen kullanıcı kodu ve şifre bilgisi ile Sisteme giriş yapılabilecektir.
İşlemlerin defterlere kaydı, ait oldukları aya ait katma değer vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son günden (izleyen ayın 24. gününden) fazla geciktirilemez.
Takvim yılının son ayına ait kayıtlar, takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son gün (basit usulde vergilendirilen mükellefler için 25 Şubat, diğer mükellefler için 25 Mart günü) saat 23:59’a kadar yapılabilir.
Basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtlar, izleyen ayın sonuna kadar Sisteme kaydedilecektir.
Ancak Geçici Madde ile yapılan düzenlemeyle basit usule tabi mükelleflerin 30/4/2018 tarihine kadar kaydedilmesi gereken alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üç aylık kayıtlar 31/7/2018 tarihine kadar Sisteme kaydedilebilecekleri belirtilmiştir.
Defter ve kayıtlara rakam veya yazıların yanlış girilmesi durumunda, Tebliğde kayıt zamanına ilişkin olarak belirlenen süreler zarfında, Sistem üzerinden yanlış kayıt güncellenebilecek veya iptal edilerek doğru kayıt aynı yöntemle tekrar girilebilecektir.
Sisteme dahil olanlar kayıtlarını ait oldukları aya ait KDV Beyannamesinin verilmesi gereken son güne kadar (son gün dahil) girebileceklerdir.
Takvim yılının son ayına ait kayıtlar, takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son gün saat 23:59’a kadar yapılabilir.
Basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtlar, izleyen ayın sonuna kadar Sisteme kaydedilir.
Defter beyan sistemine kayıtlar yanlış girildiği takdirde tebliğ ile kayıt zamanına ilişkin olarak belirlenen süreler zarfında yanlış kayıt iptal edilip tekrar girilebilecektir.
Ancak dikkat edilirse burada tebliğ ile belirlenen sürelerden bahsedilmektedir. Söz konusu kayıtlar ait oldukları aya ait KDV Beyannamesinin verilmesi gereken son gününe kadar güncellenebilecektir. Ay atlaması olayından sonra geriye dönük kayıt düzeltmesi şimdilik mümkün görülmüyor.
Defter-Beyan Sistemi üzerinden,
elektronik ortamda tutulabilecektir.
- İşletme hesap hülasası (özeti), zirai kazanç hesap özeti, serbest meslek hesap hülasası (özeti) ile basit usul hesap özeti yapılan kayıtlardan hareketle Sistem tarafından üretilecektir.
- Hekimler tarafından protokol defterine, borsa acentaları ile noterler ve noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar tarafından ise resmi defterlerine yapılan kayıtlardan bağımsız olarak, mükellefiyete ilişkin olarak yapılan işlemlerin kayıt zamanına yönelik süreler içerisinde Sisteme kaydedilmesi gerekmektedir.
- Mükellefler, üzerinden amortisman ayrılan kıymetler ile bunların amortismanlarını, Sistem üzerinden tutacakları envanter defterinde, amortisman defterinde veya amortisman listesinde gösterebilecektir.
Defter beyan sistemine katılan mükelleflerin ilgili döneme ait beyannamelerini oluşturabileceği, düzenleyebileceği, gönderebileceği ve görebileceği menüler yer almaktadır. Bu sistem üzerinden kayıtlı mükellefler beyannamelerini inceleyebilir, onaylayabilir ve gönderebilir durumda olacaklardır.
Mükellefler, üzerinden amortisman ayrılan kıymetler ile bunların amortismanlarını, Sistem üzerinden tutacakları envanter defterinde, amortisman defterinde veya amortisman listesinde gösterebilecektir.
Defterlerin açılış onayı Başkanlık tarafından elektronik olarak yapılır. Açılış onayı 213 sayılı Kanunda öngörülen tasdik hükmündedir.
Defterlere ait oldukları takvim yılının son ayını takip eden dördüncü ayın sonuna kadar Başkanlık tarafından elektronik ortamda kapanış onayı yapılır.
Sistem üzerinden tutulan defter ve kayıtların muhafaza yükümlülüğü Başkanlığa aittir.
Mükellef, ibrazı talep edilen bilgilerin mahiyetini ibraz talep yazısının bir örneği ile birlikte ibraz süresinin sonundan en geç 10 gün önce gelir vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi aracılığıyla Başkanlığa bildirecektir.
Mükellefler tarafından fatura ve fatura yerine geçen vesikalar, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, sevk irsaliyesi ve benzer diğer vesikalar, özel mevzuatlarında yer alan düzenlemelere uygun olarak, Defter-Beyan Sistemi üzerinden veya bu Sistem vasıtasıyla elektronik ortamda düzenlenebilecektir. Ancak bu zorunlu değildir.
213 sayılı Kanun kapsamında düzenlenme zorunluluğu bulunan;
özel mevzuatlarında yer alan düzenlemelere uygun olarak, Defter-Beyan Sistemi üzerinden veya bu Sistem vasıtasıyla elektronik ortamda düzenlenebilecektir. Bu belgelerin elektronik ortamda tutulmasına ilişkin olarak ayrıca 487 sıra No’lu VUK Genel Tebliğine bakılması gerekmektedir.
a) Beyannamelerini Meslek Mensuplarına İmzalatmak Zorunda Olan Mükelleflerden
- Kendisine elektronik beyanname gönderebilmek için kullanıcı kodu, parola ve şifre verilenlerin kendileri veya meslek mensupları tarafından,
- Diğerleri için meslek mensupları tarafından,
b) Beyannamelerini Meslek Mensuplarına İmzalatmak Zorunda Olmayan Mükelleflerden
- Kendisine elektronik beyanname gönderebilmek için kullanıcı kodu, parola ve şifre verilenlerin kendileri veya meslek mensupları ya da basit usule tabi olan mükellefler açısından bağlı oldukları meslek odaları tarafından,
- Diğerleri için meslek mensupları ya da basit usule tabi olan mükellefler açısından bağlı oldukları meslek odaları tarafından,
yapılabilecektir.
Görüldüğü üzere serbest muhasebeci mali müşavir olmaksızın da beyannameler kendisine şifre ve parola verilen mükellefler tarafından da verilebilecektir.
Beyannamelerin onaylanması sonucunda otomatik olarak hazırlanan tahakkuk fişleri ve/veya ihbarnamelerin, yine Sistem üzerinden mükellefe, vergi sorumlusuna veya bunların yetki verdiği gerçek veya tüzel kişiye elektronik ortamda iletilmesi işlemi ile söz konusu tahakkuk fişleri ve/veya ihbarnameler mükellefe tebliğ edilmiş sayılacaktır.
Defter-Beyan Sistemi üzerinden yapılan işlemlerin, girilen kayıtların, deftere kaydedilmesi işleminin ve beyanname, belge, bildirim ile dilekçelerin verilmiş/düzenlenmiş/yapılmış sayılması için Sistem üzerinde onaylama işleminin yapılması gerekmektedir. Onaylanacak işlem, yapılması gereken kanuni/idari süresinin son günü saat 23:59’dan önce tamamlanmalıdır.
Tebliğde, elektronik ortamda yapılan işlemlerin tespit ve tevsikinde, Başkanlık/vergi dairesi kayıtları esas alınacaktır.
Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce elektronik ortamda beyanname gönderme aracılık yetkisi almış olan gerçek ve tüzel kişiler (31 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri kapsamında verilenler hariç) mevcut kullanıcı kodu ve şifre bilgileri ile Defter-Beyan Sistemini kullanabileceklerdir.
Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, Defter-Beyan Sistemini kullanmakla yükümlü olan mükellefler ile aralarında 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi”ni imzalayan meslek mensuplarının, söz konusu sözleşmelerinin geçerliliğini sürdürmesi koşuluyla, Defter-Beyan Sisteminin kullanımı için yeni bir sözleşme imzalamasına gerek bulunmamaktadır.
Defter-Beyan Sistemini kullanmak zorunda olan mükelleflerin, Sistemi kullanmaya başlayacakları takvim yılından önceki ayın son gününe kadar (bugün dahil) www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapmaları gerekmektedir.
(2) Söz konusu başvuruyu;
a) Basit usule tabi mükellefler,
- Kendileri,
- Aralarında bu Tebliğin ekinde (Ek:1) yer alan “Defter-Beyan Sistemi Kullanımı Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi (Meslek Odaları ile Basit Usulde Vergilendirilen Üyeleri İçin)” düzenledikleri meslek odaları veya
- 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” imzaladıkları meslek mensupları aracılığıyla,
b) İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek kazancı elde eden mükellefler
- Kendileri veya
- 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme
- Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” düzenledikleri meslek mensupları aracılığıyla
yapabileceklerdir.
Defter-Beyan Sisteminin uygulanmaya başlanmasından sonra mükellefiyet tesis ettiren ve söz konusu Sistemi kullanmak zorunda olan mükellefler, kendileri veya yukarıda belirtildiği şekilde aracılık ve sorumluluk yetkisi verdiği kişiler aracılığıyla İŞE BAŞLAMA BİLDİRİMİNİN VERİLDİĞİ GÜNÜ İZLEYEN YEDİNCİ İŞ GÜNÜ MESAİ SAATİ SONUNA KADAR gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuru yapacaklardır. Söz konusu başvuru işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş gününün sonuna (saat 23.59’a) kadar www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden de yapılabilecektir.
Basit usule tabi mükellefler;
(a) Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenlerin, bu hususun kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden aybaşından önce,
(b) Mevcut işine 193 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen faaliyetleri ilave edenlerin, bu faaliyetlere ilişkin işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş günü sonuna kadar,
(c) İşletme hesabı esasına göre defter tutacak olan mükelleflerin defter tutmaya başlamadan önceki takvim yılının son gününe (bugün dâhil) kadar,
kendileri veya yukarıda belirtildiği şekilde aracılık ve sorumluluk yetkisi verdiği kişiler aracılığıyla gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesi ya da www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden başvuru yapmaları gerekmektedir.
İkinci sınıfa geçerek işletme hesabı esasına göre defter tutacak olan mükellefler,
Söz konusu maddede belirtilen şartların tahakkuk ettiği takvim yılının son gününe (bugün dâhil) kadar,
Gerçek usulde vergilendirilmekte iken 193 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde yer alan düzenleme gereği basit usule tabi olmayı yazı ile talep eden mükellefler
anılan maddede belirtilen şartların gerçekleştiği takvim yılının son gününe (bu gün dâhil) kadar, kendileri veya yukarıda belirtildiği şekilde aracılık ve sorumluluk yetkisi verdiği kişiler aracılığıyla www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden elektronik ortamda veya gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuru yapmaları gerekmektedir.
Ölüm, gaiplik veya mükellefiyetinin sonlandırılması/terkin edilmesi halinde
Ölüm/gaiplik kararı tarihi ile sonlandırma/terkin tarihinden itibaren, o tarihe kadar yapılması gereken işlemler ve onların gerektirdiği yükümlülükler haricinde, Defter-Beyan Sistemi kayıt yapma, defter tutma ve beyanname gönderme özellikleri bakımından kullanılamayacaktır. Bununla birlikte geçmiş dönemlere ilişkin bilgilerin görüntülenmesi amacıyla Sistem kullanılabilecektir.
İkinci sınıftan birinci sınıf tüccar sınıfına geçilmesi halinde
İkinci sınıf tüccarlar, 213 sayılı Kanunun 180 ve 181 inci maddelerinde yer alan hükümler kapsamında birinci sınıfa geçerek bilanço esasına göre defter tutacakları izleyen takvim yılı başından itibaren Sistem kullanıcıları arasından çıkacaklardır. 213 sayılı Kanunun 180 inci maddesi kapsamında sınıf değişikliği yapılmasına yönelik sorumluluk mükelleflere aittir.
Basit Usulde Vergilendirilmekten vazgeçilmesi halinde
Basit usulün şartlarını haiz olup Sistemi kullanan mükelleflerden, bu usulden yararlanmayı istemediklerini ve kazançlarını bilanço esasına göre tespit etmek istediklerini yazı ile bildirenler, dilekçelerinde belirttikleri tarihten veya izleyen takvim yılı başından itibaren Sistemi kullanamayacaklardır. Ancak, geçmiş dönemlere ilişkin bilgilerin görüntülenmesi amacıyla Sistem kullanılabilecektir.
Çalışmamız; Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 486), TÜRMOB Sirküler ve İSMMMO Sirküler'den yararlanılarak hazırlanmıştır.
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.